Ömer seyfettin'in eserlerinde dil ve milliyetçilik
Language and nationalism in the work of ömer seyfettin
- Tez No: 274467
- Danışmanlar: PROF. DR. ALİ AKAY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Siyasal Bilimler, Sosyoloji, Political Science, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Türkçülük, Milliyetçilik, Ulus-Devlet, Dil, DildeSadeleşme, Ömer Seyfettin, Ulusal Dil, Milli Edebiyat, Turkism, Nationalism, Nation-State, Language, Purification ofLanguage, Omer Seyfettin, National Language, National Literature
- Yıl: 2010
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Genel Sosyoloji ve Metodoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 134
Özet
Dil insan hayatının en önemli sosyalleşme unsurlarından biridir. Deleuze veGuattari'nin ifade ettiği gibi dil insanın emir almasının ve kimliğinin kazandırılmasıve dayatılmasının bir aracıdır. Tarihin yazının icadı ile başladığı kabul edildiğini veyazılı kültürün belirli diller sayesinde aktarımı sağlandığı düşündüğümüzde insanlıktarihinin dil ile nasıl paralel ilerlediği görülür. Dilin insan yaşamındaki dönüşümünebakmak aynı zamanda dünya siyasal ve toplumsal yaşamının tarihine bakmakdemektir. Bu açıdan dil bir iletişim unsuru, propaganda aracı, edebiyat gibi bir sanatalanı ve de politik bir alan olmuştur.Dil politikalarını tarihsel çerçeveye oturttuğumuzda 18 ve 19. yüzyıllardakiimparatorluklar döneminden ulus-devletler sistemine geçiş sürecinde önemli siyasalve toplumsal dönüşümleri anlamamıza yardımcı olduğunu görürüz. Milliyetçilikkuramları ve milletin nasıl tanımladığını görmek için kısaca ilkçi, modernist vearayolcu milliyetçilik kuramlarına bakmak önemlidir. Bu milliyetçilikmodellerinden yola çıkarak ulus-devletlerin dil ile olan ilişkisine baktığımızda dilinulus-devlet inşa etmek için bir araç olarak kullanıldığını ve ortak kültürün enönemli parçası olarak tanımladığını görürüz.Ulus-devlet yapıları siyasal, ekonomik, diplomasi ve kültür alanında farklıpolitikalar ürettiler. Kültürün bir parçası olarak ulusal dil kavramını desteklediler.En önemli kültürel alanlardan biri olan dil konusunda reformlar yaptılar, ulusal dilpolitikaları ürettiler. Belçika, Kanada, Finlandiya gibi aynı zamanda birçok diliresmi dil olarak tanımlayan bazı istisnaları dışarıda tutarsak, çoğunlukla her ulusdevletkendine bir ulusal dil tayin etti. Bu ulusal dilin her alanda kullanımını teşviketti, eğitim sistemi sayesinde bütün vatandaşlarına öğretti.Dağılma dönemi olarak adlandırılan 19 ve 20. yüzyıl Osmanlı coğrafyasındaBalkan Savaşı ve I. Dünya Savaşı sonrasında uluslaşma hareketleri arttı. Bubağlamda gelişen Türkçülük politikalarının önemli isimleri olarak Yusuf Akçura,Ziya Gökalp, Ömer Seyfettin ve daha bir çok kişinin yazdıkları ile Türkiye'de ulusdevletpolitikalarının oluşuma öncülük ettiğini görürüz.Bu dönemde yaşayan milliyetçi bir yazar olarak Ömer Seyfettin (1884-1920)Türkçe'yi bir milli mesele olarak gördü ve yazın dili olarak kullanılan dil ilegündelik yaşamda halkın kullandığı dilin aynı olması gerektiğini savundu. Buçerçevede ortak ideal dilin Türkçe'nin İstanbul şivesi olması gerektiğini söyledi.Hikayelerini sade dil için bir uygulama alanı olarak gördü ve tanımladığı sadeTürkçe ile eserler verdi, yazılar yazdı. Kendinden önce bu konuda fikir üretmişaydınlarla birlikte milli edebiyatın oluşmasına katkıda bulundu. Yazılarında da sadeTürkçe'nin önemini vurgulayarak daha sonra Cumhuriyet döneminde izinisürebileceğimiz dil ve kültür konusundaki bir çok düşüncenin öncülerinden birioldu. Ömer Seyfettin hikayeleri ve yazıları ile Türkçe'nin sadeleşmesi ve ulusal dilolarak yerleşmesine büyük katkı sağlamıştır. Onun yazıları aynı zamandamilliyetçilik, ulus-devlet, edebiyat ve dilin nasıl ortak bir politik çizgidebuluştuğunun önemli örneklerindendir.
Özet (Çeviri)
Language is one of the most significant elements of socialization of men?slife. As Deleuze and Guattari say, language is a tool for subordination, identityformation and imposition. Having in mind the assumptions that history started withthe discovery of the script and that script has been transferred by certain languages,one sees how the history of humanity and language go parallel to each others.Looking at the transormations of language in men?s life means also looking at thehistory of the social and political life of the world. In this respect, language is hasbeen an element of communication, a space of art like literature and a politicalspace.The historical contextualization of the politics of language helps us tounderstand the significant social and political transformations in the transition tonation-state system after the dissolution of the empires. It is important to look atessentialist, modernist and mediocre theories of nationalism to understandnationalism and the identification process of the nation. Departing from here tounderstand the relation of the nation-states to language, we see that language is atool of constructing the nation-state and is identified as the most significant part of acommon culture.The nation-state systems made different policies in the social, economic,diplomatic and cultural spaces. They advocated the concept of language as a part ofculture. They made reforms in language and made national language policies.Except Belgium, Finland and Canada that have recognized several languages as theofficial language, each nation-state accorded itself a particlar national language. It promoted the usage of it in each space, taught it to all its citizens by the system ofeducation.As a writer living in this period of nation-state formation, ÖmerSeyfettin(1884-1920) perceived Turkish as a national problem and advocated thatthe written and vernacular languages be the same. In this respect he supported thatthe official language should be the Istanbul vernacular form of Turkish. He appliedthese thoughts to his stories and other works which he wrote in simplified Turkish.He contributed to the development of national literature together with hispredecessors. He became one of the most important thinkers of language andculture the traces of which can also be found in the Republican period. OmerSeyfettin contributed to the purification of Turkish and establishment of it as thenational language. His writings are at the same time important examples to showhow nationalism, nation-state, literature and language can meet on a commonpolitical line.
Benzer Tezler
- Ömer Seyfettin hikâyelerinde milliyetçi söylem ve özne
Nationalist discourse and subject in Omer Seyfettin stories
MEHMET IŞIK
Doktora
Türkçe
2020
Siyasal Bilimlerİstanbul ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. LEVENT ÜRER
- Ömer Seyfettin'in eserlerinde farklı bakış açıları
Different perspectives on Omer Seyfettin's works
MAZLUM ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul Medeniyet ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHARREM DAYANÇ
- Ömer Seyfettin öykülerinde değerler eğitimi
Values education in stories of Ömer Seyfettin
ADİL ACEMOĞLU
Doktora
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimDokuz Eylül ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEVİN AKKAYA
- Ömer Seyfettin'in hikâyelerinde tarihî konu, mekân ve kişiler
Historical subject, place, and people in the stories of Ömer Seyfetti̇n
KHALED MAWAS
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Türk Dili ve EdebiyatıVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SELMA BAŞ
- Kurgusal metinde mekân analizi: Ömer Seyfettin hikâyeleri
Space analysis in fictional text: Ömer Seyfettin stories
ESRA KÜBRA TEKDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
MimarlıkKaradeniz Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AYSUN AYDIN SANCAROĞLU