Halı ve resim: Bakü müzelerinde bulunan figürlü halılar
Carpet and picture: The figurative carpets of Baku museums
- Tez No: 97368
- Danışmanlar: DOÇ. SERPİL BAĞCI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2000
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 194
Özet
ÖZET“Hah ve Resim; Baku Müzelerinde Bulunan Figürlü Halılar”başlıklı araştırmada, Bakü'de bulunan Azerbaycan Devlet Halı ve Uygulamalı Sanatlar Müzesi, Nizami Edebiyat Müzesi, Devlet İnce Sanat Müzesi (R. Mustafayev adına) ve Tarih Müzesi'nde bulunan 41 figürlü halı konu, üslup ve ikonografi bakımından tanıtılmıştır. Halılar 19. yüzyıl sonu 20. yüzyıl başlarında Tebriz, Karabağ, Baku ve Şirvan gibi şehirlerde dokunmuşlardır. En erken tarihliler Tebriz'de dokunurken, Bakü'de 20. yüzyıl ortalarında dokunan halılar tarih olarak en geç grubu oluşturmaktadır. Ayrıca Baku halılarının çoğunluğu belirli projeler dahilinde müzeler için dokunduğundan, diğer merkezlerdeki geleneksel üretimden ayrılır. Halılarda üretim yerlerine göre üslup özellikleri saptanmıştır. Tebriz halılarında, 16-17. yüzyıl İslam tasvir sanatına bağlı, iki boyutlu bir anlatım, küçük figürler ve 19-20. yüzyılda bolca örneği görülen şematik, durağan ve iki boyutlu üslup birlikte görülür. Kendine özgü yerel bir üslubun hakim olduğu Karabağ halılarında iki boyutlu, geometrize edilmiş ve şematik bir anlatım vardır. Katalogda yer alan halılar içinde üslup açısından birbirine en benzer olanlar Karabağ ve Şirvan halılarıdır. Bakü'de dokunan halılarda bölgesel bir üslup yerine desenleri çizen ressamların üslupları görülür. Katalogda yer alan halıların genel şemasını, tasvirin yer aldığı, çeşitli biçimlerdeki dikdörtgen bir alan ve farklı genişliklerdeki bordürler oluşturmaktadır. Bordürlerde bitkisel, bitkisel figürlü, bitkisel yazı, bitkisel figürlü ve. yazı olmak üzere dört tür süsleme görülür. Halılardan, on birinde edebi eserlerden ve halk hikayelerinden alınan konular, on beşinde portreler, üçünde av ve avcı konulan, ikisinde dört mevsim konusu vf dört halıda da hayvan figürleri tasvir edilmiştir.Günümüze gelebilen ilk figürlü halı örnekleri Safevi devrinden kalmadır. Bu dönem halılarında konu ve üslup bakımından resim sanatının belirgin bir etkisi görülür. Nakkaşlar tararından hazırlanan desenler halılar başta olmak üzere çeşitli malzemeler üzerinde uygulanmıştır. Resim sanatının bir kolu olarak devam eden figürlü halı geleneği günümüze kadar süregelmiştir. 19 ve 20 yüzyıllarda dokunan halılarda İslam resim sanatının konularının devam ettiği görülmektedir. Bununla birlikte, Kaçar Hanedanlığı döneminde Avrupa ile olan ilişkilerin artmasıyla, geleneksel unsurların yam sıra resim sanatında gerek konu gerekse üslup bakımından batılı etkiler de görülmeye başlamıştır. Resim sanatında görülen bu değişimler, bu eserlerin model olarak kullanıldığı halılara da eş zamanlı olarak yansımıştır. Katalogda tanıtılan halılar da bu görsel çeşitliliğin bir parçası olarak karşımıza çıkarlar. Baku müzelerinde bulunan ve 19. yüzyıl sonu 20. yüzyılda dokunan halıların, geç devirde yapılmalarına rağmen konu ve ikonografik yorum bakımından belirli bir geçmişe dayandığı görülmektedir. Tarihsel olarak belirlenebilen bir tasvir geleneği üzerine oturan ve üretildikleri dönemin sanat ortamını yansıtan bu figürlü halılar yörenin sanat tarihi içinde önemli bir yer tutmaktadır.
Özet (Çeviri)
m SUMMARY In this study,“Carpet and Picture: The Figurative Carpets of Baku Museums”, 41 figurative carpets from the Azerbaijan State Museum of Carpet and Applied Art, State Museum of Fine Arts (in the name of R.Mustafayev) and History Museum, are introduced from the viewpoint of style and iconoraphy.The carpets are weaved at the the end of 19th century and the begining of 20th century, in the cities like Tabriz, Karabagh, Baku and Shirvan. While the earliest dated ones are weaved in Tabriz, the carpets made in Baku, constitute the latest group by date. Besides, since the Baku carpets executed for the Nizami Museum, as a part of commemoration project, they are signicantly different from the traditional production of other centers. Some special features of style varying in relation to production place can be determined in the carpets. The Tabriz carpets reflect two different styles. The first one, related to 16- 17th century Islamic visual culture, features the small, two- dimensional figures. The second one on the other hand, reflects more schematic and static style. In the Karabagh carpets in which an original and local style is dominant, a two-dimensional geometrisized, schematic expression was preferred. In the carpets weaved in Baku, instead of a style of a local school, the styles of the artists who prepared the cartoons for the weavers are seen. The general scheme of the catalogued carpets, are formed by borders in different dimentions and rectangular spaces in various forms on which the scene represented. The main typse of ornamentation are; floral, floral and figural, inscriptions with figures and with vegetal decoration. On ten of the carpets, the themes from literary works and folk tales; on three hunt and hunters, on two, four seasons and on four, animal figures are represented.IV The earliest examples of the extant figurative carpets are from the Safavid period. In the carpets of this period, the influence of the representative arts is evident in terms of iconography and style. In the Safavid times, designs prepared by the painter/illuminators had been applied on various material, especially on carpets. The figurative carpet tradition has been survived to our times, as a branch of representative arts, the subject of Islamic painting were continiued to be applied on the carpets weaved in 19th and 20th centuries. In addition to this taditionalism, with the increase of relation with Europe during the period of Kajar Dynasty, the Western- Christian influences are seen in terms of both iconographic and stylistic approaches. These new currents seen in the art of painting were reflected contemporaneously on the carpets. The carpets introduced in the catalogue, appear to be a part of this visual culture. Although the carpets of Baku museums weaved in the end of the 19th and 20th centuries are from relatively late years, is seen that they are based on a certain visual and cultural background. These figurative carpets, are based upon a spesific representative tradition and reflect the artistic enviroment of their period, have an important place in the artistic history of this region.
Benzer Tezler
- Çağdaş Azerbaycan resmi ile halk müziğinin ilişkisi
The Relation of contemporary Azerbaycan picture and folk music
İLHAM AHMEDOV
Yüksek Lisans
Türkçe
2000
Güzel SanatlarSelçuk ÜniversitesiResim-İş Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAŞİM KARPUZ
- Azerbaycan resimli halılarının kompozisyon özellikleri
Composition peculiarities of Azerbaijani picture carpets
AZIZA NABIYEVA
- The State Oil company of The Azerbaijan Republic (SOCAR) and its European regional partnerships: 1992-2015
Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi (SOCAR) ve SOCAR'ın Avrupa bölgesel yatırımları: 1992-2015
CEMİLE ASKER
Yüksek Lisans
İngilizce
2015
EnerjiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OKTAY FIRAT TANRISEVER
- Batı ve Türk resim sanatında geleneksel Türk kilim ve halı örnekleri
Traditional Turkish rug and carpet samples in Western and Turkish picture art
MERVE DAVŞANCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Güzel SanatlarKaradeniz Teknik ÜniversitesiResim Ana Sanat Dalı
PROF. DR. ÇAĞATAY İNAM KARAHAN
- Geleneksel duvar halılarının resimlerde yorumlanması
Interpretation of traditional tapestries in pictures
PINAR ALKAÇ