Haydari-zade İbrahim Efendi'nin Mezahip ve Turuk-ı İslamiyye adlı eserinin İslam mezhepleri tarihindeki yeri ve önemi
Position and importance of Mezahip and Turuk?ı Islamiyye work of Haydari-zade İbrahim Efendi in Islamic sects
- Tez No: 274256
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SEYİT BAHCIVAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Tarih, Religion, History
- Anahtar Kelimeler: 73 fırka, mezhepler, ihtilaflar, 73 sects, sects, conflicts
- Yıl: 2010
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Selçuk Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İslam Mezhepleri Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 119
Özet
Ulema yetiştirmiş bir aileden Haydari-zade Asım Efendi'nin oğludur.1 Hicri1863/Miladi 1864 tarihinde bugünkü Irak'ta Musul yakınında Erbil şehrinde doğdu.2 Erbil'de Sibyan okulunda ilk eğitimini tamamladı. Özel öğretmenlerden sarf, nahiv, mantık, akaid, tefsir, hadis vs. gibi dersleri aldıHaydari-zade İbrahim Efendi (1933). Eğitim ve bürokraside şeyhülislamlık, müderrislik, hakimlik, mahkeme başkanlığı, naiblik, savcılık, müdürlük, şer'iyye memurluğu,muallimlik ve kadılık gibi görevler almış, bürokrasi ve siyaset alanında deneyimi olan bir alimdir. O, yaşadığı çağın olumsuzluklarını yorumlayan ve çözüm önerileri getiren biridir. Osmanlı'nın geri kalış sebeplerini, dinin emretmiş olduğu ahlaki, siyasi ve içtimai erdemlerinden uzak kalmaya bağlamıştır.Haydari-zade, İslam dininin akla vurgu yaptığını ve ilme değer verdiğini söylemiştir. Kuran'da yer alan ilim, irfan ve araştırma emri doğrultusunda mevcut ilim ve sanatları bilmek, ticaret ve zanaatı öğrenmek ve düşmanın kuvvetiyle donanmak gerektiğine işaret etmiştir.. Haydari-zade İbrahim Efendi, Mezahib ve Turuk-ı İslamiyye isimli eserinde genel anlamda itikadi ve fıkhi mezheplerin ortaya çıkış sebepleri, nübüvvet ve bid'at konularını ele almıştır. Osmanlı'nın kriz döneminde yazılması nedeniyle mezhepsel ayrılıkların bu tür zamanlardaki sakıncalarına temas edilmiştir.Haydarî-zâde, 73 fırka hadisini merkeze alarak bir tasnif sistemi belirlemiş ve Şehristânî'nin yöntemini tercih etmiştir. Ona göre her mezhep kendini hadiste geçen ?fırka-i Nâciye? olarak kabul etmişse de bu fırkanın Ehl-i Sünnet ve Cemaat olduğu hadiste geçen ?benim ve ashabımın yolunda gidenler? ibaresiyle sabittir. Haydarî-zâde, Müslüman toplumun birlik, beraberlik ve uyum içerisinde olması hedefine paralel olarak mezhepler arası çatışmaları ve fitneleri yok edebilecek bir anlayışın yerleşmesine özen göstermiştir.
Özet (Çeviri)
He was the son of Haydari-zade Asim Efendi who was from a family that was training Ulema. He was born on 1863 (the Hegira date)/1864 (the Gregorian date) at Erbil City near Mosul, Iraq. He completed his first education at an Ottoman elementary school in Erbil. He took lessons from private teachers such as grammar, syntax, logic, dogmas, interpretation, hadith etc.Haydari-zade Ibrahim Efendi (1933) rendered services in education and bureaucracy such as shaykh al-Islam, professor, judge, chief judge, regent, prosecutor, director, tax assessor, teacher and kadı (muslim judge), and was having an experience in bureaucracy and policy. He was a person who interpreted negative aspects of era and offered solutions. He associated backwardness reasons of the Ottoman to keeping away from moral, political and social virtues ordered by religion.Haydari-zade Ibrahim Efendi said that Islam religion emphasized on wisdom and attached importance to science. He pointed out that it is required to know existing science and arts in the direction of science, wisdom and research order specified in the Holy Koran, to learn trade and craft and to be equipped with the power of enemy.Haydari-zade Ibrahim Efendi discussed, in general, the emergence reasons of faith sects and Islamic law sects, and prophecy and innovations in his Mezahip and Turuk?ı Islamiyye work. Because this book was written in the crisis period of the Ottoman, disadvantages of denominational differences at that period of times were mentioned.Haydari-zade Ibrahim Efendi centered on 73 sects hadith and determined a classification system and preferred the method of Şehristâni. For him, although each sect accepted itself as the fırka-i naciye (those who rescued), it is exact that only the Ehli Sunna and community stated in hadith as ?those who followed me and my friends? was this sect. Haydari-zade paid attention to the establishment of an understanding that could destroy interdenominational conflicts and seditions in parallel with the unity, solidarity and harmony of Moslem society.
Benzer Tezler
- Şeyhülislâm Haydarîzâde İbrâhim Efendi'nin hayatı ve eserleri (1864-1931)
The life and works of Sheikh'Al-Islam Haydarîzâde İbrâhim Efendi (1864-1931)
OSMAN ATASOY
- Haydarîzâde İbrahim Efendi'nin Tasavvuf ve Sebilürreşâd Dergilerindeki tasavvuf içerikli makaleleri -inceleme ve metin-
Haydarîzâde İbrahim Efendi's articles with sufi content in Sufism and Sebilürreşad Magazines -review and text-
ERHAN KARTAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinHakkari ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MESUT AKDOĞAN
- Tasavvuf Dergisi'nin dönemin siyasi, sosyal ve kültürel hadiselerine bakışı
Tasavvuf Magazine's view of the political, social and cultural events of the period
MUHAMMED ONUR KULANOĞLU
- Eyüp Sabri Paşa'nın tarih-i vehhabiyan eseri ışığında Osmanlı mütefekkirlerinin vehhabilik telakkisi
The wahhabi̇ percepti̇on of the Ottoman thi̇nkers i̇n the li̇ght of Eyüp Sabri̇ Paşa's work enti̇tled hi̇story of wahhabi̇
ÖMER ASLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
TarihAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MEHMET AKİF FİDAN