Kamu ve özel ilköğretim okulu sınıf öğretmenlerinin psikolojik sözleşme algıları ve iş çevresine uyum düzeyleri ile ilişkisi
The relationship between psychological contract perceptions and person-environment fit levels of public and private elementary school teachers
- Tez No: 302864
- Danışmanlar: PROF. DR. İNAYET AYDIN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2012
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Yönetimi ve Politikası Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eğitim Yönetimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 237
Özet
Bu araştırmada, Ankara ilinde kamu ve özel ilköğretim okullarında görev yapan sınıf öğretmenlerinin psikolojik sözleşme algıları ile iş çevresine uyum düzeylerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın genel amacı çerçevesinde, öğretmenlerin işlemsel, ilişkisel, dengeli ve geçişsel sözleşme türlerindeki psikolojik sözleşme algıları ve iş çevresinin öğretmen-okul, öğretmen-iş, öğretmen-yönetici ve öğretmen-meslektaş alt boyutlarındaki uyum düzeyleri belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırmada ayrıca iş çevresine uyum düzeylerinin psikolojik sözleşme türlerini yordayıp yordamadığı sınanmıştır.Araştırma, tarama modellerinden tekil tarama ve ilişkisel tarama modelleri ile desenlenmiştir. Araştırmanın hedef evreni Ankara ilinde dokuz merkez ilçede, 546 kamu okulunda görevli 10273 sınıf öğretmeninden ve 58 özel okulda görevli 868 sınıf öğretmeninden oluşmaktadır. Örneklem seçiminde tabakalı örnekleme tekniği kullanılmıştır. Kamu okul öğretmenleri 375, özel okul öğretmenleri ise 201 katılımcı ile örneklemde temsil edilmiştir.Kamu ve özel okullarda görev yapan sınıf öğretmenlerinin psikolojik sözleşme algılarının belirlenmesinde, Rousseau (2000) tarafından geliştirilmiş olan Psikolojik Sözleşme Envanteri Türkçe' ye uyarlanmıştır. Öğretmenlerin iş çevrelerine uyum düzeylerinin belirlenmesinde ise araştırmacı tarafından geliştirilen öğretmen-okul, öğretmen-iş, öğretmen-yönetici ve öğretmen-meslektaş uyumu boyutlarında ?Öğretmenlerin İş Çevrelerine Uyum Ölçeği? kullanılmıştır.Araştırma verilerinin analizinde Sosyal Bilimler İçin İstatistik Paket Programı 18.00 kullanılmıştır. Veri analizinde yüzde, frekans, aritmetik ortalama ve standart sapma gibi betimsel istatistik teknikleri kullanılmıştır. Katılımcıların, cinsiyet ve okul türü değişkenlerine göre görüşlerinin karşılaştırılmasında t-testi, kıdem ve öğrenim durumu değişkenlerine göre görüşleri arasında anlamlı fark olup olmadığının belirlenmesinde Kruskal Wallis H testi, iş çevresine uyumun psikolojik sözleşme algısını yordama düzeyini belirlemek için ise regresyon analizi gibi anlam çıkarıcı istatistik tekniklerinden yararlanılmıştır. Anlamlılık testlerinde ?=.05 anlamlılık düzeyi esas alınmıştır.Araştırmada ulaşılan sonuçlara göre, kamu ve özel okul öğretmenleri, okul ile ilişkilerinde en çok ilişkisel, ikinci sırada dengeli, üçüncü sırada geçişsel ve son sırada işlemsel sözleşme türünde psikolojik sözleşme algısına sahiptir. Bu sözleşme türlerinin değerlendirilmesi ile varılan sonuçlara göre öğretmenlerin büyük çoğunluğu okulları ile olumlu bir psikolojik sözleşme geliştirmişlerdir.Öğretmenler iş çevreleri ile genel olarak ?yüksek düzeyde? uyum göstermektedir. Katılımcılar sırasıyla en çok ?iş? leri, ?meslektaş? ları ?yönetici? leri ve ?okul? ları ile uyum göstermektedir. Öğretmenlerin ?okul? ları ile uyum düzeyleri arttıkça işlemsel sözleşme algısı azalmaktadır. Öğretmenlerin ?iş? leri ve ?yönetici? leri ile uyum düzeyleri arttıkça ilişkisel sözleşme algısı, ?okul? ve ?yöneticileri? ile uyumları arttıkça dengeli sözleşme algısı artmaktadır. Son olarak, öğretmenlerin meslektaşları ile uyum düzeyleri arttıkça, geçişsel sözleşme algıları azalmaktadır. Araştırma sonuçlarına dayalı olarak, özellikle mesleğe yeni başlayan öğretmenlerin sosyalleştirilmesine yönelik iş çevresini tanıtıcı programlar düzenlenmesi ve onların yeterliklerine uygun görevler verilmesi önerilebilir.
Özet (Çeviri)
In this study, it is aimed to determine the psychological contract perceptions and person-environment fit levels of public and private elementary school teachers in Ankara. Within the purpose of this study, psychological contract types of teachers in terms of transactional, relational, balanced and transitional contracts and their person-environment fit levels in the dimensions of teacher-school, teacher-job, teacher-supervisor and teacher-colleague fit were analyzed. Furthermore, the person-environment fit levels of teachers were tested whether it predicts the psychological contract types of teachers.This study is designed with the single and correlational survey models. Target population of this research consists of 10273 public classroom teachers and 868 private school classroom teachers working in the area of Metropolitan Municipality of Ankara. Stratified sampling is used for statistical data collection. Public school teachers were represented by 375 participants and private school teachers were represented by 201 participants in the sampling. While determining teachers? psychological contract perceptions, ?Psychological Contract Inventory? developed by Rousseau (2000) was adapted to Turkish teachers. For the purpose of determining the person-environment fit levels of teachers, ?Teachers? Person-Environment Fit? scale including the dimensions of teacher-school, teacher-job, teacher-supervisor and teacher-colleague fit developed by the researcher was used.When analysing the data, the Statistical Package for Social Sciences 18.00 was used. Data analysis was made by means of the descriptive statistical techniques such as percentage, frequency, arithmetical mean and standard deviation. In order to find out whether school teachers? psychological contract perceptions and person-environment fit levels significantly different in terms of their gender and school type, t-test was used. Kruskal Wallis H test was used in order to find out whether school teachers? psychological contract perceptions and person-environment fit levels significantly different in terms of seniority and education level. Lastly, regression analysis technique was used in order to determine the predictivity level of the teacher-environment fit on psychological contract types. As a cut of significance level, .05 was used.The results of this study indicate that public and private school teachers have relational psychological contract most and it is consecutively followed by balanced, transitional and transactional contracts. When types of contracts are assessed, it has been found that most of the teachers have developed a positive psychological contract.Teachers have a high level of person-environment fit. Participants fit with their ?job? most and consecutively ?colleagues?, ?supervisors? and ?schools? follow. The results indicate that transactional psychological contract decreases as the teacher-school fit increases and relational psychological contract increases as teacher-job fit and teacher-supervisor fit increases. Besides this, balanced contract perception increases as ?teacher-school? and ?teacher-supervisor? fit increases. Finally, as teachers fit with their colleagues increase, their transitional contract incresases. Based on the research findings, designing socialization programs especially for the new comer reachers and appropriate job assignments compatible with their competencies would be suggested.
Benzer Tezler
- Anadolu liselerinde görevli öğretmenlerin iş çevresine uyum düzeyleri (Diyarbakır ili örneği)
Anatolian high school teachers' level of work environment fit (Sample of diyarbakir province)
BÜNYAMİN HAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Eğitim ve ÖğretimDicle ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ABİDİN DAĞLI
- Devlet ve özel ilköğretim okullarında çalışan 4. ve 5. sınıf öğretmenlerinin iş memnuniyeti ve benlik algısı düzeylerinin karşılaştırılması
The comparison of work satisfaction and self perception level between the fourth and fifth grade teachers working at state and private primary schools
AYSU EVRAN
- İlköğretim okulu öğretmenlerinin okullarındaki disiplin anlayışına ilişkin görüşleri
Primary school teachers opinions related to school discipline policy at their schools
DUYGU ÖZEN KILIÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Eğitim ve ÖğretimMersin ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYŞE BALCI
- İlköğretim okulu yönetici ve öğretmenlerinin görüşlerine göre okul geliştirme aracı olarak hesap verebilirlik
According to elementary school principals' and teachers' opinions accountability as a tool for school development in education
FATMANUR ÖZEN
Doktora
Türkçe
2011
Eğitim ve ÖğretimAnkara ÜniversitesiEğitim Yönetimi ve Politikası Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ BALCI
- İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel bağlılığı ve iş değerleri
The organizational commitment and work values of primary school teachers
SAYNUR ÖZKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Eğitim ve ÖğretimMersin ÜniversitesiEğitim Bilimleri Bölümü
DOÇ. DR. AYŞE BALCI KARABOĞA