Tebriz Azerbaycan Müzesi'nde bulunan balbal formundaki heykellerin Türk tarihi açısından önemi
The balbal form stone statue of Tabriz Azerbaijan Museum
- Tez No: 300363
- Danışmanlar: PROF. DR. AHMET TAŞAĞIL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Arkeoloji, Tarih, Archeology, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2012
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Genel Türk Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 163
Özet
Tebriz Müzesinde sergilenmekte olan balbal tipli heykellerin anlatıldığı bu tez, giriş ve 8 bölümden oluşmuştur. Türk mezar geleneğinin en belirleyici unsurlarından bir tanesi olan Balballar, kurgan yakınlarına dikilen düşman heykelleridir. Bu heykeller, tarih boyunca Türklerin gittiği hemen bütün topraklarda görülmektedir. Türklerin ana yurdu olan Orta Asya bölgelerinde, en erken örneklerine M.S. 5. yy'dan itibaren görülen Balbalların, ikonografik ve işlevsel kökenleri daha batıdadır. Balbalların daha erken örneklerine Doğu Avrupa'da İskit ülkesinde görülmektedir. Ayrıca Türkiye'de Hakkari'de, Azerbaycan, Ermenistan ve İran'da da benzer örnekler vardır.İran'da, Tebriz Müzesinde sergilenen heykeller M.Ö. 1. bin yılın ortalarına tarihlenmektedir. Bu tarih, bölgede Med İmparatorluğunun egemen olduğu dönemdir. Hint-Avrupa kökenli olmayan bu devletin bölgedeki bozkırlı göçebelerle iyi ilişkileri vardır. Özellikle Kimmer ve İskitlerle çok sıkı ilişkilerinin olduğu bilinmektedir. Bu yüzden Anadolu'dan çıkartılan Kimmerler Med topraklarına yerleşmişlerdir. Tebriz müzesindeki balballar bu yerleşimin izlerini taşımaktadır. Ancak Kimmerler burada kalmamış, Medlerin yıkılıp Perslerin başa geçmesi üzerine İran ve Maveraünnehr üzerinden geçerek Altay bölgesine yerleşmişlerdir. Bu yerleşim sonrasında, bölgeye yeni bir tip kurgan getirmişlerdir. Pazırık Bölgesi kurganları bu tipin önemli bir göstergesidir.Çalışmamızda yararlandığımız kaynaklar genel olarak Azerbaycan Türkçesiyle yazılmış olmakla birlikte, İngilizce, Fransızca, Rusça ve Almanca kaynaklardan da yararlanılmıştır. Konunun tam olarak anlaşılabilmesi için bölgenin siyasi yapısı yansıtılmış, ayrıca konuyla ilgili çok sayıda harita da eklenmiştir.Tezin ana konusu olan Tebriz müzesindeki balbalların yanında, bunların kimler tarafından yapıldığı sorusuna da cevap aranmaya çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
In this thesis consisting of an introduction and eight chapters we will try to explain in detail the steles, also called balbal being exibited in the Tabriz Museum. As a very chracteristic element of Turkish funeral tradition, the balbal is the statue of a defeated enemy erected not far from a kurgan. These statues can be found in every geographic area where Turks once have set foot throughout history. In Central Asia, the homeland of the Turks, we encounter balbals as of the 5th century AC, however, their iconography and functions origin in the West. Early examples of balbals are found in Eastern Europe ruled once by the Scythians. Other examples can be seen in Hakkari, Southeast Turkey today, Azerbaijan, Armenia and Iran.The dating of the statues exibited in Tabriz goes as far back as mid-1000 BC, to the times of the Median Empire. Not being Indo-European, their relationship with the nomads of the steppes was a good one, especially with the Kimmerians and Scythians. It seems that for this reason the Kimmerians settled down in Median lands when they were driven out of Anatolia. The Balbals in the Tabriz Museum hint at this settlement which did not last long. Because of the decline of the Median Empire and the emergence of the Persians, Kimmerians moved further east passing through Transoxania and settled finally in the Altai Region. Following the arrival and settlement of the Kimmerians in this region we begin to see a new type of kurgan. The Pazirik Kurgans are typical examples of this new phenomenon.Most of the sources used in this text are in Azerbaijani Turkish. Additional sources are in English, French, Russian and German. Political circumstances of the era covered by this study were briefly summarized and supported with maps for better comprehension by the reader.The emphasis of this thesis lies on the Balbals in the Tabriz Museum. An attempt to answer the question ?who created these balbals?? was also made.
Benzer Tezler
- Halı ve resim: Bakü müzelerinde bulunan figürlü halılar
Carpet and picture: The figurative carpets of Baku museums
TÜLÜN DEĞİRMENCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2000
Sanat TarihiHacettepe ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. SERPİL BAĞCI
- Nahcıvan devlet halı müzesinde bulunan halı kilim ve düz dokumalar
Carpet, woven matting and plain weavin at the carpet museum of Nahcivan government
KEZİBAN SELÇUK
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
El SanatlarıAtatürk ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
YRD. DOÇ. DR. TAHSİN PARLAK
- Tezhip sanatında Türkmen dönemi
Turcoman period in the art of illumination
ESRA ALKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
El SanatlarıFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
YRD. DOÇ. DR. MUSTAFA NASUHİ ÇELEBİ
- Tebriz âşıklık geleneği ve âşık edebiyatı
Tebriz ashig tradition and ashig literature
NABİ KOBOTARİAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Türk Dili ve EdebiyatıÇukurova ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERMAN ARTUN