Ömer Seyfettin hikâyelerinde milliyetçi söylem ve özne
Nationalist discourse and subject in Omer Seyfettin stories
- Tez No: 621142
- Danışmanlar: PROF. DR. LEVENT ÜRER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Siyasal Bilimler, Political Science
- Anahtar Kelimeler: Ömer Seyfettin, ideoloji, özne, söylem, hikâye, ressentiment, hınç, Ömer Seyfettin, ideology, subject, discourse, story, resentiment
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 323
Özet
Ömer Seyfettin sadece Türk Edebiyatının değil, Türk milliyetçiliğinin önde gelen temsilcilerindendir. Otuz altı yıllık kısa ömrüne iki yüzün üzerinde makale, yüz altmışı aşkın hikâye, doksana yakın şiir, üç piyes, yirmiden fazla tercüme ve iki hatıra defteri sığdıran Ömer Seyfettin, bu eserleriyle Türk düşünce hayatı üzerinde önemli etkiler bırakır. Yaşadığı dönemin Türk tarihi açısında olağanüstü bir alt üst oluş dönemi olması ve bu dönemin en önemli olaylarına bir asker olarak tanıklık etmesi, onun eserlerinin ve düşüncelerinin hala tartışılmasına neden olmaktadır. Tartışmaların merkezinde ise şiir, makale ve mektuplarından çok hikâyeleri bulunmaktadır. Bu çalışmada Ömer Seyfettin hikâyelerindeki ideoloji ve bu ideoloji içerisindeki öznenin doğasının ortaya konulması amaçlanmıştır. Bu kapsamda öncelikle yazarın içerisine doğduğu dönem, o dönemdeki fikir akımları, bu fikir akımlarının önemli temsilcileri ve bunların Ömer Seyfettin'e etkileri gözden geçirilmiş ardından da hikâyeler yayın tarihleri esas alınarak bir sıra dâhilinde ayrıntılı olarak incelenmiştir. Yapılan analizler sonucunda Ömer Seyfettin hikâyelerinde işleyen milliyetçi ideolojinin, millet, dil, din ve mefkûre olmak üzere dört temel kavram üzerine inşa edildiği belirlenmiştir. Ömer Seyfettin, olağanüstü koşulların yaşandığı bir dönemde, Türkiye dışında yaşayan diğer Müslüman ve Türklerle birleşerek kaybettiği dünya hakimiyetini yeniden ele geçireceği vaadini örgütleyerek fantezi ufkunu çizmiştir. Bu ufku çizerken en önemli kurucu öğeleri millet, dil, din ve mefkûre, olmuştur. Bunlara ilave olarak Ömer Seyfettin'in ideolojisi doğrultusunda yarattığı kurgu kahramanları aracılığı ile Osmanlı vatandaşı olan ve olmayan Türkleri belli özne konumlarına çağırdığı; onun Türk öznesinin, aynı anda hem Türk hem de Müslüman olan bir özne olduğu, dolaysıyla Türkçe konuşan ancak Müslüman olmayan Uygurlar, Gagavuzlar gibi Türk kökenli toplulukları ve açıktan belirtilmese de İslamiyet'in Şii mezhebini benimseyenleri kapsamadığı bulgulanmıştır. Büyük zorluklar içeresinde geçen yaşamının ve Osmanlı devletinin toprak kayıplarının kendisinde yarattığı travmaların kendisinde bir ressentiment/hınç duygu durumuna yol açtığı, bu duygu durumunun hikâyelerinin diline de yansıdığı, özellikle Balkan Savaşı sırasındaki esareti ve sonrasında yayımladığı ve halen kendisine yönelik eleştirilerin odak noktasını oluşturan Primo Türk Çocuğu ve Beyaz Lale gibi hikâyelerinin bu etki altında yazıldığı değerlendirilmektedir. Yazarın üç yıl içerisinde bu duygu durumundan kurtulduğu ve 1917 yılı sonrasında hikâyelerindeki karşıtını düşmanlaştıran söylemin büyük ölçüde ortadan kalktığı belirlenmiştir.
Özet (Çeviri)
Ömer Seyfettin is one of the leading representatives of not only Turkish Literature but also Turkish nationalism. Fitting more than two hundred articles, more than sixty stories, nearly ninety poetry, three plays, more than twenty translations and two memoirs for his thirty-six-year short life, Ömer Seyfettin has a significant impact on Turkish thought life. The fact that the period he lived was an extraordinary period of turmoil in Turkish history and that he witnessed the most important events of this period as a soldier causes his works and thoughts to be discussed. At the center of the discussions are stories rather than poetry, articles and letters. In this study, it is aimed to reveal the ideology in Ömer Seyfettin stories and the nature of the subject within this ideology. In this context, firstly, the period in which the author was born, the currents of opinion at that time, the important representatives of these currents of thought and their effects on Ömer Seyfettin were reviewed, and then the stories were examined in detail in a row based on the publication dates. As a result of the analyzes made, it was determined that the nationalist ideology operating in the stories of Ömer Seyfettin was built on four basic concepts, namely nation, language, religion and ideal. Ömer Seyfettin, in a period when extraordinary circumstances, redrew the horizion of fancy that is the conquest of world domination by combining with the Turks and other Muslims living outside Turkey. While drawing this horizon, the most important constituent elements had been nation, language, religion and ideal. In addition to this, it has found that he called all the Turks who were Ottoman citizens and non-Ottaman citizens to certain subject position, but it is a subject that is both Turkish and Muslim at the same time, so it does not include Turkish-speaking communities such as Uighurs, Gagauzes who speak Turkish but are not Muslim, and those who adopt the Shiite sect, though not explicitly stated. It is considered that his life in great difficulties and the traumas caused by the land losses of the Ottoman state led to a resentment emotional state, and this emotional state reflects to the language of their stories, especially the stories of Primo Turkish Boy and White Tulip, which were published during the Balkan War and afterwards and which are still the focus of criticism towards him, were written under this influence. It has been determined that the writer got rid of this emotional state within three years and that the discourse that made his opponent in his stories hostile after 1917 disappeared to a great extent.
Benzer Tezler
- Ömer Seyfettin'in hikâyelerinde Türk kimliği ve milliyetçi söylem
Turkish identitiy and nationalist discourse in the Ömer Seyfettin's stories,
ATİLLA AKTAŞ
Doktora
Türkçe
2019
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURULLAH ÇETİN
- The idea of self-reliant individuals: Imagining diligent heroes in Late Ottoman fiction
Kendi ayakları üzerinde duran bireyler fikri: Geç Dönem Osmanlı kurgu metinlerinde gayretli kahramanları hayal etmek
ALİ ATAKAN EROL
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Tarihİstanbul Medeniyet ÜniversitesiUluslararası Osmanlı Çalışmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSMAİL HAKKI KADI
- Ömer Seyfettin'in eserlerinde kimlik ve aidiyet duygusu
Sense of belonging and identity in Omer Seyfettin's works
EMRE GÜNEŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Türk Dili ve EdebiyatıGiresun ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. FİKRET USLUCAN
- Ömer seyfettin'in eserlerinde dil ve milliyetçilik
Language and nationalism in the work of ömer seyfettin
ŞABAN BAŞÇALLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Siyasal BilimlerMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiGenel Sosyoloji ve Metodoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ AKAY
- Ömer Seyfettin hikâyelerinde siyasal ideoloji ve toplumsal temalar: II. Meşrutiyet'in Türkçü eleştirisi
Political ideology and social themes in Ömer Seyfettin's stories: Turkish nationalist critic of the Second Constitutional era
EKİN ERDEM
Doktora
Türkçe
2015
Siyasal BilimlerUludağ ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. SERTAÇ SERDAR