Görsel tasarım öğeleri bağlamında Selçuklu halıları: T. İ. E. M. 'ndeki örnekler üzerine bir araştırma
Seljuk carpets as visual design elements: Research on samples from T. I. E. M
- Tez No: 303098
- Danışmanlar: DOÇ. DİDEM ATİS ÖZHEKİM
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: El Sanatları, Sanat Tarihi, Crafts, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2011
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Güzel Sanatlar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Geleneksel Türk El Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 264
Özet
Varoluşundan itibaren insanoğlu devamlı gelişim ve değişim içindedir. Çağdaş ve ileri bir seviyeye ulaşmaya çalışan insan, yaşamındaki ihtiyaçlarını belirleyerek çeşitlendirmiş, zihinde oluşturduğu düşüncelerle bir eser ortaya çıkarmıştır. Düşüncelerini tasarıma dönüştürmeye çalışan insan, bazı bilimsel yöntemleri de tasarımlarında kullanmıştır.Gelişim içinde olan insanın, sanata ve sanat dallarına olan bakışı da değişerek zamanla ilerleme göstermiştir. Sanatçıların eserlerinde, geçmişten gelen kültür, gelenek ve göreneklerinin birikimi, onlara özgün bir kimlik kazandırmıştır. Bu bağlamda; Anadolu Selçuklu Sanatı'na bakıldığında, sanatçının kendi kültür ve geleneğinin ışığı altında ürettiği yapıtları, kendine özgü bir kimlik taşımaktadır.Araştırma; Anadolu Selçuklu dönemi Türk ve İslam Eserleri Müzesi'nde sergide olan sekiz adet halıyla sınırlandırılmıştır. Bu araştırma ve incelemelerim sırasında, halıların en belirgin özelliklerinden biri olarak dikkati çeken, büyük ebatta dokunmuş olmalarıdır. Birbirlerine çok benzeyen, ancak farklı olan bu halıların, günümüze kadar ulaşan yıpranmış dört bütün ve dört küçük parça halı elimizde bulunmaktadır.Bu özgün kimlikleriyle oluşturdukları Anadolu Selçuklu halı sanatı, tasarım öğe ve ilkeleri bağlamında araştırılıp, incelendiğinde; halılarda görülen farklı çizgilerden birimler (form / motif) meydana gelmiştir. Bu birimler, değişik tekrar ilkeleriyle kompozisyonda yer almışlardır. Ayrıca birimler, farklı aralık ve yönler göstererek halılardaki düzenlemelerde, hareketliliği arttırıp, etkili bir görünüm sağlamışlardır. Halı tasarımlarında örtme, uygunluk ilkelerine de başvurmuşlardır.Halılar renk açısından incelendiğinde; genelde açık üzerine koyu veya koyu üzerine açık renkler kullanılmıştır. Halıların zemininde ve zeminde yer alan birimlerinde, aynı rengin tonlarından oluşan düzenlemeler görülmüştür. Bu renkler ya soğuk rengin açık-koyu tonları ya da sıcak rengin açık-koyu tonlarıdır. Halı tasarımında görülen farklı yüzeyler ve birim arasında bütünlük oluşturmak amacıyla, beyaz ve sarı renkte kontur etkisi yapan, farklı çizgi çeşidinin oluşturduğu formlarla da karşılaşılmaktadır. Ayrıca birim üzerinde görülen zıt rengin nokta etkisi yapmasıyla da düzenlemeler de tek düze olan birimi hareketlendirerek halı bütününde görsel denge oluşturulmuştur. Anadolu Selçuklu halılarını araştırma ve incelemelerim sonucunda tasarımda dengeli bir bütünlük oluşturduklarını ve özgün bir kimlikle dokunduklarını saptadım.
Özet (Çeviri)
Since its existence, mankind has always been in a process of progress and change. Humans who attempt to reach a modern and advanced level have determined and diversified needs in their lives and introduced a work with the opinions formed in mind. Humans who attempt to transform their opinions into design used some scientific methods in their designs.View of art and fields of art of humans which is constantly developing has evolved in time and advanced. Accumulation of culture, traditions and customs coming from history in works of artists gained them an original identity. In this context, when Anatolian Seljuk art is contemplated; works generated by artist under the light of his own culture and tradition bear an identity specific to them.The research is limited to eight carpets on display at Anatolian Seljuk era Museum of Turkish and Islamic Works. During my research and examinations, one of the most significant features of carpets is their being woven in large size. These carpets resemble each other very much but they are different. Currently we have four whole and four parts of worn-out carpets which made to contemporary day.When Anatolian Seljuk carpet art formed with such an original identity is searched and examined in the context of design elements and principles, units (form / motif) are made of different lines at carpets. Such units are included in composition with various repeat principles. Further, units demonstrate different intervals and directions; they increase mobility at arrangements at carpets to ensure an effective appearance. Principles of blanketing, suitability are implemented in carpet designs.When carpets are examined with respect to colors, dark colors over light and light colors over dark are used in general. At background of carpets and units located at background, arrangements formed of tones of identical color are observed. Such colors are either light-dark tones of cold color or light-dark tones of warm color. In order to create comprehensiveness among different surfaces and units at carpet design, there are forms created by a variety of different lines which make contour effect in white and yellow. Further, thanks to point effect by contract color on units arrangements mobilize monotone units and a visual balance is created at whole of the carpet. As a result of my research and examinations conducted on Anatolian Seljuk carpets, I determined that they created a balanced comprehensiveness at design and such carpets are woven with an original identity.
Benzer Tezler
- Şanlıurfa I. ulusal mimarlık dönemi kamu yapılarının mimari tasarımöğeleri bağlamında incelenmesi
Investigation of public buildings of Şanliurfa I. national architectural period in the context of architectural design elements
EMİNE AŞİT BÜYÜKKIRCALI
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
MimarlıkHasan Kalyoncu ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ TÜLAY KARADAYI YENİCE
- Sokak fotoğrafçılığının grafik tasarım öğeleri bağlamında incelenmesi
Analyzing street photography in the contex of graphic design elements
EYLÜL ÇOĞAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Güzel Sanatlarİstanbul Arel ÜniversitesiGrafik Tasarımı Ana Sanat Dalı
PROF. GÜLER ERTAN
- Görsel kimlik bağlamında haberin sunumu: Türkiye ulusal basınındakigazeteler ile internet haber siteleri üzerine bir vaka çalışması
News presentation in the context of visual identity: A case study of newspapers and news websites in Turkiye's national press
BESTE BUDAN ERDOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
GazetecilikSakarya ÜniversitesiGazetecilik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MELİH ZAFER ARICAN
- Grafik tasarım öğelerinin kent dokusu içinde yer alış biçimleri: İstanbul örneği
The way how graphic design elements appear in an urban fabric: An example from Istanbul
DİDE AKDAĞ SATIR
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2014
Güzel SanatlarMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiGrafik Tasarımı Ana Sanat Dalı
PROF. AYŞEGÜL İZER
- Resim-iş öğretmenliği programında fotoğrafın işlevi ve yeri
The function and importance of photography in the programme of art and craft training
MERT GÜRHAN
Doktora
Türkçe
2007
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiGüzel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. MEZİYET MOZAKOĞLU
PROF.DR. ÜMRAN BULUT