Hazar denizi bölgesi petrol-doğal gaz ihraç boru hatlarının Hazar denizi kıyısı ülkeleri ve Türkiye açısından önemi
The importance of the Caspian sea region oil-natural gas export pipelines for the Caspian sea coastal countries and Turkey
- Tez No: 292083
- Danışmanlar: PROF. DR. NİL GÜLER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Denizcilik, Marine
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2010
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Deniz Ulaştırma İşletme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 159
Özet
Hazar Denizi, ekonomik ve biyolojik rezervlerinin önemi bakımından, dünyadaki denizler arasında ayrıcalıklı konuma sahiptir. Hazar Denizi kıyısında Azerbaycan, İran, Kazakistan, Rusya ve Türkmenistan bulunmaktadır. Azerbaycan, Kazakistan ve Türkmenistan, 1991 yılında Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra bağımsızlıklarını kazanmışlardır.Sovyetler Birliği'nin dağılması ile birlikte Hazar Denizi bölgesinde, yeni mücadele alanları ortaya çıkmıştır. Yaşanan büyük mücadelenin sebebi, bölgenin zengin petrol-doğal gaz kaynakları barındırması ve bu kaynakların dünya pazarlarına ulaştırma yollarının yine bölgeden geçmesidir.Hazar Denizi kıyısı ülkeleri, zengin petrol ve doğal gaz kaynaklarını kendileri için en kazançlı şekilde sahiplenmek, kullanmak ve ihraç etmek istemektedirler. Bu istekleri, Hazar Denizi'nin hukuki paylaşımı konusunda sorun yaratmakta ve çözümün sağlanamamasına sebep olmaktadır. Hazar Denizi'nin hukuki statüsünün belirlenememesi, yatırımcılar üzerinde olumsuz etki yapmaktadır.Tüm alternatif enerji arayışlarına rağmen petrol ve doğal gaz, 21. yüzyılda da önemini koruyacaktır. Dünya ülkeleri, kendi menfaatleri doğrultusunda, petrol-doğal gaz rezerv bölgelerini ya da en azından ulaştırma hatlarını kendi ellerinde bulundurmak veya kontrolleri altında tutmak isteyeceklerdir.Bu şekilde bir dekora sahip dünya enerji sahnesinde, Hazar Denizi bölgesinin rolü giderek önem kazanmaktadır. Bölgenin petrol rezervleri bakımından 21. yüzyılda ikinci bir Basra Körfezi olabileceğinin düşünülmesi ve doğal gaz potansiyelinin petrol potansiyeline göre daha dikkat çekici miktarda bulunması, artan önemi ispatlamaktadır.Hazar Denizi bölgesinin açık denizlerle doğrudan bağlantısının olmaması, bölge petrol-doğal gaz kaynaklarının boru hatları ile ihraç edilmesini zorunlu kılmıştır. Bu kaynakları ihraç etmek için çeşitli ülkelerden geçen, mevcut ve inşası planlanan boru hatları bulunmaktadır.Hazar Denizi bölgesi petrol-doğal gaz ihraç boru hatlarının Hazar Denizi kıyısı ülkeleri açısından önemi, bazı noktalarda örtüşmekte bazı noktalarda ise ayrılmaktadır. Genel olarak; Azerbaycan, Kazakistan ve Türkmenistan, boru hatlarını, bağımsızlıklarını ve ekonomilerini güçlendirmek için hayati unsurlar olarak görmektedirler. İran ve Rusya ise boru hatları üzerinde hâkimiyet kurmak istemektedirler ve dolayısıyla bölgede artan dış güçlere karşı çıkmaktadırlar.Hazar Denizi bölgesi petrol-doğal gaz ihraç boru hatlarının Türkiye açısından önemi, çeşitli yönlerden değerlendirilmektedir. Öncelikle Türkiye'nin artan enerji ihtiyacı ve dışa bağımlılığı göz önüne alınırsa, bölge boru hatlarının Türkiye'den geçmesinin ne kadar önemli olduğu görülmektedir. Böyle bir durumda doğu-batı ve kuzey-güney eksenli enerji köprüsü konumuna gelecek Türkiye, uluslararası arenada siyasi, ekonomik, diplomatik ve askerî gücünü arttıracaktır. Ayrıca, bölge enerji ihraç boru hatlarının Türkiye deniz taşımacılığına etkisi göz ardı edilmemelidir.Hazırlanan bu çalışmada, Hazar Denizi bölgesi petrol ve doğal gaz ihraç boru hatlarının Hazar Denizi kıyısı ülkeleri ve Türkiye açısından önemi değerlendirilmiş, Türkiye deniz taşımacılığına etkisi belirtilmiştir. Literatür taraması şeklinde yapılan çalışmanın hazırlanışında konuyla ilgili yerli-yabancı kitaplardan, makalelerden, araştırma merkezlerinin dergilerinden, kamu-özel sektör kurumlarının yıllık raporlarından ve internet kaynaklarından yararlanılmıştır. Elde edilen veriler, çözümlenerek ve yorumlanarak kullanılmıştır.Bu bağlamda çalışmanın ikinci bölümünde, Hazar Denizi ile kıyısında bulunan Azerbaycan, İran, Kazakistan, Rusya ve Türkmenistan genel olarak tanıtılmıştır.Üçüncü bölümde, Hazar Denizi'nin hukuki statü sorunu genel hatlarıyla açıklandıktan sonra kıyı ülkelerinin konu üzerindeki düşünceleri belirtilmiştir.Dördüncü bölümde, dünyadaki ve Hazar Denizi bölgesindeki petrol-doğal gaz rezerv miktarları ile bölgedeki mevcut ve inşası planlanan ihraç boru hatları hakkında detaylı bilgiler verilmiştir.Beşinci bölümde, Hazar Denizi bölgesi petrol-doğal gaz ihraç boru hatlarının kıyı ülkeleri ve Türkiye açısından önemi anlatılmış, Türkiye deniz taşımacılığına etkisi incelenmiştir.Çalışmanın son bölümünde ise daha önceki bölümlerde verilen tüm bilgiler ışığında önemli sonuçlara ulaşılmıştır ve önerilerde bulunulmuştur.
Özet (Çeviri)
The Caspian Sea, in terms of the importance of economic and biological reserves, has a privileged location among the world seas. There are Azerbaijan, Iran, Kazakhstan, Russia and Turkmenistan on the coast of the Caspian Sea. Azerbaijan, Kazakhstan and Turkmenistan gained their independence after the disintegration of the Soviet Union in 1991.Areas of new challenges have emerged in the Caspian Sea region with the Soviet Union?s disintegration. The causes of the great struggle are the region?s rich oil-natural gas resources and the transportation ways of these resources to world markets passing through the region.The Caspian Sea coastal countries want to own, use and export rich oil-natural gas resources to profit most for themselves. These ambitions cause problems in the legal sharing of the Caspian Sea and this leads to a deadlock. Undetermined legal status of the Caspian Sea has negative impact on investors.Despite the entire search for alternative energy, oil and natural gas will remain important in the 21st century, too. World countries, through their own interests, will try to possess or keep under control of the oil-natural gas resources, or at least the transportation lines.In the world energy scene decorated in this manner, the role of the Caspian Sea region is growing important. The region considered as a second Gulf of Basra in the 21st century and being the natural gas potential more remarkable than the oil potential prove the growing importance.Because the Caspian Sea region lacks direct connection to open seas, region oil and natural gas exportations are to be carried out by pipelines. There are existent and planned pipelines passing through several countries to export these resources.The importance of the Caspian Sea region oil-natural gas export pipelines for the Caspian Sea coastal countries overlaps at some points but also differentiates at some. In general; Azerbaijan, Kazakhstan and Turkmenistan see the pipelines as vital elements to strengthen their independence and economies. On the other hand, Iran and Russia?s desire is to establish control over the pipelines. Therefore, they oppose developing external forces in the region.The importance of the Caspian Sea region oil-natural gas export pipelines for Turkey is evaluated in terms of various aspects. If Turkey?s increasing energy needs and export dependence are taken into first consideration, how important that region pipelines passing through Turkey are will be seen better. Becoming an east-west and north-south axis energy bridge, Turkey will enhance political, economic, diplomatic and military power in the international arena. In addition, the effect of the region energy export pipelines to Turkey maritime transportation should not be underestimated.In this study, the importance of the Caspian Sea region oil-natural gas export pipelines for the Caspian Sea coastal countries and Turkey is evaluated and the effect of these pipelines to Turkey maritime transportation is indicated. In preparation period, domestic-foreign books, articles, magazines of research centers, annual reports of public-private sectors and internet resources are used in the means of literary search. Obtained data is resolved and interpreted.In this sense, Caspian Sea, Azerbaijan, Iran, Kazakhstan, Russia and Turkmenistan are introduced generally in the second chapter of the study.In the third chapter, the problem of the Caspian Sea legal status is explained in general terms and considerations of coastal countries on the issue are indicated.In the fourth chapter, detailed information is given about oil-natural gas resource amounts in the world and in the Caspian Sea region, and then existent-planned export pipelines.In the fifth chapter, the importance of the Caspian Sea region oil and natural gas export pipelines for the Caspian Sea coastal countries and Turkey is stated and the effect to Turkey maritime transportation is examined.In the final chapter of the study, significant results are reached and proposals are given in the light of all information.
Benzer Tezler
- Pipeline geopolitics and Turkey: Regional impacts of Caspian-Eurasian oil and gas transportation routes
Boru hatları jeopolitiği ve Türkiye: Avrasya-Hazar bölgesi petrol ve gaz taşımacılığında alternatif boru hatlarının bölgesel etkileri
TURAY KESLER
Yüksek Lisans
İngilizce
2001
CoğrafyaFatih ÜniversitesiCoğrafya Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. JOHN J. BROWNSON
- Hazar bölgesi enerji rezervlerinin Türkiye stratejilerine etkileri
The effects of Hazar region energy reserves on Turkish strategies
SAİM TABAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Uluslararası İlişkilerGebze Yüksek Teknoloji EnstitüsüStrateji Bilimi Ana Bilim Dalı
PROF.DR. ABDÜLKADİR AKÇİN
- The State Oil company of The Azerbaijan Republic (SOCAR) and its European regional partnerships: 1992-2015
Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi (SOCAR) ve SOCAR'ın Avrupa bölgesel yatırımları: 1992-2015
CEMİLE ASKER
Yüksek Lisans
İngilizce
2015
EnerjiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OKTAY FIRAT TANRISEVER
- Crude oil, natural gas, politics, and economic growth: Impact and causality analysis in Caspian Sea region
Ham petrol, doğal gaz, siyaset ve ekonomik büyüme: Hazar Denizi Bölgesi'nin etki ve nedensellik analizi
S M RASHED JAHANGIR
Yüksek Lisans
İngilizce
2017
EkonomiAnadolu Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. BETÜL YÜCE DURAL
- Hazar denizi enerji kaynaklarının uluslararası ilişkiler açısından önemi
The importance of the Caspian sea basin energy resources for the current international relations
ZEYNEP ERDOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
Uluslararası İlişkilerİstanbul ÜniversitesiBalkanlar, Ortadoğu ve Asya Gelişmeleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. YAVUZ GÖKALP YILDIZ