Mahbubü'l-kulub (İnceleme-metin-sözlük)
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 26898
- Danışmanlar: PROF. DR. TALAT TEKİN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1993
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 609
Özet
Mahbûbü'l-kulûb, Çağatay edebiyatının tanınmış, çağına damgasını vurmuş Ali ŞirNevâî'nin son eseridir. Eser, içerik olarak ahlâkî, öğretici ve eğitici bir özellik taşır. Üç bölümden oluşan eserin birinci bölümünde Nevâî toplumdaki hemen hemen tüm meslek gruplarına mensup kişilerin ruh yapılan hakkındaki görüşlerini dile getirir. Dinî, tasavvufî konuların ağırlıklı olduğu ikinci bölümde iyi ve kötü huylar hakkında bilgiler verir. Üçüncü bölümde ise,“tenbih”başlıkları alünda çeşitli konularda öğütler verilmiştir. 906 (1500-1501) yılında yazılan eserin tespit edebildiğimiz yirmi altı nüshası vardır. Biz bu çalışmamızda metni, elde edebildiğimiz on bir nüshayı karşılaştırarak kurduk. Paris Bibliotheque National numara 747'de kayıtlı 961 istinsah tarihli nüsha, istinsah tarihi en eski olan nüshadır. Bu nedenle bu nüshayı esas alarak, istinsah tarihi ona en yakın olan Süleymaniye kütüphanesi, Lala İsmail numara 252'de kayıtlı olan 966 istinsah tarihli nüshayı da yardımcı nüsha olarak kullandık. Çalışmamızın Gramer bölümü Sesbilgisi ve Biçimbilgisi olarak iki ana başlıktan oluşmaktadır. Yöntem olarak Eckmann'm "Chagatay ManuaF'inin takip edildiği Gramer bölümün Sesbilgisi kısmında ünlüler (Ünlü Değişmeleri, Ünlü düşmeleri, Ünlü Uyumu) ve ünsüzler (Ünsüz Değişmeleri, Ünsüz Düşmesi, Ünsüz Türemesi, Ünsüz Uyumu) ayrı ayrı incelenmiştir. Biçimbilgisinde bütün sözcük türleri (ad, eylem, sıfat, zamir, belirteç, edat) ele alınarak alt başlıklarla ad ve eylem çekiminde kullanılan ekler; ad-eylemler, sıfat-fiiller ve ulaçlar incelenmiştir. Bu bölümde Çağatay Türkçesinin dil özelliklerini oluşturan ses ve biçim özelliklerinden hangilerinin eserde görüldüğü tespit edilmeye çalışılmıştır. Açıklamalar bölümünde sözlüklerde farklı yazılmış, okunmuş ve metnimizde geçen anlamlarının dışında farklı anlamları olan sözcüklerle Moğolca'dan geçenIV sözcüklerin yanısıra açıklama gerektiren kimi Arapça ve Farsça sözcüklere yer verilmiştir. Dizin ise, Kutadgu Bilig dizinindeki yönteme göre hazırlanmıştır. Arapça, Farsça ve Moğolca'dan geçen sözcükler belirtilmiştir. Metnimizde orjinal biçimiyle yer almayan kimi Arapça, Farsça sözcüklerin orjinal biçimleri parantez içinde yazılmak suretiyle gösterilmiştir.
Özet (Çeviri)
Mahbûbü'l-kulûb is the last work of Ali Şir Nevâî, who was a famous writer of Chagatay literature in his age. This work has moral and educational features. The work is divided into three parts in the first part Nevâî expresses from various occupational groups of society. In the second part, which is concentraded on religions and mysticism issues, the another makes some explanations about good and bad habits. In the third part, various advises are presented under the“advises”heading. The work written in the year 906 (1500-1501 AD) has twentysix copies according to the data available.This essoy is based on a comparison of the eleven copies that we would have obtained. The copy in Paris Bibliotheque National registered at nr. 747 of the year 961 is the copy with oldest copying date. So this copy was taken basis in our study together with the one Siileymaniye Library, Lala Ismail nr. 252 with copying year 966 as the oldest next to it. The grammar part of our study consist of two main headings. Phonetics and Morphology. In the phonetics section of the grammar part of our study. Eckmann's“Chagatay Manual”method was followed, and values (vowel changes, vowel drops, vowel harmony) and consonants were analyzed separately (consonant changes, consonant drops, consonant derivation, consonant harmony). In the morphology section all word types (names, verbes, adjectives, adverbs, pronouns, propositions) are covered and all prefixes and affixes conjugated or infected with nouns and verbs, noun verbs, adjective verbs and gerunds analyzed. This section also covers which phonetic morphologic features of Chagatay Turkish were used in this work. In the descriptions part, the Mongolian originated words, anr some Arabic and Persian words requining explaination are also listed besides the words which were written, read or in our text erroneously.VI The index on the other hand, was arranged according to the method in Kutadgu Bilig. The Arabic, Persian and Mongolian originated words were also listed. The authentic form of some Arabic, Persian and Mongolian words which were not included in their authentic form in our text are shown in parantheses.
Benzer Tezler
- Şükrullah el-Amasyavî'nin Kitâbu Behçeti't-Tevârîh'inin Mustafa el-Fârisî çevirisi (Vr. 331a-360b) (İnceleme-metin-dizin)
The translation of Şükrullah el-Amasyavî's Kitâbu Behçeti't-Tevârîh translated by Mustafa el-Fârisî (Vr. 331a-360b) (Examen-text-index)
ELİF FENER
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLŞEN SEYHAN ALIŞIK
- Şükrullah el-Amasyavî'nin Kitâbu Behçeti't-Tevârîh'inin Mustafa el-Fârisî çevirisi (vr. 361a-390b) (İnceleme-Metin-Dizin-Tıpkıbasım)
Şükrullah el-Amasyavî translation of Behçeti't-Tevârîh by Mustafa el-Fârisî (vr.361a-391b) (Review-Text-Index-Facsimile)
FATİH BUDAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
TarihMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EMİNE AKİLE NASKALİ
- Şükrullah el-Amasyavî'nin Kitâbu Behceti't-Tevârîh'inin Mustafa el-Fârisî çevirisi (vr. 31b - 61a): İnceleme-metin-dizin-tıpkıbasım
Şükrullah el-Amasyavî translation of Behcetü't-Tevârîh by Mustafa el-Fârisî (vr.31b-61a): Review-text-index-facsimile
ALİME EVCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EMİNE GÜRSOY NASKALİ
- Şükrullah el-Amasyavî'nin Kitâbu Behceti't-Tevârîh'inin Mustafa el-Fârîsi (Vr.450a-478b) çevirisi (İnceleme-metin-dizin-tıpkıbasım)
Kitabu Behçeti't-Tevarih's Şükrullah el-Amasyavi Mustafa el-Farisi's (Vr.450a-478b) work (Examination-text-index-facsimile)
FEYZA DOĞU BAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYLİN KOÇ GİANNOPOULOS
- Şükrullah el-Amasyavî'nin Kitâbu Behceti't-Tevârîh'inin Mustafa el-Fârisî çevirisi (Vr. 211b-238a) (inceleme-metin-dizin-tıpkıbasım)
Şükrullah el-Amasyavî translation of Behcetü't-Tevârîh by Mustafa el-Fârisî (Vr.211b-238a): Review-text-index-facsimile
HATİCE İPEK DAĞLIOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MESUT ŞEN