Türkiye'de vergi gelirlerinin alt-kalemlerinin GSYH'ya oranları (1998-2008); bunların OECD ve AB ülkelerindeki değerlerle kıyaslanması (1965-2007) ve Türkiye'de yalan matrah beyanı yoluyla gerçekleştirilen vergi kaçakçılığı
Rating of tax income and its sub-items in turkey to GDP (1998-2008) and comparison those rates with OECD and EU countries? values (1965-2007) and tax fraud in Turkey using ?false tax base declaration?
- Tez No: 279483
- Danışmanlar: PROF. DR. KEMAL ÇAKMAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Maliye, Economics, Finance
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2011
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İktisat Teorisi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 182
Özet
Bu tezin ilk bölümünde Türkiye'deki konsolide bütçe gelirlerinin ve toplam vergi gelirlerinin; vergi-gelirleri içinde dolaylı ve dolaysız vergilerin; dolaysız vergiler içinde gelir vergisi, kurumlar vergisi ve servet unsurlarından alınan vergiler gibi ana kalemlerin; ve de gelir vergisinin önemli alt kalemleri olan maaş ve ücretlerden alınan vergiler ile ?beyannameye ta'bi vergi mükelleflerinden alınan gelir vergisi?nin GSYİH'a oranları ve bu oranların 1998-2008 arasındaki değişimi incelenmiştir. İncelemelerde kullanılan rakamlar; Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) istatistiklerindeki ham verilere dayanarak, tarafımızdan yeniden derlenip düzenlenerek daha okunabilir tablolar halinde metin içinde sunulmuş; GİB'in orijinal ham verileri ise Eklere konmuştur.İkinci Bölümde, Bütçe Gelirlerinin yukarıda sıralanmış olan ana-kalemlerinin ve bunların en önemli alt kalemlerinin GSYİH'ya oranlarının Türkiye ile AB-15, AB-19 ve OECD ülkelerinin ortalaması ve de seçilmiş olan 8 OECD ülkesinin bazılarının karşılaştırılması yapıldı. Bu bölümde ham veriler olarak, 1965'e kadar geri giden ama 1965-2000 arasını `yıllık' değil de `5-Yıllık' olarak veren OECD İstatistikleri kullanıldı. Bu veriler; çeşitli OECD ülkeleri, AB ve OECD ortalamaları ile Türkiye'nin vergi gelirleri ve alt kalemlerinin GSYİH oranlarını uzun vadeli bir dönem için karşılaştırma olanağı sağladılar. 1980-2006 dönemi için dolaysız vergilerin dolaylı vergilere Türkiye'deki oranı, AB-15, AB-19 ve OECD ortalamalarının ve seçilmiş sekiz OECD ülkesindeki oranlar ile karşılaştırıldı. Türkiye'de, 1980-2008 arası, dolaylı-vergilerin payının ne denli arttırılmış olduğunu iyi özetleyen bir tabloda (dolaysız/dolaylı)x-ülkesi / (dolaysız/dolaylı)Türkiye katsayıları hesaplanıp sunuldu.Üçüncü Bölümde, ilkönce Türkiye'deki kamu açığı ve vergi sistemine ilişkin sorunsalın tanımı yapılıp yansımaları özetlendi: 2008 krizi öncesinde bile %4.5 düzeyinde olan ?sosyal güvenlik fonları açığı dahil kamu açığının GSYH'a oranı? 2009 yılında %10'u bulmuştur. Ama bunun nedeni, kamu harcamalarının aşırı yüksek olmasına bağlanamaz. Çünkü Türkiye'de kriz öncesinde kamu harcamalarının GSYH'a oranı OECD ve AB ülkelerine kıyasla neredeyse 2 kat daha düşüktür. Dolayısıyla OECD ve AB ülkeleri ortalamalarına kıyasla çok düşük düzeylerde olan vergi gelirlerinin GSYİH'e oranı yükseltilmesi ve bunun dolaysız/dolaylı vergi oranını arttırarak yapılması gereğini ima eder. Konuya ilişkin iki temel boyut belirlendi: (i) Uygulanan gelir vergisi çizelgesi müterakki değildir; en alt gelir dilimine %15; en üst gelir dilimi olarak tanımlanan 50,000TL ve üstüne ise sadece %35 marjinal vergi oranı uygulanmaktadır. Bunun yerine ikame edilmesi gereken müterakki niteliklere sahip örnek bir vergi çizelgesi hazırlandı ve bunun türettiği ortalama vergi oranı tablo ve grafiği sunuldu. (ii) Türkiye'de gelir vergisi kaçağının hemen hemen tamamı ?kayıt-dışı? olmayan, yani kaydı olan ve beyannamesini veren mükelleflerin matrahlarını gerçek matrahlarının (ortalama olarak) matrahlarının sadece %5'ini beyan etmeleri yoluyla gerçekleşmektedir. Bu; gerek GİB orijinal istatistiklerine dayanan mikro bir yaklaşımla gerekse Milli Gelir İstatistiklerine dayanan makro bir yaklaşımla gösterildi.Tanımlanmış bu iki soruna eş-anlı çözüm getirilebildiği ve müterakki bir gelir vergisi çizelgesi ve de gelişmiş ülkelerdekine benzer etkin ve toleranssız bir vergi toplama sisteminin alt-yapısı ile birlikte ihdasını da içeren köklü bir vergi reformları yapılabildiği takdirde, ortaya çıkacak iktisadî sonuçlar özetlendi: Neticede, hem Kamu Açığının hem de faiz ödemelerinin GSYİH'e oranı, şimdikinin üçte-biri veya dörtte-biri düzeyine indirilmiş, hem gelir dağılımını düzeltici nitelikte ve sosyal-adalet ilkelerine çok daha uygun bir gelir vergisi sistemi yaratılmış, hem vergi gelirleri ve dolaysız vergi gelirlerinin GSYİH'a oranı arttırılmış ve bu değişkenler bağlamında AB-19 ülkeleri ortalamasına önemli bir ölçüde yaklaşılmış, hem de alt-yapı ve beşeri sermaye yatırımlarının GSYİH'daki payı önemli ölçüde arttırılmış ve dolayısıyla Türkiye'nin kalkınma çabasına çok önemli bir katkıda bulunulmuş olacağı sonucuna varıldı.Anahtar Sözcükler;1.Vergi Kaçakçılığı2.Yalan Matrah Beyanı3.Vergi Matrahı4.Vergi Geliri5.GSYH
Özet (Çeviri)
In the first chapter of this thesis the share of budgetary incomes and all its main constituents? in GDP (1998-2008) are analyzed and using original data supplied by the Incomes Administration Department (GİB) of the Turkish Ministry of Finance. These GİS data are presented in Appendix 1 and summary tables derived from the original data are presented in the text of the thesis.The second chapter presents comparisons of eight selected OECD countries as well as the averages of OECD, EU-15 and EU-19 countries and of Turkey in terms of the share of budgetary incomes and all its main constituents? in GDP, between 1965-2008. Original OECD tables were used, which tables appear in Appendix 2 while summary tables derived from the original data are presented in the text of the thesis.The third chapter starts with a summary of the ?public finance problem? in turkey which manifests itself in share of budgetary incomes, total tax-revenue and income-tax revenue in GDP, which shares, in Turkey are nearly twice as low as those observed in OECD, EAU-15 and EU-19 averages. The chapter then moves on to a definition and description of the two main sources of this ?problematique? : (i) the income-tax schedule (the marginal tax rates and the income-classes they are applied to) is extremely non-progressive. İt starts with applying a 15% marginal rate on the Minimum Wage bracket and ends up by applying a 35% marginal tax rate on all incomes over and above 50,000TL (about 30,000 USD) annual before tax income. An example to an income tax schedule possessing progressive characteristics was prepared and the average tax rates derived from it were calculated and presented both in tabular and graphical forms. (ii) Using, both, a micro analytic approach on basis of original GİB -data and a macro analytic approach utilizing National Income data, it was shown that about 1.6 million proprietors operating in the non-agricultural sector in Turkey, routinely claim that their before-tax earnings are (on average) only about 5% of their ?true but unreported before tax earnings. If these two problems were solved simultaneously, we estimated that the present income-tax receipts from these 1.6 million proprietors, which at present amount to a ludicrously low 0.035% of the GDP will be increased very substantially, yielding a whole gamut of positive results not only in terms of the reducing the public-deficit (as distinguished from the budget-deficit), but also in terms of helping reverse the deteriorating tendency of the income-distribution and in terms of enabling increases in much needed public investments in human and social overhead capital..Key Words;1.Tax Fraud2.False Tax3.Tax Base4.Tax Income5.GDP
Benzer Tezler
- Türkiye'de büyükşehir belediyesi modeli bir örnek: Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi (mali analiz)
Başlık çevirisi yok
MEHMET ZEKİ KANTARCI
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Kamu YönetimiDicle ÜniversitesiMaliye ve Ekonomi Ana Bilim Dalı
PROF.DR. AYDIN TÜRKBAL
- Bankaların faiz dışı gelirinin banka riskine etkisi
Effect of bank's non-interest income on bank risk
AYKUT ŞENGÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
BankacılıkMarmara ÜniversitesiBankacılık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ UFUK ALKAN
- 29 numaralı uluslararası muhasebe standardı açısından yüksek enflasyonist ekonomilerde mali raporlama ve bir sanayi şirketinde uygulama
Reporting in hyper-inflationary economies in accordance with international accounting standart No: 29 and a case study in an industrial company
MEHMET KEPEZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
EkonomiMarmara ÜniversitesiSermaye Piyasası ve Borsa Ana Bilim Dalı
PROF.DR. NİYAZİ BERK
- Kamu harcamaları ve kamu gelirleri arasındaki nedensellik ilişkisi: Türkiye örneği (1980-2005)
The causality between government expenditures and government revenues: the case of turkey (1980-2005)
ÖZGE BARIŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
EkonometriKaradeniz Teknik ÜniversitesiEkonometri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RAHMİ YAMAK
- Dolaylı ve dolaysız vergilerin GSYİH ile eş bütünleşme ilişkisinin araştırılması: Türkiye 1925-2017 dönemi
Investigation of the co-integration of indirect and direct taxes with national income: Turkey 1925-2017 period
BURHANEDDİN AKBABA
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
EkonomiTekirdağ Namık Kemal Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RASİM YILMAZ