Başkurt Türkçesi söz varlığı
Lexicological study of Bashkir Language
- Tez No: 286562
- Danışmanlar: PROF. DR. MUSTAFA ÖNER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2011
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yeni Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 3279
Özet
Başkurtçanın söz varlığı üzerine yapılan bu çalışmada kaynak olarak 1993 yılında Moskova'da basılan ve 55.000 sözden oluşan Başkort Télénén Hüzlégé adlı eserden yararlanılmıştır. Bu sözlükteki, madde başı 37.620 söz Türkiye Türkçesine aktarılıp, daha önceden belirlediğimiz 50'nin üzerinde tematik grup içerisinde tasnif edilmiştir.Bu tasnif iki ana bölümden oluşmaktadır. İlk bölüm, Başkurtçanın söz varlığı çözümlemesi başlığı altında verilmiş ve eldeki veriler, dünya, zaman, evren, bitkiler, hayvanlar, insan, maddi ve manevi kültür olmak üzere alt başlıklar içerisinde incelenerek yorumlanmıştır. İkinci bölüm ise, Başkurt söz bilgisi adını taşımaktadır. Bu bölümde de, her bir sözün ait olduğu isim, fiil, zarf, sıfat, zamir, edat, zıt anlamlılık, eş seslilik, eş anlamlılık ve alıntılar gibi kategoriler gösterilmiş ve sözler ait oldukları kategorilere göre gruplandırılmıştır. Gruplandırılan sözlerin işaret ettiği özelliklere göre çeşitli yorumlarda bulunulmuştur. Böylelikle Başkurtların Başkurtça üzerinden dünya algıları ve sözlerdeki kültür birikimleri ortaya konmuştur. Bu çalışmadaki veriler ışığında, genç bir yazı dili olan Başkurtçanın hem dil bilimsel bağlamda özellikleri ortaya çıkmış olmakla birlikte, yapılacak yeni çalışmalara da kaynaklık edebilecek bir söz malzemesi ve tasnifi sağlanmıştır. Başkurtça, Başkurtların, bilindiği şekilde sadece göçebe bir toplum olmadığını, hem tarihi yönleri itibariyle hem de bulundukları coğrafya itibariyle yüksek kültürlü bir Türk topluluğu olduğunu göstermektedir.
Özet (Çeviri)
This work which focused on the Bashkir vocabulary based on the Başkort Télénén Hüzlégé, in total containing 55.000 words, Which published in Moskov. 37.620 main heading words from thise dictionary, translated to Turkish and diveded to around 50 thematic groups.This classification composed of two main parts. First part diveded by subheads such as world, time, universe, vegetables, animals, human, meterial and spiritual culture; and in the second part Bashkord vocabulary knowledge can be found and the name of each word, verb, adverb, adjective, pronoun, preposition, antonym, homonym, synonym and citations are grouped by categories.By commenting each division and category we tried to put emphasis on cultural heritage of Bashkord which is hidden in the words.This work, while profing that The Bashkords was not just a nomadic society, also intent to inspire the scientific works after by categorizing the Bashkord vocabulary.
Benzer Tezler
- Kıpçak Türkçesinden Başkurt Türkçesine anlam değişmeleri
The Semantic Changes From Qıpchaq Turkish To Bashkir Turkish
OĞUZ AKYOL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimGaziantep ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜLYA ARSLAN EROL
- Mecit Gafuri'nin şiirleri (giriş-metin-dizin)
The poems of Mecit Gafuri (preface-text-index)
FATMA ERİŞ SOYTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Türk Dili ve EdebiyatıEge ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. MUSTAFA ÖNER
- Zeyneb Biişeva'nın Ülŭ İyĭk Buyında adlı romanının bağlamlı dizini ve işlevsel sözlüğü
Concordance and functional glorssary of Zeyneb Biişeva's Ulŭ Iyĭk Buyinda novel
KÜBRA TAMAM
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıNiğde Ömer Halisdemir ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FATMA ERTÜRK
- Zeyneb Biyişeva'nın hikâyeleri üzerine Başkurt Türkçesi dil incelemesi (İnceleme-metin-dizin)
A linguistic analysis of Bashkir Turkish on Zeyneb Biyişeva's stories (Analysis-text-index)
GÜLÜZAR DEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AHMET TURAN TÜRK
- Sergey Rıbakov'un derlemeleri ve Rıbakov'un derleme güzergâhına göre İdil-Ural Türk ağızları
Sergey Ribakov's collections (1893-1897) and Idil-Ural Turkish dialects based on Ribakov's material collecting route
DURSUN ÜNÜVAR
Doktora
Türkçe
2024
DilbilimAnkara ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLSÜM KİLLİ YILMAZ