Pragmatic and prosodic analysis of sentence topics in Turkish
Türkçede tümce konusunun edimbilimsel ve ezgisel incelemesi
- Tez No: 271148
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ASLI GÖKSEL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2010
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Boğaziçi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Dilbilim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 146
Özet
Bu çalışma Türkçe günlük konuşmalarda tümce konusunun kullanımını incelemektedir. Özellikle, Türkçe tümce konularının edimbilimsel işlevleri, bilgi yapısal değeri ve ezgisel nitelikleri arasındaki ilişki tartışılmaktadır. Bu çalışmanın bulguları yedi katılımcının yer aldığı, değişik ortamlarda ve zamanlarda yapılmış üç farklı ses kayıdından elde edilen gündelik konuşmaların incelemesine dayanmaktadır.Önceki çalışmaların ışığında, tümce konusu iki gruba ayrılmıştır; söylemce eski bilgi veren tümce konusu ve tümceler arasında edimsel hakkındalık ilgisi kuran tümce konusu. Tümce konularının bilgi yapısal değerlerine bakılarak yapılan bu ayrım, tümce konusu bildiren öğerlerin tümce içindeki işlevlerine de yansımaktadır. Buna göre, eski bilgi veren tümce konuları genellikle tümcede konu devamlılığını işaret ederken, edimsel hakknındalık ilgisi kuran tümce konularının söylemdeki konu değişimini işaret ettiği belirtilmektedir.Çalışmada ayrıca tümcede değişik işlevlerle görev alan tümce konularının ezgisel incelemesi yapılmıştır ve işlevsel farklılıkların ezgide farklılıklara yol açmadığı sonucuna varılmıştır. Diğer yandan, tümce konularının ezgisel kodlanmasının başka etkenlere bağlı olduğu görülmüştür. Buna göre, işlevi ne olursa olsun tümce konusu yüklemden önce geldiğinde yükselen bir vurguyla tonlanırken (L*H), yüklemden sonra geldiğinde alçalan bir vurguyla tonlanmaktadır (!H*L).Tartışılan diğer bi nokta eksiltili yapılar ve tümce konuları arasındaki ilişki olmuştur. Özellikle söylemsel ve edimbilimsel işlevleri bakımından incelenen tümce konularından tümce konusunda devamlılığı işaret eden tümce konularının yüzey yapıda yer almadığı, buna karşılık, bilgi yapısal değeri ne olursa olsun, söylem konusunda bir değişiklik işaret eden tümce konularının yüzey yapıda yer almak zorunda olduğu belirtilmiştir.Son olarak, bu çalışmanın bulguları, konuşmacının, tümcedeki bilgi yapısını, dinleyicinin anlattığı bilgiye aşinalığı ile ilgili varsayımlarına göre kurduğunu belirten çalışmaları destekler niteliktedir. Buna ek olarak, kurulan bilgi yapısının dil dışı bağlam ile ilgili durumlar veya tarafların bilgiyi işleme süreçleri gibi başka etkenlerden de etkilendiği görülmüştür.
Özet (Çeviri)
This study investigates the use Sentence Topics in Turkish naturally occurring conversations. In particular, it focuses on the correlation between the pragmatic functions, informative status and the prosodic properties of Sentence Topics in Turkish. The findings of the study are based on the analysis of naturally occurring conversations extracted from three different recordings that are recorded with seven participants and in different settings and time.In line with previous studies in the literature, Sentence Topics are characterized into two groups, discourse old information bearing Sentence Topics and pragmatic aboutness bearing Sentence Topics. It is shown that there is a dichotomy in the functioning of Sentence Topics that is sensitive to the informative status of Sentence Topics. In particular, it is claimed that Sentence Topics that bear discourse old information are usually used to mark topic maintenance and pragmatic aboutness bearing Sentence Topics function as topic shift markers. It is also shown that the dichotomy in the functions of Sentence Topic is not reflected in the prosodic properties of these items. However, we show that there is another dependency at work in the tonal marking of the Sentence Topics. Sentence Topics, no matter what their function is, receive a rising tone (L*H) when they occur preverbally, and a downstepped falling tone (!H*L) when they occur postverbally.Another point that we observed was related to the correlation between the different functions of Sentence Topics and ellipsis. In particular, we stated that only topic maintenance marking Sentence Topics can be omitted if the speaker assumes that they are recoverable from discourse (accessible in the discourse). On the other hand, regardless of their informative status, Sentence Topics that mark topic shift can never be elided.Finally, we agreed with the claims that the informative value of Sentence Topics are encoded through the speaker?s assumptions about the hearer?s familiarity to the information conveyed. We further argued that this structuring mechanism may also be constrained by some other factors such as extra-linguistic context or information processing of the participants.
Benzer Tezler
- A tune-based accound of Turkish information structure
Türkçe bilgi yapısının ezgi tabanlı bir açıklaması
UMUT ÖZGE
Yüksek Lisans
İngilizce
2003
DilbilimOrta Doğu Teknik ÜniversitesiBilişsel Bilim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CEM BOZŞAHİN
PROF. DR. DENİZ ZEYREK
- Yabancı dil olarak Türkçede odak algısı
The perception of focus in Turkish as a foreign language
MÜGE ESER
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Dilbilimİstanbul ÜniversitesiYabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET GÜRLEK
DR. ÖĞR. ÜYESİ ASLI GÜRER
- An optimality theoretic analysis of focus in Turkish
Türkçede odağın en uygunluk kuramına göre incelenişi
EMRE YAĞLI
Yüksek Lisans
İngilizce
2012
DilbilimHacettepe Üniversitesiİngiliz Dilbilimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. EMİNE YARAR
- Şîrovekirineke dengsazî û fonolojî di Kurdiya Kurmancî de
Kurmanci Kürtçesinin fonetik ve fonolojik analizi
BARZO OMAR MAHMOUD
Yüksek Lisans
Kürtçe
2016
Doğu Dilleri ve EdebiyatıMardin Artuklu ÜniversitesiKürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. RAFIK DR SULAIMAN