Hemşirelik bakımında hemşirenin mesleki özerkliğinin değerlendirilmesi: Niteliksel bir çalışma
Assessment of nurses? professional autonomy in nursing care: A qualitative study
- Tez No: 272033
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SERAP ŞAHİNOĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Deontoloji ve Tıp Tarihi, Medical History and Ethics
- Anahtar Kelimeler: Hemşirelik, bakım, özerklik, etik, meslekleşme, Nursing care, autonomy, ethics, professionalization
- Yıl: 2010
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tıp Tarihi ve Etik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 263
Özet
Sağlık alanında bilimsel ve teknik gelişmeler, yeni gelişen uygulamalar sağlık bakımında farklılaşmaya ve karmaşıklaşmaya neden olmuştur. Bu nedenle hemşirelerin, çağa uygun mesleki bilgi, beceri ve deneyimlere sahip olması, uygulamalarına ilişkin doğru ve hızlı kararlar verebilmeleri gerekmektedir. Bu durum, hemşirelerin yetki ve özerkliklerinin sınırlarının genişletilmesini zorunlu hale getirmiştir. Hemşirenin mesleki özerklik yelpazesini genişletilmesinde hemşirelik bakımı oldukça önemlidir.Bu tez; hemşirelik bakımında hemşirenin mesleki özerkliğinin etik açıdan değerlendirilmesi amacıyla niteliksel bir araştırma olarak yapılmıştır.Araştırmanın örneklemini, Gazi Üniversitesi Sağlık Uygulamam ve Araştırma Merkezi, Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi ve Özel Bayındır Hastanesi'nin yoğun bakım, ortopedi ve nöroloji kliniklerinde çalışan hemşireler oluşturmuştur. Araştırmanın verileri, hemşireleri ile derinlemesine görüşme yöntemi ile elde edilmiştir. Verilerin analizinde yüzdelik, Mann Whitney U Testi, Kruskal Wallis Testi ve içerik analizi yapılmıştır.Araştırmadan elde edilen niceliksel bulgulara göre; hemşirelerin % 50'sinin (15/30) 10 yıldan daha az süredir hemşire olarak çalıştıkları, % 83,3'ünün (25/30) mesleklerinden memnun oldukları, % 50'sinin (15/30) bir meslek örgütüne üye olduğu belirlenmiştir. Hemşirelerin % 66,7'si (20/30) mesleki eğitimleri sürecinde etik ile ilgili ders almış, % 73,3'ü (22/30) ise etik ve meslekleşme ile ilgili bir bilimsel programa katılmamıştır. Hemşirelerin sosyotropik kişilik özelliği puan ortalaması, 68,06 ± 20,36, otonom kişilik özelliği puan ortalaması da 87,20 ± 15,90'dır.Araştırmamızdan elde edilen niteliksel bulgulara göre; hemşirelerin hepsi hemşirelik bakımına bağımsız olarak karar verebildiklerini, bazıları ise karar vermelerine rağmen bunu eyleme dönüştüremeyebildiklerini ifade etmişlerdir. Hemşireler, mesleki özerkliğin hemşirelik bakımının kalitesini artırdığını, bakımın kalitesinin de mesleki özerkliğin sınırını genişlettiğini düşünmektedirler.Araştırmamızda, hemşirelikte mesleki özerkliğin meslek içi ve dışı birçok etmene bağlı olarak sınırlandırıldığı belirlenmiştir. Hemşireler, mesleki özerkliği etkileyen olumsuz etmenler olarak; hemşirelik uygulamalarının hekime bağlı olması ve çoğu zaman da bunun yasa ile desteklenmesi, yasal hak ve yetkilerde sınırlılıkları, mesleğin geçmişten gelen meslekleşmeyi engelleyici alışkanlıkları ve inançları, kurumun olumsuz çalışma koşulları, hemşirelerin sürekli ve yoğun bir denetim ve baskı altında çalışması, mesleki standartların yetersizliği, görev tanımlarının belirgin olmaması, mesleki bilincin yeterli düzeyde gelişmemesi, mesleki karar verme ve sorumluluk üstlenmede isteksizlik ve yetersizliği sıralamışlardır. Hemşirelikte ve hemşirelik bakımında yaşanan özerklik sorununun çözümünün ertelenmesi her yeni gelişme ile birlikte hemşirenin yeni pek çok etik sorunun ortaya çıkmasına uygun bir zemin hazırlamaktadır.Araştırmamızdan elde edilen sonuçlar doğrultusunda mesleki boyutta; hemşirelik ve hemşirelik bakımı kavramının ve öneminin diğer sağlık profesyonellerine ve topluma doğru bir şekilde tanıtılması, mesleki örgüte üyeliğin artırılması ve örgütün güçlenme çalışmalarının desteklenmesi, hemşirelerin görev tanımlarının yapılması, bakımın eyleme dönüştürülmesini önleyen yasal ve kurumsal sorunların çözümlenmesi, mesleki değer sorunlarının çözülmesine yol gösterici nitelikte etik ilkelerin belirlenmesi, mesleki memnuniyetin ve motivasyonun artırılması, ücretlendirmenin düzenlenmesi, eğitimsel boyutta; mesleki eğitim düzeyinin yükseltilmesi, mesleki eğitim sürecinin hemşirelik bakımına ağırlık verecek biçimde yeniden düzenlenmesi, uzmanlık alanlarının geliştirilmesi, mesleki bilgi birikiminin artırılması, bilimsel programlarla bilgi paylaşımının artırılması, bakıma yansıyacak araştırmaların yapılması, etik duyarlılık kazandırmaya yönelik etik eğitimin lisans ve yüksek lisans programları içerisinde daha kapsamlı olarak yerleştirilmesi, bireysel boyutta; hemşirelik mesleğini seçenlerin bireysel özerklik düzeyini geliştirici programların verilmesi önerilmektedir.
Özet (Çeviri)
Scientific and technical developments and new applications in the health field have led to increased healthcare complexity and differentiation. Nurses therefore need to have the appropriate knowledge, skills and experience for the era and should be able to make correct decisions quickly. This has made the expansion of nurse authority and autonomy mandatory. Nursing care has a very important place in expanding the professional autonomy spectrum of nursing.This thesis is a qualitative study to evaluate the professional autonomy of nurses from an ethical standpoint.The study universe consisted of intensive care, orthopedics and neurology clinic nurses working at Gazi University Medical Application and Research Center, Numune Training and Research Hospital and Private Bayindir Hospital. The study data were obtained from the nurses using the in-depth interview method. Percentages, the Mann-Whitney U test, the Kruskal-Wallis test and content analysis were used for data analysis.Quantitative data from the study show that 50% (15/30) of the nurses had been working as a nurse for less than 10 years, 83.3% (25/30) were happy with their profession, and 50% (15/30) were members of a professional organization. The percentage receiving courses on ethics during their professional training was 66.7% (20/30) while 73.3% (22/30) had not participated in a scientific program regarding ethics and professionalization. The nurses' mean score was 68.06±20.36 for the sociotropic personality feature and 87.20±15.90 for the autonomous personality feature.The qualitative data we obtained from the study showed that all nurses could independently decide on nursing care while some stated that they sometimes could not convert these into action after making the decision. The nurses felt that professional autonomy increased the quality of nursing care while the increased quality of care expended the borders of professional autonomy.We found that professional autonomy in nursing was limited by many factors both related and unrelated to the profession. The nurses stated the following as factors affecting professional autonomy negatively: nursing procedures dependant on the physician with enforcement by law, limited legal rights and authority, traditional beliefs and habits that prevent professionalization, unfavorable institutional working conditions, working constantly under intensive inspection and pressure, inadequate professional standards, undefined responsibilities, inadequately developed professional consciousness, and unwillingness and inadequacy in making professional decisions and assuming responsibility. The delay in solving the problems related to autonomy in nursing care consolidates a base that makes it suitable for many ethic problems to appear for the nurse with each development.Our study results indicate that the following are necessary: at the professional level, correct presentation to other healthcare professionals and the community of the nurse and nursing care concept and its importance, increased membership in professional organizations and support of the consolidation initiatives of the organization, defining nursing duties, eliminating the legal and institutional problems that prevent converting care to action, defining ethical principles as guides to solving professional value problems, increasing professional satisfaction and motivation, and arranging payment schedules; at the educational level, increasing the professional education level, rearranging the professional education process to make it emphasize nursing care, developing areas of specialization, increasing professional knowledge accumulation, increasing sharing of knowledge with scientific programs, performing research that will be reflected in care, and introducing ethical training directed at embedding ethical sensitivity into graduate and postgraduate programs in a more comprehensive manner; and at the individual level, providing programs that increase the individual autonomy level to those choosing the nursing profession.
Benzer Tezler
- Hemşirelerin mesleki özerkliği algılama ve uygulamalarına yansıtabilme durumlarının incelenmesi
Perception of professional autonomy of nurses and exercise of professional autonomy in nursing practice
SEHER BAŞARAN
Doktora
Türkçe
2016
HemşirelikHacettepe ÜniversitesiHemşirelik Esasları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. LEYLA DİNÇ
- Ameliyathane hemşirelerinin etik sorunlara yaklaşımı; niteliksel çalışma
Başlık çevirisi yok
CEREN ACAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
HemşirelikZonguldak Bülent Ecevit ÜniversitesiCerrahi Hastalıkları Hemşireliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NURTEN TAŞDEMİR
- Cerrahi birimlerde çalışan hemşire ve hekimlerin işbirliğine ilişkin tutumlarının değerlendirilmesi
Evaluation of attitudes towards collaboration among nurses and physicians in the surgical units
GÖZDE FİLİZLİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
HemşirelikTekirdağ Namık Kemal ÜniversitesiCerrahi Hastalıkları Hemşireliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ EBRU ÖNLER
- Hasta bakımında tamamlayıcı yaklaşımların kullanımına ilişkin hemşirelerin bilgi düzeylerinin belirlenmesi
Determination of the Knowledge Level of Nurses on the Use of Complementary Approach in Patient Care
FATMA ZEHRA İNCE
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Hemşirelikİstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşaİç Hastalıkları Hemşireliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLBEYAZ CAN
- Akut psikiyatri servislerinde çalışan hemşirelerin perspektifinden hasta-hemşire etkileşimi
Patient-nurse interaction in acute psychiatric wards from nurses' perspective
EDA GÜNER YALÇIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Hemşirelikİstanbul ÜniversitesiPsikiyatri Hemşireliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HÜLYA BİLGİN