Kur'ân'da hayâ kavramı
The consept of shame in the Quran
- Tez No: 289492
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. ALİ BULUT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Kur'ân, İstihyâ, Hayâ, Utanma, Sıkılma, Çekinme, Toplum, Dirilik, Hayat, Kavram
- Yıl: 2011
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Süleyman Demirel Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 118
Özet
Bu tezin amacı, Kur'ân'da ?Hayâ? kavramını incelemektir. Çalışmada ulaşılan sonuçlar ana hatlarıyla şöyledir:Kur'ân'daki, ahlâkî kavramlardan biri de, ?istihyâ/hayâ?dır. Kur'ân-ı Kerîm'de Ha-Yi-Ye kökü ve müştakları 118'i isim, 72'si fiil olmak üzere toplam 190 yerde zikredilmiştir. Bu âyetlerde kelimenin, hayat, yaşamak, diri ve canlı olmak; diriltmek ve yaşatmak; utanmak, çekinmek ve sıkılmak; sağ bırakmak, öldürmeyi terk etmek; selam, selamlamak ve esenlik dileği; yılan ve bir özel isim olarak Hz. Yahya (a.s.) mânâlarında kullanıldığı tespit edilmiştir. ?İstihyâ? kelimesinin utanmak/hayâ etmek, çekinmek ve sıkılmak mânâsında kullanıldığı üç âyet bulunmaktadır. Bunlar; Kasas 28/25, Ahzâb 33/53 ve Bakara 2/26 âyetleridir.Kasas Sûresinde, Hz. Şuayb'ın kızlarından birinin Hz. Mûsâ ile utanarak konuştuğu; Ahzâb Sûresinde, bazı Müslümanların Resulü Ekrem'i uygunsuz zamanlarda rahatsız ettikleri, fakat onun, hayâsından dolayı bu rahatsızlığını ifade edemediği, ancak Allah'ın gerçeği bildirmekten hayâ etmeyeceği belirtilmektedir. Diğer âyette ise, müşriklerin Kur'ân'da arı, karınca, sinek gibi küçük yaratıkların örnek olarak gösterilmesinin fesahatle bağdaşmadığı yolundaki iddialarına karşı, Allâh'ın bu varlıkları misal vermekten çekinmeyeceği bildirilmektedir.Öte yandan ?istihyâ? kelimesi geçmese de Kur'ân'da edep, ahlâk ve hayâyı çağrıştıran pek çok kavram bulunmaktadır. ?İffet?, ?Takvâ?, ?Verâ? ve ?Zühd? kavramları günah ve çirkinliklerden uzaklaştırması, sakındırması ve koruması bakımından hayâ ile ilişkilidir. Hayâsızlığı, kötü ve çirkin işleri ifade eden fahşâ kavramı ve hayânın mütemmimi olan ?tesettür? konusunu ifade eden âyetler de hayâ ile yakından ilgilidir. Bu âyetler topluca incelendiğinde görülecektir ki, Kur'ân'ın temel amaçlarından biri olan ?ahlâklı bir toplumun inşası?nda hayâ gerek fert, gerekse toplum bazında çok önemli bir yere sahiptir.
Özet (Çeviri)
The aim of this thesis is to investigate the concept of ?Shame? in Quran. The results reached at this study are basically like this:One of the moral values in Quran is ?Shame?. The root Ha-Yi-Ye and derivatives, 118 of which are nouns, 72 of which are verbs, are mentioned in 190 places in Quran. In this verses, it is defined that the word is being used in the meanings of life, live, being alive; revive and keep alive; shame, refrain and to be bored; leave alive, abandon killing; salutation, salute and wish of well-being; snake and as a special noun Hz. Yahya (a.s.). Three verses are found that the word of ?İstihya? is used in the meanings of shame/blush, refrain and be bored. These are verses of Kasas 28/25, Ahzab 33/53 and Baqara 2/26.It is stated that in Kasas Sura, one of the daughters of Hz. Şuayp speaks with Hz. Musa by being ashamed; in Ahzab Sura, some of the Muslims disturbs Rasuli Ekrem in unsuitable times but he does not express this disturbance because of his feeling of shame but he will not hesitate informing of Allah?s reality. In another verse, it is stated that Allah will not hesitate giving example these existences against Müşrik?s (mushrik?s) claims that giving little creatures as examples like bee, ant, fly in Quran does not get along well with clarity of speech.At the same time, despite the word of ?istihya? is not used in Quran, many concepts that remind good manners, morals and shame are found. The concepts of ?Chastity?, ?Godliness?, ?Vera?, ?Zühd? are related with shame in terms of taking away, avoiding and keeping sin and uglinesses. Verses expressing the subject of the concept of fahşa that expresses shamelessness, bad and ugly actions and ?being covered? which is shame?s complementary are closely related with shame. It will be seen that when these verses are investigated as a group, in ?building a moral society? one of the aims of Quran, shame has an important place on the basis of both person and society.Keywords : Quran, Istihya, Shame, Blush, Discomfiture, Abstention, Society, Liveliness, Life, Concept.
Benzer Tezler
- Kur'an'da iyi ahlak örnekleri
The Examples of good behaiver in the Koran
MEHMET ATA KULDAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
DinYüzüncü Yıl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF.DR. SELAHATTİN SÖNMEZSOY
- Hadislerde iffet meselesi
The issue of chastity in hadiths
OSMAN KAMİL DİREK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KADİR DEMİRCİ
- Hadislerde mahremiyet olgusu
The case of privacy in hadiths
SİNAN KOCABAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinOndokuz Mayıs ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BEKİR ÖZÜDOĞRU
- Kur'an'da kadın kıssaları
Women?s stories in the Qur?an
SEYFULLAH ARUK
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
DinAnkara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET NEDİM SERİNSU
- Kur'an'da şehevi duygular ve kontrolü
Başlık çevirisi yok
EŞREF İNAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
DinYüzüncü Yıl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖMER PAKİŞ