Anadolu'da Erken Bizans Dönemi figürlü zemin mozaikleri
Early Byzantine figurative floor mosaic in Anatolia
- Tez No: 306476
- Danışmanlar: DOÇ. DR. AYŞE ÇAYLAK TÜRKER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2011
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 182
Özet
Anadolu'da Erken Bizans Dönemi Figürlü Zemin Mozaikleri konulu tez kapsamında; literatür ve dokümantasyon taramasına bağlı olarak Anadolu'da kazılarla ortaya çıkarılan dini yapılarda yer alan figürlü zemin mozaikleri incelenmiştir. Çalışma ile Erken Bizans dönemi resim sanatına ilişkin bilgilerimize de kaynaklık eden figürlü zemin mozaiklerinin bir bütün içinde görülebilmesi açısından figür kaynakları, teknik, üslup ve ikonografik anlamlarının ortaya koyulması amaçlanmıştır.Anadolu'da Erken Bizans Dönemi kilise yapılarında görülen figürlü zemin mozaikleri M.S. 5. yüzyılın ikinci yarısı ile M.S. 7. yüzyıl arasındaki döneme tarihlenmektedir. Dini yapıların zeminlerinde bulunan mozaiklerde vahşi ya da evcil memeli hayvan türleri, çeşitli kuşlar ile kişiselleştirilmiş nehir figürleri ve çok az sayıdaki günlük yaşam sahnesinde yer alan insan betileri yer almaktadır. Figürler bitkisel ve geometrik kompozisyonlardaki bölmelerde, yüzeye serbest yerleştirilmiş kompozisyonlarda ya da tekil panellerde görülür.Helenistik ve Roma Döneminde prototipleri bulunan kompozisyon düzenleri ve figürler, imparatorluğun farklı bölgelerinde de görülmektedir. Bu da çeşitli yazarlar tarafından ileri sürülen desen kitaplarının varlığını desteklemektedir. Diğer yandan mozaiklere ilişkin yorumlar ve yazıtlar figürlerin/kompozisyonların Hıristiyan doktrini açısından çeşitli anlamlar taşıdığını da ortaya koyar. Anadolu'da Erken Bizans Dönemine ait figürlü zemin mozaiklerinde görülen ?Barışçıl Krallık? ve ?Yaşam Kaynağı / Pınarı? ikonografisi kesin olarak saptanabilen Hıristiyan imgeleridir.Kireçtaşı, mermer, terrakota ve camdan elde edilen tesseralar ile opus tessalatum tekniğiyle yerinde üretilen mozaiklerde figürlerin natüralizmden uzak şematik bir yaklaşım içinde ele alındıkları ve sembol değeri taşıdıkları görülür. Aynı dönemden günümüze ulaşan İstanbul Büyük Saray'a ait mozaiklerin üslubunun karşısında yer alan bu yaklaşım Hıristiyanlığın gizemci bakışında aranabilir.Erken Bizans Dönemi zemin mozaiklerinde kullanılan figürlerin Helenistik ve Roma döneminde prototiplerinin bulunduğu, o dönem yaşayan insanlarca üzerinde uzlaşılmış belirli anlamlar taşıdığı, gezici ustaların model kitaplarında bu figürlerin betileri ve sembolik anlamlarıyla yer aldığı ve dekorasyonu yaptıran kişinin tercihine göre zemine döşendiği ileri sürülebilir.Sonuç olarak Anadolu'da bulunan kilise zeminlerinde yer alan mozaiklerle ilgili kapsamlı yayınlar yapıldıkça daha ayrıntılı sonuçlara ulaşılabilecektir.
Özet (Çeviri)
Early Byzantine Figurative Floor Mosaics in Anatolia on master thesis examine figural floor mosaic in ecclesiastical archtitecture in Anatolia which are belong to period of Early Byzantine. The thesis based on exacavation results and articles. Knowledge of painting history of early byzantine period comes from partly figural floor mosaics for this reason aiming of the thesis to see in wide perspective of figures, figure sources, technique, style and iconography in figural mosaics.Early Byzantine Period Figurative Floor Mosaics are dated between second half of the fifth century to seven century A.D.. Wild and tame mammals, variety of birds and human figures which are personification of rivers and in genre scenes apper in floral and geometric composition, free surface composition or panel arrangements of Christian symbols in floor mosaics.Compositions and figures follow their predecessers in Hellenistic and Roman Period which are spread of the throughout the empire. So this support the existence of sketch book which some writers assert. On the other hand interpretation and inscriptions of the mosaic indicate figures/compositons have meanings which are belong to Christian doctrine. Peaceful Kingdom / Golden Rule / End of the Days and Life of Fountain are surely known of Christian theme in Anatolian figural mosaics.Mosaics are produced in tecnique of Opus Tessalatum and the materials are limestone, marble, terracota and glass.The figure style schematized and sembolic which are contrast of the Great Palace mosaics that most important monumental civic structure belongs the same period. So we should look for this approach in the Christian mystic thoughts.About Early Byzantine period figurative floor mosaics can be asserted the figures have Hellenistic and Roman period predecessers, be sure has meanings for the people of who use the structure, the existence of portfolio or sketch book which contain of figures and meanings and lay out the patrons preference.As a result intensive and detail publications will be helpful to determine of Early Byzantine Figurative mosaics in Anatolia.
Benzer Tezler
- Erken Hristiyan ve ilk Bizans resim ve kabartma sanatında kaynak ve okullar (2 cilt)
Sources and school of painting and sculpture during the early Christian and first Byzantine period
AHMET MEHMET KİPMEN
- Kars Müzesinde yer alan taş eserler
Stone work in the Kars Museum
ÖZLEM ELBÜSTAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Sanat TarihiAtatürk ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HALDUN ÖZKAN
- Erken Osmanlı mimarisinde taş süsleme (2 cilt)
The Stone decoration in early Ottoman architecture
YILDIRAY ÖZBEK
Doktora
Türkçe
1999
El SanatlarıHacettepe ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF.DR. FİLİZ YENİŞEHİRLİOĞLU
- Başlangıcından itibaren MS. 5.yüzyıla kadar mozaikler üzerinde yer alan mevsim tasvirleri
Seasonal depictions on mosaics from the beginning until the fifth century AD
FATMA OCAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
ArkeolojiAtatürk ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BERNA KAVAZ KINDIĞILI
- Artuklu sikkelerinde yazı ve süsleme kompozisyonu
Writing and decoration compozitions on Artuqid coins
RAMAZAN UYKUR