David Hume ve Kant'ta nedensellik sorunu
By David Hume and kant the problem of causality
- Tez No: 287894
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. NEJDET DURAK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Felsefe, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Nedensellik, Determinizm, İndeterminizm, Kant, David Hume, Causality, Determinism, Indeterminism, Kant, David Hume
- Yıl: 2011
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Süleyman Demirel Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Din Felsefesi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 148
Özet
Nedensellik anlayışı, tarih boyunca insan düşüncesinin en önemli kavramı olmuş ve her yargıyı, dolayısıyla bilgiyi elde etmenin yöntemi olarak kendini ortaya koymuştur. Nedensellik kavramının öncelikle yasa anlamında, ontolojik bağlamda, bir ilke olarak epistemoloji bağlamında kullanılmıştır. Bir sınırlama olarak tüm insan eylemlerinde, Kant'ın ifadesiyle `özgürlükten nedensellik' olarak tanımlanmıştır. Bu bağlamda nedenselliği, onu eleştiren David Hume ve kabul eden Kant ile birlikte ele almanın, nedensellik kavramının daha iyi anlaşılmasına katkı sağlayacağı kanısındayız.Nedenselliğin tarihi süreçteki izlerini, öncelikle antik Yunan doğa filozoflarının ?arke anlayışı?nda buluyoruz ki varlığın değişiminin arkasındaki değişmeyen şeyi bulmak hedefiyle ortaya çıkmıştır. Daha sonra Aristoteles bunu ünlü ?dört neden? olarak ortaya koymuştur. İslam filozofları ise ?Zorunlu Varlık? kavramını ortaya koyarak nedenselliği bir ilke olarak geliştirmişlerdir. Sonraki dönemlerde ?Mekanikçi Yaklaşım?, nedensellik anlayışını daha ayrıntılı olarak ortaya koymuş, insan özgürlüğüyle beraber var olan bir determinizmi ve onun açıklamasını yapmıştır.Hume, nedensellik eleştirisiyle, bu süreçte nedenselliğin deney bilgisiyle zorunluluk içinde açıklanamayacağını belirterek yer almış ve nedenselliğe kuşkucu bir yaklaşım getirmiştir. A priori bilgiyi ve nedenselliğin a priori bağını benimseyen Kant ise nedenselliği insan düşüncesi için bir zorunluluk olarak ortaya koymuştur. Ayrıca Kant, ?özgürlükten nedensellik? kavramıyla nedenselliğin alanını genişletmiş ve nedenselliğe daha geniş bir anlam yüklemiştir. Sonuç olarak nedensellik insan düşüncesinin bütün etkinliklerinde kullandığı bir etkinlik olarak, bütün bilme, anlama ve açıklama çabalarında vazgeçilemez bir yöntem olarak yer almaktadır.
Özet (Çeviri)
Throughout the history, causality has been the most important concept of human thought, and, thus revealed itself as the only method to get information and every decision. The concept of causality is used in three areas: as a law in ontological context, as a principle in epistemological context an as a limitation in all human actions that Kant stated it with ?causality of freedom?. In this context, if we deal with causality with Hume who criticizes and Kant who accepts it, we think that causality will be understood better.We find the traces of causality, in historical process, firstly in ?arche understanding? of Greek nature philosophers which emerged as finding constant thing behind the change of presence. Then, Aristotle put forth ?four reasons? , Islamic philosophers also developed causality as a principle by putting forward the concept of ? compulsory presence?. Nevertheless, ? mechanical approach? presented understanding of causality in more details and explained a determinism existing with human freedom.However, with the critique of causality, Hume took place in this process by indicating that causality can not be explained with experimental knowledge in necessity and brougt a sceptical approach to causality. But, Kant who adopted a priori knowledge and a priori link of causality put forward causality as an obligation for human thought. In addition to this, Kant extended the area of causality with the concept of ?causality of freedom? and assigned a deeper meaning to causality. As a result, causality that human thought use it in all activities as the only activity takes place in all cognition, understanding and explaining efforts as an essential activity.
Benzer Tezler
- Kant'ta saf akıl ve metaphysica specialis eleştirisi
The pure reason in Kant and critique of metaphysica specialis
ONUR ÇETİN
- Descartes, Hume ve Kant örnekleri üzerinden bilginin tesisinde hayal gücünün işlevi: Bir eleştiri denemesi
A critical enquiry into the epistemological functions of imagination in Descartes, Hume and Kant
AYŞE GÜL ÇIVGIN
Doktora
Türkçe
2014
FelsefeUludağ ÜniversitesiFelsefe Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET CEVİZCİ
YRD. DOÇ. DR. ALİYE KOVANLIKAYA
- Kant'ta saf aklın eleştirisi fikrinin ortaya çıkışında bir dönüm noktası olarak 'Bir Bilicinin Düşleri'
'Dreams of Spirit Seer' as a turning point in the emergence of the idea of critique of pure reason in Kant
MERVE KARACAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
FelsefeMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiFelsefe Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEBİL REYHANİ
- Rousseau'nun etkilediği düşünür: I. Kant
Thinker who was affected by Rousseau: I. Kant
MİHRİBAN KOTLUK