Pers hakimiyetinin bitiminden Bizans hakimiyetinin başlangıcına kadar olan dönemdeki antik çağ yazarlarının eserlerinde Orta Fırat bölgesi
The Middle Euphrates territory in the writings of the ancient writers from the end of Persian domination to the beginning of the Byzantium dominaiton
- Tez No: 280956
- Danışmanlar: PROF. DR. HASAN BAHAR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2011
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Selçuk Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eskiçağ Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 258
Özet
Apemeia Barışı ile Anadolu'ya yayılmaya başlayan Roma İmparatorluğu Lucullus'nun Pontus krallığını ele geçirmesiyle sınırlarını daha doğuya ilerletmiştir. Bu dönemde Roma Anadolu'nun doğusunda bulunan Armenia, Kommagene ve Osroene Krallıkları ile komşu olmuştur. Bu ilerleyişin ardından Romalılar bu krallıkları işgal etmek yerine doğudaki Parth İmparatorluğuna karşı tampon devletler olarak kullanmak yoluna gitmiştir.Lucullus'tan sonra bölgeye gönderilen Pompeius da Anadolu'daki Roma otoritesini güçlendirse de Crassus'un Harran'da uğradığı yenilgi Roma'nın ilerleyişini geciktirmiştir. Antik kaynaklara göre bu yenilgi Roma'nın doğu politikasını etkilemiş, sonraki komutanlar Crassus'un yaptığı hatalara düşmemeye dikkat etmişlerdir. Roma'nın kaybettiği toprakların bir kısmını Marcus Antonius geri almayı başarmış ve bu dönemde Roma ve Parth İmparatorlukları arasında Fırat Nehri'nin sınır olarak kabul edilmesi bölgeyi kültürel ve ekonomik olarak etkilemeye başlamıştır.Roma'nın Armenia üzerindeki otoritesini sağlamak için doğuya ilerleyen Gaius (M.S. 3) ve Germanicus'un (M.S. 19) ölümleri doğudaki ilerleyişi geciktirtirmiş Parthların bölgedeki etkinliğini artırmıştır. Fakat Parth ülkesinde meydana gelen taht kavgaları üzerine II. Artabanus, Tiberius ile anlaşma yapmıştır. İki imparatorluğun gelenekselleşen sınırı Fırat Nehri yakınlarında yapılan anlaşma ile Roma İmparatorluğu Akdeniz'e Parthların ulaşmasını engellemek için Fırat Nehri'ni sürekli elde tutmayı ve bölgeden geçen ticaret yollarını kontrol altına almayı amaçlamıştır.Bölgeyi bir süre çatışmalardan uzak tutan barış, Paetus'un Parth İmparatorluğu üzerine düzenlediği seferle sona ermiştir. Paetus, Parth ordusu karşısında yenilmesine rağmen ordusunu imha edilmekten kurtararak Fırat Nehri'nin batısına çekmeyi başarmıştır. Doğu sınırında başlayan sorunun büyümesini istemeyen Nero Parthlar ile yaptığı anlaşma ile Roma imparatorunun onayı ile Armenia tahtına Arsakid hanedanlığından birinin geçebileceğini kabul etmiştir.Nero'nun yaptığı barış sona erdikten sonra Vespasianus, Roma'nın doğu politikasında bazı değişiklikler yaparak bölgede Roma otoritesini kalıcı hale getirmeye çalışmıştır. Bunun için bölgede bulunan Roma lejyonları tekrar düzenlenerek Fırat Nehri boyunca kuzeyden güneye Malatya'da XII. Fulminata, Samosta'da VI. Ferrata ve Zeugma'da IV. Scythica lejyonları yerleştirilmiştir. Bu lejyonların yerleşmesi şehirlerin ticarî ve kültürel hayatında önemli değişiklikler getirmiştir. Özellikle imparatorluğunun değişik bölgelerinden gelmiş farklı kültürlere ve sanat anlayışına sahip yüksek rütbeli subaylar şehirlerin kültür hayatına büyük katkılar sağlamışlardır.Vespasianus'tan sonra Roma'nın Parth İmparatorluğu üzerine gerçekleştirdiği en başarılı seferlerden birini gerçekleştiren Traianus Babil'e kadar ilerleyerek Roma'nın geleneksel sınırını Fırat'ın ötesine taşımıştır. Hadrianus döneminde ise doğu sınırlarının fazlasıyla genişlediği konusunda eleştiriler artınca Fırat'ın doğusunda bulunan toprakların sürekli elde tutulamayacağı gerekçesi ile geri çekilmiştir.Roma'nın sınırlarını Fırat nehrinin ötesine genişletmeyi amaçlayan bir diğer Roma imparatoru Septimius Severus olmuştur. Septimius Severus beraberindeki Roma ordusu ile Parth ülkesine girmiş Ktesiphon'u ele geçirerek yaktırmıştır. Böylece Roma'nın doğu sınırı Fırat nehrinin ötesine ulaşmış ve nehir geleneksel sınır rolünü kaybetmiştir.Uzun yıllar süren Roma ? Parth mücadeleleri Orta Fırat Bölgesi'ni sosyo-ekonomik ve siyasi açıdan derin bir şekilde etkilemiştir. Özellikle Roma'nın bölgede uyguladığı politikaların siyasi etkileri, Parthların geri çekilmesi ve yerel krallıkların ortadan kalkması ile meydana gelen sosyal değişimler, bölgeden geçen ticaret yollarının Fırat nehrini aşmak için kullandığı Zeugma ve Samosata gibi şehirlerde oluşan ekonomik gelişmeler, dönemin kaynakları incelendiğinde açık şekilde görülmektedir.
Özet (Çeviri)
The Roman Empire, which started to spread over Anatolia with the Treaty of Apemeia, extended its borders a lot more to the east after Lucullus conquered the Kingdom of Pontus. In this era, The Roman Empire became a neighbouring country of Armenia, Kommagene and Osroene Kingdom which were in the eastern Anatolia. After this expansion, Romans preferred to make use of buffer states in the east against Parth Empire rather than occupy those kingdoms.Even though Pompeius, who was appointed to the region after Lucullus, also strengthened the Roman domination, Crassus?s defeat in Carrhae (Harran) delayed the expansion of the Roman Empire. According to the ancient resources, this defeat affected the eastern policy of Romans so that the successors of Crassus tried to avoid making the same mistakes. Marcus Antonius succeeded in gaining back some parts of the territory that Rome had lost. That the bordering role of the River Euphrates (Fırat) between Roman and Perth Empires had emerged in this era started to affect the economical and cultural life of the region.Gaius?s and Germanicus?s death, who had been heading to the east to ensure the Roman domination over Armenia, delayed the expansion of the Empire to the east and increased the effectiveness of the Parths in the region. However, upon the struggle for throne, Artabanus II signed a treaty with Tiberus. By signing a treaty near the River Euphrates which was becoming a conventional border between two empires, the Roman Empire aimed at withholding the River Euphrates and keeping the control of the trade routes throughout the region.The peace which kept the region away from a war for a while ended up when Paetus mounted a military expedition on Parth Empire. Despite being defeated by Parth Army, Paetus succeeded in withdrawing his army to the west of the River Euphrates, thus saving it from a total destruction. By signing a treaty with the Parths, Nero, who didn?t want the problem in the east to get bigger, agreed that someone from Arsacid dynasty might ascent the throne of Armenia with the confirmation of Roman Emperor.After the peace treaty which Nero signed ended up, Vespasianus tried to make the Roman domination permanent in the region by making some changes in the Eastern policy of the Roman Empire. In order to achieve this, he deployed the Roman legions, which were reorganized, from the north to the south along the River Euphrates, Fulminata XII in Malatya, Ferrata VI in Samosta and Scyhica IV in Zeugma. The deployment of the legions brought major differences to the cultural and commercial life of the cities. Especially the high-ranked army officers coming from different regions of the empire and who had a different sense of culture and art made a lot of contributions to the cultural life of the city.Traianus who carried out one of the most successful military expedition of Rome on Perth Empire after Vespaianus expanded the conventional Roman border beyond the River Euphrates by marching up to Babylon. During the reign of Hadrianus, when the criticisms arose on the overexpanded borders in the east, he withdrew his troops for the reason that the territory in the east of River Euphrates could not have been retained all the time.Septimius was another Roman emperor who wanted to expand the Roman borders beyond the River Euphrates. He marched his army with Severus into the Parth land and made the city of Ktesiphon burnt. Thus, The Roman borders reached beyond the River Euphrates and the river lost its role of being a conventional border.The struggle between the Romans and the Parths that lasted for centuries had some effects on social, political economical life in the central Euphrates region. When some resources belonging to this reign were examined, especially the political effects of the Roman policy in the region, social changes after the withdrawn of the Parths and the demolishing of the local kingdom and finally the economical improvements in cities such as Zeugma and Samoasta, which were used as trade routes to pass the River Euphrates, were clearly observed.
Benzer Tezler
- Zooarchaeological analysis of equids at Gordion between the early Iron Age and the early Hellenistic period (1100 BCE – 330)
Gordion Antik Kenti'nin erken Demir Çağı ve erken Hellenistik dönemleri (MÖ 1100-MÖ 330) atgillerinin zooarkeolojik analizi
RAMAZAN PARMAKSIZ
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Antropolojiİstanbul Teknik ÜniversitesiEkoloji ve Evrim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BÜLENT ARIKAN
DR. ÖĞR. ÜYESİ CANAN ÇAKIRLAR
- Datames ve Büyük Satrap İsyanları: Anadolu Akdenizi'nde Akhaimenid hâkimiyetinin dejenerasyonu
Datames and the Great Revolt of Satraps: The decline of Achaemenidian dominance in the Anatolian Mediterranean
EMRE SALMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
TarihAkdeniz ÜniversitesiAkdeniz Eski Çağ Araştırmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MURAT ARSLAN
- Antik yazarların eserleri çerçevesinde Anadolu şehirleri(Homeros, Herodotos, Ksenophon, Strabon)
The cities of Anatolia in the works of ancient authors (Homer, Herodotus, Xenophon, Strabon)
MERVE BARAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
TarihMardin Artuklu ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ZİYA POLAT