Kıpçak Türkçesinden Başkurt Türkçesine anlam değişmeleri
The Semantic Changes From Qıpchaq Turkish To Bashkir Turkish
- Tez No: 572555
- Danışmanlar: PROF. DR. HÜLYA ARSLAN EROL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gaziantep Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 845
Özet
Dil, doğadaki her şey gibi değişir ve gelişir. Dilin temelini oluşturan ses, yapı özellikleri ve kelimeler de tarihsel süreç içerisinde değişime ve gelişime uğrar. Diller insanla birlikte var olmuş, insanların yaşam tarzları değiştikçe ve geliştikçe diller de değişime ve gelişime uğramıştır. Diller üzerinde yapılacak art zamanlı bir çalışma ile bu değişimi ve gelişimi takip edebiliriz. Dil; ulusların yaşadığı coğrafyanın, göçlerinin, kendi ve karşılaştığı diğer toplulukların kültürü hakkında izler taşımaktadır. Bu çalışma yazılı kaynaklar ile takip edebildiğimiz tarihi Kıpçak Türkçesi söz varlığının günümüzdeki temsilcilerinden biri olan Başkurt Türkçesi söz varlığında hangi yollarla anlam değişmelerine uğradığını göstermektedir. Bu çalışma tarihi Kıpçak Türkçesi ile Başkurt Türkçesi arasındaki ortak söz varlığındaki kelimeler belirlenmiş, bu kelimeler arasındaki anlam değişmelerini sınıflandırılmıştır. Bu sınıflandırma Recep Toparlı'nın Kıpçak Türkçesi Sözlüğü ve Murat Özşahin'in Başkurt Türkçesi Sözlüğündeki ortaklıklar tespit edilerek esas alınmıştır. Anlam değişmeleri; anlam daralması, anlam genişlemesi, başka anlama geçiş, anlam iyileşmesi ve anlam kötüleşmesi başlıkları altında sınıflandırılmıştır. Bu anlam değişmeleri art zamanlı dil bilimi yöntemi kullanılarak tespit edilmiştir. Tarihi Kıpçak Türkçesinin mirasçısı olan Başkurt Türkçesi söz varlığındaki Kıpçak Türkçesi dil yadigarları genel hatlarıyla belirlenmiştir.
Özet (Çeviri)
Language changes and improves like everything in the nature. Phonemes, structure properties and words, which consist of the basic parts of the language, have been exposed to changes and improvements during the historic process. It indicates that languages are available thanks to human beings, and so language will change and improve as well as human beings change and improve. This process can be followed with a diachronic study on languages. A Language gives us information about the geographic places where a nation has lived, the nation's immigrations and cultures. This study indicates in which ways Bashkir Turkish, which is one of the current representatives of the ancient Qipchaq Turkish vocabulary to be followed by the written resources, has been exposed to semantic changes. In the present study, the common vocabulary between the ancient Qipchaq Turkish and Bashkir Turkish was determined and the semantic changes between these vocabularies were classified. The classification process was realized based on the commonalities in Qipchaq Turkish Dictionary by Recep Toparlı and Bashkir Turkish Dictionary by Murat Özşahin. The semantic changes were classified under the titles called semantic restriction, semantic extension, semantic transfer, semantic recovery and semantic deterioration. These were analysed by using the diachronic linguistic method. The Qipchaq Turkish language reminders in Bashkir Turkish vocabulary, which is the inheritor of the ancient Qipchaq Turkish, were determined in general terms.
Benzer Tezler
- Tarihî Kıpçak Türkçesinden Çağdaş Kıpçak lehçelerine isimler
Names from historical Kipchak Turkic to contemporary Kipchak dialects
YAZGI TUĞÇE KURT ÖTELEŞ
Doktora
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıErciyes ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GALİP GÜNER
- Başkurt Türkçesindeki Arapça ve Farsça unsurlar
Arabic and Persian elements in Bashkir Turkic dialect
SÜLEYMAN SEZER
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. HÜLYA KASAPOĞLU ÇENGEL
- Mostay Kerim'in şiirleri, giriş-metinler-dizin
Mostay Kerim's poetry, preface-texts-index
MEHMET YASİN KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Türk Dili ve EdebiyatıEge ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF.DR. GÜRER GÜLSEVİN
- Masallar adlı metin esasında Başkurt Türkçesinde fiil
Verb in Baskurt Turkish on the base of the text 'the stories?
MÜZEKKÂ BAYRAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
DilbilimTrakya ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ÇAĞRI ÖZDARENDELİ
- Çağdaş Kıpçak Türkçesinde dil bilgilik ses olayları
Grammatical phonology in Contemporary Kipchak Turkish
FERHAT BEKTAŞ
Doktora
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERDAL ŞAHİN