Üniversite öğrencilerinde erken dönem uyumsuz şemalar, başa çıkma stilleri ve öznel iyi oluş arasındaki ilişkilere yönelik bir model sınaması
Testing a model of associations between early maladaptive schemas, coping styles, and subjective well-being in university students
- Tez No: 311790
- Danışmanlar: DOÇ. DR. METİN PİŞKİN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2012
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitimde Psikolojik Hizmetler Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 318
Özet
Bilişsel kuramın klinik gruplardaki uygulamalarının yanı sıra sağlıklı bireylerdeki psikolojik danışma müdahaleleri ve gelişimsel programlarda uygulamaları gün geçtikçe artmaktadır. Duygusal ve davranışsal tepkiler üzerinde benlik şemalarının önemini vurgulayan bilişsel modeller içinde şema odaklı yaklaşım temel inanışlara ilişkin ayrıntılı tanımlamalarıyla uygulamayıcılara ve araştırmacılara önemli bir zemin sunmaktadır. Bu çalışmada bilişsel davranışçı terapi geleneğinden gelen şema odaklı yaklaşım özelinde tanımlanmış olan erken dönem uyumsuz şemaların başa çıkma stilleri ve öznel iyi oluşla ilişkisinin araştırılması amaçlanmıştır.Çalışmanın amaçları doğrultusunda 645 üniversite öğrencisine araştırmacı tarafından hazırlanmış bir demografik soru formu, Young Şema Ölçeği-Kısa Form, Stresli Durumlarla Başa Çıkma Envanteri, Yaşam Doyumu Ölçeği, Pozitif ve Negatif Duygu Ölçeği uygulanmıştır. Söz konusu değişkenlerin demografik özelliklerle ilişkine bakılmıştır. Psikolojik değişkenler arasındaki ilişkililer yapısal eşitlik analizi yardımıyla modellenmiştir.Analizler sonucunda yaşam doyumunun cinsiyete, gelir düzeyine ve babanın eğitim düzeyine göre farklılaştığı bulunmuştur. Yaşam doyumu kız öğrencilerde, yüksek gelir grubunda olan ailelerin çocuklarında ve babanın eğitim düzeyi arttıkça yükselmektedir. Erkekler kızlara göre daha yüksek pozitif duygulanım puanları aldıkları halde, negatif duygulanımda cinsiyet farkı bulunamamıştır. Babasının eğitim düzeyi ilkokul olan öğrenciler daha yüksek negatif duygulanım puanı bildirmiştir. Kız öğrencilerin erkeklere göre daha fazla duygusal başa çıkma stratejilerini kullandığı görülmüştür. Erkeklerin kızlara göre daha fazla Sosyal Kopukluk ve Reddedilmişlik şemalarına sahip olduğu belirlenmiştir. Yüksek gelir grubunda olan öğrencilerin orta ve düşük gelir grubunda yer alan öğrencilere göre Gelişmemiş Kişisel Sınırlar şema alanından daha yüksek puanlar aldıkları gözlenmiştir.Erken dönem uyumsuz şemalar, öznel iyi oluş ve başa çıkma stilleri arasındaki ilişkilerin ele alındığı modelin geçerliği yapısal eşitlik algoritması kullanılarak test edilmiştir. Yapılan analizde önerilen hipotetik modelin geçerli olduğu bulunmuştur. Hipotetik modelin geçerliği gösterildikten sonra hipotetik modelde ele alınan gizil değişkenler arasındaki ilişkilerin manidarlığı test edilmiştir. Yapısal modelde öznel iyi oluş gizil değişkeninin bilişsel şema alanları gizil değişkenine yordayıcı etkisinin istatistik olarak manidar olmadığı görülmüştür. Yine erken dönem uyumu bozucu şemaların başa çıkma stilleri gizil değişkenine etkisi manidar bulunmamıştır. Modelde başa çıkma stillerinin öznel iyi oluştaki artışta temel belirleyici olduğu görülmüştür.
Özet (Çeviri)
Applications of cognitive theory in clinical interventions as well as in psychological counseling and developmental programs for normal population have increasingly been recognized. Schema-focused approach which provides a profound conceptualization of core beliefs among the cognitive models, consistently emphasizing the influence of self-schemas on emotions and behaviours, yields a substantial basis for social-workers and researchers. In this study, it was aimed at investigating the associations between subjective well-being, coping styles, and the early maladaptive schemas which were specifically conceptualized in the schema-focused approach, originated from cognitive behavior therapy tradition.In this purpose, 645 undergraduates completed the demographic questionnaire prepared by the researcher, the Young schema Questionnaire ? Short Form, the Coping Inventory for Stressful Situations, the Satisfaction with Life Scale, and the Positive and Negative Affect Schedule. The associations between demographic characteristics and psychological variables were assessed. Relationships between psychological variables were specified by using structural equation modeling.Satisfaction with life scores of the subjects significantly differed by gender, income and father?s education. Participants who were females, who were from wealth families, and whose fathers had higher levels of education reported significantly higher levels of satisfaction with life. In spite of male undergraduates? rating higher scores on positive affect as compared to females, no significant gender differences were found in the negative affect. Subjects whose fathers had graduated from primary school scored higher levels of negative affect. It was found that female undergraduates more prevalently adopted emotion-oriented coping style rather than males. With respect to the cognitive schema domains, male subjects reported more severe core beliefs in the Disconnection and Rejection domain than females. Undergraduates with upper socioeconomic status revealed higher scores on the Impaired Limits domain referring to the problems in the self boundaries than undergraduates who reported low and average income.Fitness of the model in which the associations between early maladaptive schemas, subjective well-being and coping strategies specified tested with using structural equation algorithm. The analysis indicated the validity of the hypothetic structural model. After having displayed the validity of the hypothetic model, statistical significance of the associations between the latent variables in the model were assessed. The effect of subjective well-being on maladaptive schema domains latent variable was not statistically significant as well as the predictive value of schema domains on coping strategies. Coping was the main determinant of subjective well-being in the model.
Benzer Tezler
- Stresle başa çıkmanın yordayıcıları olarak erken dönem uyumsuz şemaları ve öz anlayış
Early maladaptive schemas and self-compassion as predictors of stress
HATİCE AKTAKKA
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Psikolojiİstanbul Arel ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ENGİN DENİZ
- Üniversite öğrencilerinde erken dönem uyumsuz şemalar ile romantik ilişkilerde obsesif kompulsif belirtiler ve ilişki doyumu arasındaki ilişki
Relationship between early maladaptive schemas and romantic relationship obsessive compulsive symptoms and relationship satisfaction in university students
CANSU BATMAN KAVAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Psikolojiİstanbul Okan ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ P. SEVDA BIKMAZ
- Üniversite öğrencilerinde erken dönem uyumsuz şemalar ile yeme tutumları ve benlik algısı arasındaki ilişkinin incelenmesi
Investigation of the relationship between early incompatible schemes, eating attitudes and self-perception in university students
ELİF IŞIL GÜRCÜOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Beslenme ve DiyetetikÜsküdar ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HAZAL AYAS
- Üniversite öğrencilerinde erken dönem uyumsuz şemalar, mizah tarzları ve psikolojik uyum arasındaki ilişkinin incelenmesi
Investigation of relationships between early maladaptive schemas, humor styles and psychological adjustment in university students
MERVE AÇIKGÖZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
PsikolojiÇağ ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ESEF ERCÜMENT YERLİKAYA
- Üniversite öğrencilerinde erken dönem uyumsuz şemalar, yetişkin bağlanma stilleri ve yakın partner şiddeti arasındaki ilişkinin incelenmesi: Niğde örneği
Investigation of the relationship between early maladaptive schemas, adult attachment styles and close partner violence in university students: The case of Niğde
VEYİS BÖGE
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
PsikolojiNiğde Ömer Halisdemir ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YASEMİN YAVUZER