Vardiyalı sistemde çalışmanın bilişsel işlevler ve oksidatif stres üzerine etkisi
The effect of shift-work system on cognitive functions and oxidative stress
- Tez No: 308179
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. YAVUZ SELVİ
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Psikiyatri, Psychiatry
- Anahtar Kelimeler: vardiyalı çalışma, oksidatif stres ve bilişsel işlevler, shift work, oxidative stress and cognitive functions
- Yıl: 2012
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yüzüncü Yıl Üniversitesi
- Enstitü: Tıp Fakültesi
- Ana Bilim Dalı: Psikiyatri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 122
Özet
Vardiyalı sistemde özellikle de gece vardiyasında çalışmak bedensel ve zihinsel performansı, sosyal ilişkileri olumsuz etkilerken aynı zamanda endojen biyolojik ritmin ve genel sağlık durumunun bozulmasına neden olur.Bu çalışmada vardiyalı çalışan hemşire, sağlık memuru gibi sağlık personellerinde gece vardiyalı sistemde çalışmanın dikkat, bellek, yürütücü işlevler gibi kognitif fonksiyonlara etkisinin değerlendirilmesi ve kanın total antioksidan ve oksidan düzeyi üzerine olan etkisinin araştırılması amaçlandı.Bu amaçla Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tıp Fakültesi Araştırma Hastanesi'nde 45'i gece vardiyasında ve 45'i de gündüz vardiyasında çalışmakta olan 90 sağlıklı, gönüllü hemşire ve sağlık memuru çalışmamıza dâhil edilmiştir. Bireylere bilişsel işlevlerin değerlendirilmesi amacıyla nöropsikolojik testler uygulanmış, total antioksidan seviyeleri (TAS) ve oksidan düzeyleri'nin (TOS) tespit edilmesi amacıyla kan örnekleri alınmıştır.Gece vardiyasında çalışanlarda gündüz vardiyasında çalışanlara göre Wechler Bellek Ölçeği alt ölçeklerinde mental kontrol, dikkat-konsantrasyon, sözel bellek puanlarında anlamlı derecede düşüklük tespit edilmiştir. Ayrıca Sözel Bellek Süreçleri Testi'nden anlık bellek ve toplam öğrenme puanının azalmış olup deneğin kritere ulaşma zamanının uzadığı görülmüştür. Gündüz vardiyasında çalışanlarda ?madde hatırlamada tutarlılık? anlamlı derecede yüksektir. Ayrıca gece vardiyasında çalışanlarda ?sonrasallık etkisi? gündüz vardiyasında çalışanlara göre daha baskındır. Yani kişiler son söylenen kelimelerden öğrenmeye başlamışlar ve listenin başındaki kelimeleri hatırlayamamışlardır.Her iki grup arasında Stroop Testi açısından anlamlı farklılık saptanmamıştır. Örneklemimizin sağlıklı gönüllülerden oluşmuş olması ve gece vardiyasında çalışanların daha genç olması bu durumu açıklayabilir. Oksidatif stres parametreleri açısından bakıldığında Oksidatif Stres İndeksi gece vardiyasında çalışanlarda anlamlı derecede yüksektir. Total Oksidan Kapasite anlamlı olmasa da gündüz vardiyasında çalışanlara göre gece vardiyasında daha yüksektir. Bu da gece vardiyasında çalışmanın bir oksidatif stres faktörü olduğunu ortaya koyar.Vardiyalı olarak çalışan sağlık personelinde yaptığımız bu çalışmada elde edilen sonuçlara göre; gece vardiyasında çalışmak bilişsel işlevlerde bozulmaya yol açabilir, oksidatif stres'e sebep olabilecek serbest radikallerin kan düzeyinin yükselmesine sebep olabilir. Vardiyalı sistemde gece çalışma'nın bir kronik uyku yoksunluğu olarak değerlendirildiği düşünüldüğünde sonuçların uyku-uyanıklık döngüsü'nü de içine alan sirkadyen ritim değişiklikleri bağlamında da değerlendirilmesi uygun olacaktır.
Özet (Çeviri)
The shift work has negative influence on performance, activity, health and social relationships and causes impairment in endogenous circadian rhythm.In this study, we aimed to investigate the effects of shift-work on individual?s cognitive functions such as memory, attention and executive functioning and its effects on the capacity of total antioxidant and oxidant in the blood in nurses and health workers.90 healthy workers (45 of them were night shift and 45 were day shift workers) were involved to the study from Yuzuncu Yil University School of Medicine, Research Hospital. The neuropsychological tests wereapplied to the night shift workers and day shift workers at 8.00 in the morning, and blood was taken to detect their total antioxidant and oxidant capacity.Wechler memory subscales of the scale of mental control, attention-concentration, and verbal memory scores were significantly decreased in night shift workers than day shift workers. In addition, in the verbal memory processes, immediate memory and total learning score has been reduced and prolonged time to reach subject?s criterion. In day shift workers, there is significant increase in consistency of recall of items. Also, in night shift workers, the recent efficiency is more dominant than in day shift workers. Namely, the individuals learned the last things and forgot the first things that have been said from the list.There was no significant difference in Stroop test between the two groups. This can be explained by the sample?s including volunteer healthy workers and night shift workers being younger. With respect to the oxidative stress parameters; oxidative stress index is significantly high in the night shift workers than day shift ?workers. Even though the capacity of total oxidant is not significant, it is higher in night shift workers comparing to the day shift workers. Results may indicate that working in night shift is an oxidative stress factor.According to the results of our study on health workers in shiftwork; working in the night shiftwork may lead to deterioration of cognitive functions, free radicals causing oxidative stress increased on blood levels. Working in the night shift is evaluated as a chronic sleep deprivation, the outcomes will be appropriated including sleep-wake circadian rhythm dysregulations.
Benzer Tezler
- Vardiyalı çalışan sağlık personelinde, dürtüsellik, sirkadiyen tercihler ve iş doyumunun değerlendirilmesi
The evaluati̇on of impulsivity, circadian preferences and job satisfaction in health personnels worki̇ng in shift
HACİRE BİNGÖL
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Hemşirelikİstanbul Okan ÜniversitesiHemşirelik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. PINAR GÜZEL ÖZDEMİR
- Santral memuru kadınların beslenme durumları üzerine vardiyalı sistemde çalışmanın etkisi
The impact of shiftwork on the nutrition status of women working as the telephone operator
AYŞE PEKEL ÖZDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Ev EkonomisiAnkara ÜniversitesiEv Ekonomisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEVİN AKTAŞ
- Bir konserve gıda üretimi yapan fabrikada vardiya usulü çalışan işçilerin beslenme alışkanlıklarının uyku kalitesi ile ilişkisi
The relationship between eating habits and sleep quality of A canned food production factory workers WHO work on shifts
BUSE ESMA AKDUMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Beslenme ve DiyetetikHaliç ÜniversitesiBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÇİĞDEM YILDIRIM MAVİŞ
- Vardiyalı ve vardiyasız çalışan işçilerin gündüz uykululuk durumu, uyku kalitesi ve okupasyonel dengelerinin karşılaştırılması
Comparison of daytime sleepiness, sleep quality and occupational balances between shift and non-shift workers
FAHRİYE PEHLİVAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
ErgoterapiSağlık Bilimleri ÜniversitesiErgoterapi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SERKAN PEKÇETİN
- Yer hizmetlerinde vardiyalı çalışmanın çalışanların ruhsal sağlığına etkisi
The effect of shift work in ground services on the mental health of employees
NECATİ BALTACI
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Sivil HavacılıkKocaeli ÜniversitesiHavacılık Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DİDEM RODOPLU ŞAHİN