Tece deresi-deliçay havzaları (Mersin) arasındaki sahada bitki örtüsünün ekolojik şartları ve değerlendirilmesi
The evaluation and ecological conditions of the plant cover between of tece-delicay river basins (Mersin)
- Tez No: 285874
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. HALİL GÜNEK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Coğrafya, Geography
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2010
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Fırat Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Coğrafya Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Fiziki Coğrafya Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 352
Özet
İnceleme alanını oluşturan Mersin kenti ve kuzeyindeki akarsu havzaları; Akdeniz Bölgesi'nin Doğu Bölümü'nde, Mersin ili sınırları içerisindedir. KD?GB doğrultulu dört farklı ana akarsuyun (Tece, Mezitli, Efrenk, Deliçay) denize ulaştığı deltanın üzerinde, Mersin kenti yer alır. Şehrin kurulduğu alandan kuzeye doğru yükselti artar. Kuzeyde Efrenk Deresi'nin havza sınırlarının ulaştığı Dümbelekdüzü plato sahasında ortalama yükselti 2250 m'ye çıkar. Tüm alanının toplam yüzölçümü yaklaşık 1383 km2'dir.Orta Toros dağ sisteminin yapısal özelliğine uygun, farklı dönemlere ait kalker Formasyonları, bölgeye sürüklenerek gelmiş Üst Kretase yaşlı Mersin Ofiyolitik Melanjı ve Kuvaterner dönemi çökelleri ana yapısal formasyonları oluşturur. Bu jeolojik yapıya göre farklı yükseltilerde aşınım yüzeyleri, dağlık tepelik alanlar, alüvyal sahalar, heyelan alanları ve faylanma ile oluşmuş şekiller yer alır. Bölgenin fizyografyasına bağlı olarak iklimsel parametrelerde farklılık görülür. İnceleme alanındaki litolojik yapı, jeomorfolojik özellikler ve iklimle uyumlu bitki örtüsü dağılımı söz konusudur.Sahanın 500?1500 m yükseltiler arasındaki ofiyolitlerin yayılış alanında Kızılçam ormanları, faylanmaya bağlı oluşmuş tektonik çukurlukta ve Cehennemdere Formasyonu'nun yayılış alanında Ardıç ormanları, tektonik çukurluğun batı ve kuzey yamaçları boyunca Sedir ormanları kuşaklar halindedir. Kıyıdan 1000 m yükseltiye kadar olan sahada, kurak şartlar ve antropojenik etkilerle değişime uğramış Maki-Garig topluluğu, Dümbelekdüzü Platosu'nda Alpin-Subalpin bitkileri yaygındır. Ayrıca kentsel etkiyle ortadan kalkmış kumul vejetasyonu ve daha dar alanlarda saf ve diğer türlerle karışık ormanlar kuran Karaçam ve Göknar ormanları yer alır. Bu dağlımda bitki örtüsünün ekolojik faktörlere karşı toleransı etkili olur.Türkiye de kentleşme sürecini en hızlı yaşayan şehirlerden biri olan Mersin, yoğun göçler ve yanlış imar planları sonucu gelişi güzel çarpık bir kentleşme olgusuyla karşılaşmıştır. Kıyı ovasının oluştuğu I. sınıf tarım topraklarının üzeri kentsel yapılar ile kapatılmış ve tarımsal faaliyet, kuzeydeki eğimli araziye kaymıştır. Bununla birlikte orman rejyonuna uygun, eğim değerlerinin yüksek olduğu engebeli topografyada tarımsal baskı ile birlikte yayla yerleşimlerindeki artış, sürekli bitki örtüsü ile kaplı olması gereken alanları marjinal arazi kullanım sahalarına dönüştürmektedir. Önemli ekolojik merkez konumundaki dağlık-tepelik alanlar, doğal bitki örtüsünün uzaklaştırılmasıyla verimsiz sahalar haline geçmektedir. Doğal yapıdaki bozulma, birbiriyle ilişkili diğer ekolojik unsurların da ortadan kalkmasında etkili olmaktadır. Kent-havza ilişkisi nedeniyle, sel ve taşkın afetleri sık yaşanmaktadır.Araştırma sahası pek çok ekolojik potansiyeli barındırmakla birlikte çevresel problemlere de açıktır. Orman yangınları, toprak erozyonu, su kaynakları ve çevresel kirlilik gibi arazi bozulumunda etkili unsurlar, arazi üzerinde farklı bölümlerde daha önemli olmaktadır. Fonksiyonel özellikler açısından korumaya dönük sınıflar ön plana çıkmaktadır.?Tece Deresi-Deliçay Havzaları (Mersin) Arasında Kalan Sahadaki Bitki Örtüsünün Ekolojik Yönden İncelenmesi ve Değerlendirilmesi? adlı doktora tez çalışması beş bölümden oluşmuştur. Birinci bölümde, araştırma sahasının doğal ortam özellikleri (jeoloji, jeomorfoloji, iklim, toprak), ikinci bölümde ise beşeri ve ekonomik coğrafya özellikleri incelenmiştir. Üçüncü bölümde, çeşitli ekolojik faktörlere bağlı olarak şekillenen bitki formasyonlarının dağılımı ve zonlaşmalar üzerinde durulmuştur. Dördüncü bölümde ise bitki örtüsünün dağılımında etkili olan ekolojik şartlar irdelenmiştir. Son bölümde, inceleme alanının gelecekte gerçekleşmesi muhtemel riskleri ve problemleri değerlendirilerek sonuçlandırılmıştır.ANAHTAR KELİMELER: Mersin Kenti, Akarsu Havzaları, Ekoloji, Bitki Örtüsü, Arazi Kullanımı
Özet (Çeviri)
Mersin, the study area, and the river basins on the north of it are within the border of Mersin province, in Eastern part of Mediterranean Region. The province of Mersin is located on the delta where four different main stream (Tece, Mezitli, Efrenk, Delicay) having NE-SW direction reach the sea. The altitude increases from the establishment area of the city to the north. The average altitude reaches 2250 m on Dumbelekduzu Plateau where the river basin of Efrenk brook reaches. The total surface area is about 1383 km2.In accordance with the structural property of Central Taurus mountains, limestone formations of different periods, Upper Cretaceous old Mersin Ophiolitic Melange and sediments of Quaternary period constitute the main structural formations. Erosional surfaces of different altitudes, mountainous hilly areas, alluvial areas, landslide areas and shapes formed by faulting are located according to this geological structure. The climatic parameters may vary depending on the physiographical properties of region. The lithological structure in the study area, the plant cover distribution compatible with geomorphological features and climate are in question.The pine forests in the range field of ophiolites between the altitudes 500-1500 m, the Juniper forests in the tectonic depression formed by faulting and in the range area of Cehennemdere Formation, the Cedar forests along the western and northern slopes of tectonic depression are in zones.From the coast up to 1000 m altitude Maki- Garig group transformed by arid conditions and anthropogenic influences and Alpine- Subalpine plants are common in Dumbelekduzu Plateau. In addition, in more narrow areas where the sand dune vegetation disappeared by the urban effect, there are Black Pine forests establishing mixed forests with pure and other types, and Abies forests. In this distribution, the tolerance of plant cover against ecological factors is effective.Mersin, experiencing the rapid urbanization process in Turkey, encountered the unplanned urbanization as a result of the intensive immigration and improper development plans. The first class agricultural land forming the Coastal Plain was covered with urban structures and the agricultural activities headed towards the sloping land on the north. Besides this, the highland settlements with the agricultural growth on the terrain with high slope value in accordance with the forest region, transform the areas that should be covered with vegetation into marginal use areas. The mountainous-hilly areas in important ecological central position, transform into unproductive areas with the removal of natural plant cover. The deterioration of the natural structure is effective in the disappearance of other ecological factors related to each other. Because of the relationship between urban-basin, floods and flood disasters are frequently experienced.The research area is open to the environmental problems besides reserving the ecological potential. The factors, effective in deterioration of the field, such as forest fires, soil erosion, water resources and environmental pollution, become more important to the different parts of field. The protection- oriented classes in terms of functional properties come into prominence.This study consisted of five sections. In the first section, the natural environment characteristics of the research area (geology, geomorhology, climate, soil), in the second section the characteristics of human and economic geography were examined. In the third section, the distribution of plant formation shaping dependant on various ecological factors and zoning were emphasized. The ecological conditions that were effective in the distribution of plant cover were examined in the fourth section. In the last section, the study was finalized by evaluating the risks and problems of the study area that are likely to happen in the future.KEY WORDS: City of Mersin, Basins of River, Ecology, Plant Cover, Land Use
Benzer Tezler
- Yenişehir ve Mezitli ilçelerinin (Mersin) jeolojik kökenli afet risk haritalarının uzaktan algılama ve coğrafi bilgi sistemleri ile oluşturulması
Creation of geologically originated disaster risk maps of Yenişehir and Mezitli districts (Mersin) with remote sensing and geographicalinformation systems
UĞUR DOĞAN
Doktora
Türkçe
2022
Jeoloji MühendisliğiMersin ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EROL ÖZER
- Tekederesi (Erzurum-Türkiye) suyunun bazı fiziko kimyasal parametreleri ve bu suda yaşayan dağ alabalıkları (Salmo trutta macrostigma, dumeril 1858)'nin bazı özellikleri üzerine bir araştırma
Başlık çevirisi yok
ARSLAN YUSUF YÜKSEL
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
Su ÜrünleriAtatürk ÜniversitesiSu Ürünleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. E. MAHMUT KOCAMAN
- Palandöken (Tekederesi) göleti algleri üzerinde kalitatif ve kantitatif araştırmalar
Başlık çevirisi yok
HASAN GÜRBÜZ
Doktora
Türkçe
1993
BiyolojiAtatürk ÜniversitesiFen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEKERİYA ALTUNER
- Erzurum ili Nematus (=Croesus) septentrionalis (L., 1758) (Hymenoptera: Tenthredınıdae) türünün huş ağacı üzerindeki biyolojisi ve zararı
Biology and damage of the Nematus (=Croesus) septentrionalis (L., 1758) (Hymenoptera: Tenthredinidae) species on Betula pendula tree in Erzurum
AHMET BUĞRA AYKAÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
ZiraatAtatürk ÜniversitesiBitki Koruma Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖNDER ÇALMAŞUR
- Erzurum ilinde yapılan sulama amaçlı göletlerin durumu yeterlilikleri ve sorunları üzerine bir araştırma
A study on the existing conditions, problems and solutions of the small dams in Erzurum province
AYNUR FAYRAP
Yüksek Lisans
Türkçe
1992
ZiraatAtatürk ÜniversitesiTarımsal Yapılar ve Sulama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. VAHAP YAĞANOĞLU