Antipsikotik kullanan hastalarda ilaç yan etkilerinin tedaviye uyum üzerine etkisinin değerlendirilmesi
Evaluation of drug side effects on medication adherence in patients using antipsychotics
- Tez No: 289223
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. FATMA EKER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Hemşirelik, Nursing
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2011
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Düzce Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikiyatri Hemşireliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 104
Özet
Bu çalışma antipsikotik kullanan hastalarda ilaç yan etkilerinin tedaviye uyum üzerine etkisinin değerlendirilmesi amacıyla tanımlayıcı ve analitik olarak yapıldı. Araştırmanın evrenini Bolu il sınırları içerinde yaşayan, şizofrenik bozukluk ve bipolar affektif bozukluk tanısı ile ayaktan takip edilen 507 hasta, örneklemini basit rastgele örnekleme yöntemiyle seçilen 120 hasta oluşturdu. Antipsikotiklere bağlı yan etkiler Liverpool Üniversitesi Nöroleptiklerin Yan Etkilerini Değerlendirme Ölçeği (LÜNYED) ile, hastaların tedaviye uyumu Tıbbi Tedaviye Uyum Oranı Ölçeği, McEvoy Tedavi İzlem Formu, Nöroleptik Tedaviye Katılım Ölçeği, ilaç dozunu kendiliğinden değiştirme ve ilacı kendiliğinden bırakma durumundan oluşan beş alt kategoriden oluşan değerlendirme şeması ile değerlendirildi. Verilerin istatistiksel analizinde ki kare, student t testi, Mann-Whitney U, ANOVA, korelasyon katsayısı ve lojistik regresyon analizi kullanıldı.Araştırma sonucunda; hastaların ilaç yan etkileri ve ilaç yan etkilerinin yönetimi konusunda eğitilmediği, ilaç yan etkisi nedeniyle ilaç dozunu azaltanların oranının %36.9, ilaçlarını tamamen bırakanların ise %24.3 oranında olduğu belirlendi. Kadın hastalarda hormonal, depo form ilaç kullanmayanlarda otonomik yan etkiler daha fazlaydı. Hastaların %75.0'inin tedaviye uyumsuz olduğu, LÜNYED Ölçeğine göre çoğunluğunun (%45.8) yan etkileri orta şiddette yaşamakta oldukları, bazı yan etkilerin tedaviye uyumsuzluğu arttırdığı görüldü. Tedaviye uyumsuzluğun bağımlı değişken olarak alındığı lojistik regresyon analizinde ağız kuruluğu olanlarda olmayanlara göre 13.9 kat, aşırı uyuma yan etkisi yaşayanlarda yaşamayanlara göre 9.4 kat tedaviye uyumsuzluk riskinin fazla olduğu belirlendi. Araştırmada elde edilen bulgular doğrultusunda antipsikotik kullanan hastaların ilaç yan etkileri konusunda eğitilmesi, ilaç yan etkilerinin yönetimi konusunda verilecek eğitime hastayla birlikte ailenin de dahil edilmesi, ağız kuruluğu ve aşırı uyuma yan etkilerini yaşayan hastaların tedaviye uyumsuzluk açısından yakından takip edilmesi, hastaların yan etkiler nedeniyle ilaç dozunu kendiliğinden azaltıp azaltmadıklarının ya da ilaçları bırakıp bırakmadıklarının araştırılması, kadın hastaların hormon takiplerinin düzenli yapılması ve oluşabilecek değişiklikler konusunda bilgilendirilmesi ve ilaç yan etkilerinin yönetimi konusunda prosedürlerin oluşturulması önerildi.
Özet (Çeviri)
This study has been done to evaluate the drug side effects onto the adherence in patients using antipsychotic medication. Study has been designed as descriptive and analytic manner. The population of the study was constituted of 507 outpatient with schizophrenia or bipolar affective disorder who live in Bolu province, thesample of study was composed of 120 patients who selected using simple random sampling method. Side effects related to antipsychotics were assesed with Liverpool University Neuroleptic Side Effect Rating Scale (LUNSERS), patient adherence to medication was assesed with a evaluation scheme with five subcategories including; Medication Adherence Rating Scale (MARS), McEvoy Treatment Observation Form, Adherence to Neuroleptic Treatment Scale (ANT), changing medication dose by oneself and stopping medication by oneself. The statistical analyze of datas were performed with chi-square test, student t-test, Mann-Whitney U test, ANOVA, correlation coefficient and logistic regression.As results of study, it was determined that patients have not been educated about drug side effects and management of these side effects. The ratio of the patients who were reduced the medication dose because of the side effects was %36,9 while the ratio of the patients who stopped medication was %24.3. Hormonal side effects were more common in women and autonomic side efffects were more common in patients who were not using depot medication. It was observed that %75.0 of the patients were non-adherent to medication, %45.8 of patients were having problem due to side effects according to LUNSERS, some side effects caused non-adherence to medication. In logistic regression analysis, non-adherence risk was 13.9 times higher in patients with mouth dryness nd 9.4 times higher in patients with hipersomnia when compared to patients without. It was concluded that, patients should have an education about drug side effects, patients? family along with patient should have been include to the education about management of side effects, It was recommended that close follow up of the patients with mouth dryness and hipersomnia, investigation of reducing the dose or stopping medication because of the side effects by themselves, regular hormonal follow up of women patients and education about inevitable effects and create procedures about management of side effects.
Benzer Tezler
- Bipolar bozukluk tanısı almış hastalarda kardiyometabolik risklerin ve ilaç kaynaklı problemlerin saptanması
Evaluation of kardiometabolic risk and drug-related problems in patients with bipolar disorder
SEONKYEONG YANG
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Eczacılık ve FarmakolojiMarmara ÜniversitesiKlinik Eczacılık Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. BETÜL OKUYAN
- Tedaviye dirençli şizofreni hastalarında klozapin kullanan ve kullanmayanların klinik değerlendirme, remisyon süresi, yatış sıklığı, işlevsellik ve ilaç yan etkisi açısından karşılaştırılması
Comparison of clozapine users and non-users in treatment-resistant schizophrenia patients in terms of clinical evaluation, remission duration, hospitalization frequency, functionality and drug side effects
RAHİME GÜVEN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2023
PsikiyatriSağlık Bilimleri ÜniversitesiPsikiyatri Ana Bilim Dalı
UZMAN BİLGE ÇETİN İLHAN
- Akdeniz Üniversitesi Hastanesi Psikiyatri Polikliniğine başvuran klozapin kullanan şizofreni hastalarının sosyodemografik değişkenlerinin, klinik özelliklerinin ve laboratuar bulgularının incelenmesi
Examination of sociodemographic variables, clinical characteristics and laboratory findings of patients with shizophrenia using closapine applying to Akdeniz University Hospital Psychiatry Polyclinic
BUKHBAT BYAMBADORJ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2021
PsikiyatriAkdeniz ÜniversitesiRuh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BURAK KULAKSIZOĞLU
- Uzun etkili intramusküler antipsikotik tedavi alan şizofreni hastalarında yan etkiler, ilaca yönelik tutum ve antipsikotik tipinin, tedaviyi sürdürme, yaşam kalitesi ve bakım veren yükü ile ilişkisi
Relationship between side effects, attitude towardsdrugs, antipsychotic type and quality of life, caregiverburden and continuation of treatment in patients usinglong acting intramuscular antipsychotic treatment forschizophrenia
FERİDE UYSAL
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2020
PsikiyatriSağlık Bilimleri ÜniversitesiRuh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DR. EREN YILDIZHAN
- Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Polikliniğinde En Sık Reçete Edilen İlaçların Kardiyovasküler Sistem Üzerindeki Etkilerinin Değerlendirilmesi
Evaluation of the Effects of the Most Frequently Prescribed Drugs on the Cardiovascular System in Child and Adolescent Psychiatry Outpatient Clinics
FETİ AHMET KARABULUT
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SİBEL TİRYAKİ