Maturidi'ye göre kaza ve kader
Casualty and predestination according to Maturidi
- Tez No: 286068
- Danışmanlar: PROF. DR. TEMEL YEŞİLYURT
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Kaza, kader, irade, kudret, kesb, Casualty, predestination, will, power, acquisiton
- Yıl: 2011
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erciyes Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kelam Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 166
Özet
Maturidi, kaza ve kader sorununun çözümünü eylemlerin yaratıcısının kim olduğunun tespit edilmesi üzerine inşa etmiştir. Eylemlerin yaratıcısını ise fiile yönler tayin etmek suretiyle ortaya koymaya çalışmıştır. Ona göre fiilde biri yaratma diğeri de kesb olmak üzere iki yön bulunmaktadır. Bu yönlerden yaratma Allah'a, kesb ise insana aittir. İnsan kendisinde bulunan hür irade ile tercihte bulunarak eylemlerini yapmakta, Allah'da insanın arzu ve isteği doğrultusunda o eylemi yaratmaktadır. Allah'ın yaratması ile yakın ilişkisi bulunan ilim, irade ve kudretinin insan üzerinde herhangi bir baskısı ve zorlaması söz konusu değildir. Nitekim insan fiillerini yaparken kendisini hür, fail ve kâsib olarak hissetmektedir.Kaza ve kaderin insanla ilgisi, bilmek ve yaratmak bakımındandır. Maturidi'ye göre kader, olmuş, olan ve olacak olan her şeyi Allah'ın bilmesidir ve ilim sıfatı ile alakalıdır. Kaza ise bu bilme doğrultusunda zamanı gelince nesne ve olayların yaratılması anlamına gelmektedir ve tekvin sıfatı ile ilişkilidir. Bu bakış açısının doğal bir sonucu olarak insan, kendisi hakkında belirlenen bir senaryoyu oynayan bir aktör olmamakta, senaryoyu bizzat yazan ve yaşayan olmaktadır. Dolayısıyla o, meydana gelen her türlü hadisede kaza ve kadere sığınmak yerine olayın nedenlerini araştırarak onları ortadan kaldırmak için bazı girişimlerde bulunmalıdır.Hidayet-dalâlet, rızık ve ecel kavramları da Maturidi'nin kaza ve kader meselesi ile ilişkilendirerek açıkladığı kavramlardandır. Kur'an'da Allah'ın bir kimseyi hidayete erdirmeyi veya dalâlet üzere bırakmayı dilemesi ile ilgili ayetleri Maturidi, O'nun ilmiyle açıklamaktadır. Allah, insanların gelecekte hidayeti veya dalâleti tercih edeceğini ezelî ilmi ile bilmektedir. İşte bu ilmi doğrultusunda da olayları dilemiştir. Rızık meselesinde ise, rızkın tahsisi, genişletilmesi veya daraltılmasında insanlar arasında herhangi bir ayrım söz konusu değildir. Böylesi durumlarda emir tamamıyla Allah'a aittir. Bir sebebe binaen ya da sebepsiz olarak rızıklandırarak kimilerine rızkı bol kimilerine de az ihsan edebilir. Üzerimize düşen gerekli tedbirleri alarak helal yollardan rızık aramaktır.
Özet (Çeviri)
Al-Maturidi has tried to solve the problem of casualty and predestination by seeking the creator of human actions. He has stated that there have been two directions in human actions to determine the creator. According to him, there are two directions in the action: one of them is creation (halk), the second is acquisiton (kesb). While creation is related with the God, acquisition is connected with humankind. Whilst human does his actions with his free will. The God creates human action towards his desire and wish. The knowledge of the God, His will and power that are closely concerned with the creation do not use any force on human action. Consequently, human feels himself as free, agent and acquisitor while he is performing.The interest of casualty and predestination with human is from the point of view of knowledge and creation. With respect to al-Maturidi, predestination means that the God knows everything which occurred in the past, being at the present and will be in the future. It is related with the attribute of knowledge. Casualty, however, means to create objects and events in the light of knowledge when their times come. It is relevant with the attribute of creation. From this perspective human is not an actor who plays the scenario determined about him. Conversely, he writes it himself and experiences. Therefore, human should not refuge to casualty and predestination when he meets some problems. He should embark on some attempts to eliminate them by seeking the reasons.The concepts of guidance and heresy, livelihood and death are from the notions that al-Maturidi explains by associating them with casualty and predestination. Al-Maturidi clarifies the verses related with guidance and heresy by focusing on the knowledge of Allah. He knows that mankind will choose guidance or heresy in the future with His eternal knowledge. Consequently Allah wishes all things in the direction of His knowledge. As for livelihood problem, all people are the same level in terms of its consecration, extension and constriction. Command pertains completely to Allah in these situations. He may bestow it on the people in consequence of a reason or without any cause. We should seek our livelihood from halal ways by taking essential precautions and comply with it.
Benzer Tezler
- İman-amel ve kaza-kader ilişkisi
Fai̇th-deed and Qada-desti̇ny relati̇onshi̇p
EMİNE OĞRAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinSelçuk ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEFA BARDAKCI
- Esîrîzâde abdülbâki Efendi ve İrâde-i Cüz'iyye risalesi
Esirizade Abdulbaki Efendi and his treatise on free will
İHSAN BEKTAŞ
- Mâtürîdî'ye göre Allah'ın varlığını aklen bilmenin imkânı
The possibility of rational knowing the existence of God acording to Mâtürîdî
FATMA AYGÜN
Doktora
Türkçe
2015
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YUSUF ŞEVKİ YAVUZ
- Mâtürîdî'ye göre günahların affı
Forgivness of sins in Mâtürîdî
TUĞBA DEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DinÇukurova ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İSMAİL YÜRÜK
- Maturidi'ye göre mürcie
murjia according to Maturidy
KIYASETTİN KOÇOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2000
DinAnkara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HASAN ONAT