Erken devir İslam mimarisinde Beytü'l-mâl (hazine) binaları
Bayt al mal (treasury) buildings in early Muslim architecture
- Tez No: 273814
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. AZİZ DOĞANAY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2010
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İlahiyat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 88
Özet
Medine şehir devleti kurulduktan sonra fakir, kimsesiz muhtaçların ihtiyaçlarının ve kamu giderlerinin karşılanması için oluşturulan bir kurum olan beytü'l-mâl bu çalışmada fizîki mekân bakımından incelenecektir.Kaynaklara göre Mescid-i Nebî'de iki katlı bir odanın üst katı beytü'l-mâl olarak kullanılmaktaydı. Burada gıda maddeleri, silahlar ve bazı eşyalar muhafaza edilmekte ve bunlar bir süre sonra ihtiyaç sahiplerine dağıtılmaktaydı. Bu uygulama erken devir İslam devletlerine de örnek olmuş, özellikle Emevîler devrinde farklı bölgelerde inşa edilen ulu camilerin avlularına betü'l-mâl binaları da yapılmıştır. Devletin gelirleri merkezî ve güvenilir olması açısından ulu camilerdeki bu mekânlarda toplanmış ve buradan ihtiyaç sahiplerine dağıtılmıştır.Erken dönem ulu camilerinde bulunan bu küçük beytü'l-mâl binaları genellikle sütunlar üzerinde yükselen, altı havuzlu, kubbeli yapılardır. Şam Ümeyye Camii, Hama Ulu Camii, Amr b. Âs Camii avlularında bulunan ve bugün de görebildiğimiz beytü'l-mâl binaları ile varlığını kaynaklardaki rivayetlerden veya planlardan öğrenebildiğimiz Harran Ulu Camii ve Azerbaycan Barda Ulu Camii avlularındaki beytü'l-mâl binaları bu tipe örnektir. San'a Ulu Camii avlusundaki kareye yakın dikdörtgen biçimindeki kubbeli beytü'l-mâl binası da farklı bir örnektir. Kurtuba Ulu Camii'ndeki beytül-mâl ise caminin avlusunda olmayıp mihrabın iki yanındaki odalardan soldakidir. Bu da ulu cami bünyesinde oda şeklinde mevcut olan bir beytü'l-mâl örneğidir.
Özet (Çeviri)
In this study, the institution of bayt al mal will be scrutinized in terms of physical site. It was founded after the establishment of city of Madina in order to meet the needs of poors and orphans as well as to supply the public expenditure.According to written sources, the second floor of two layered building in Masjid Nabi was used as bayt al mal. Some food stuff, guns, and certain things were stored there and distributed to poors after a while. Such practice became an instance for other states of Early Islamic period. Particularly, number of bayt al mal was established in the yards of great mosques in different places at the period of Umayyad. Due to being centralized and safe, state revenue was collected in those buildings and delivered to whoever needed.These buildings which were founded in the yards of great mosques in early Islamic period, were domed and supported on columns. There were generally pools under them. These buildings in Umayyad Mosque of Damascus, Hama Great Mosque, and the Mosque of Amr b. As are examples of them which can be still seen today. There are some other example that can be known from the accounts and plans in sources such as in Harran Great Mosque and Azerbaijan Barda Great Mosque. The rectangular bayt al mal building of San`a Great Mosque is different type of example of them. The Bayt al Mal of Cordoba Mosque is not in the yard of mosque but there are rooms adjacent to Mihrab, the left one is bayt al mal building. This is an example that is present like room shape in the great mosques.,
Benzer Tezler
- Beylikler Devri mimarisinde celî sülüs ve kûfî yazı türlerinin istif beraberliği
Composition of jeli thuluth and kufic inscription types in the architecture of the period of principalities
SABRİ KAZANLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Sanat TarihiMarmara Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATİH ÖZKAFA
- Türk sanatında altı köşeli yıldız
6 pointed star in Turkish arts
İDİL TÜRELİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Sanat TarihiMarmara ÜniversitesiTürk Sanatı Ana Bilim Dalı
PROF.DR. SELÇUK MÜLAYİM
- Bursa erken devir camilerinde revak uygulaması
The use of rivaq in early period of Bursa mosques
NURİYE ÖZLEM ÇUHADAR
- Mimar Kemaleddin'in dini eserleri
Başlık çevirisi yok
H. GÜLSÜM ERŞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
Sanat TarihiMarmara Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHİTTİN SERİN
- Saraybosna İsa Bey külliyesi
Sarajevo İsa Bey's complex
EYUP UTLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
MimarlıkNecmettin Erbakan Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA YILDIRIM