Mentha spicata L. ve Mentha villoso-nervata L. genotiplerinin tarımsal ve kalite özellikleri üzerine azot ve fosfor dozlarının etkisi
Effect of nitrogen and phosphor dosages on the quality and agricultural characteristics of Mentha spicata L. and Mentha villoso-nervata L. genotypes
- Tez No: 312893
- Danışmanlar: PROF. DR. KEMALETTİN KARA
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2012
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 267
Özet
Nane genotiplerinin tarımsal ve teknolojik özellikleri üzerine azot ve fosfor dozlarının etkilerini belirlemek amacıyla yapılan bu çalışma 2010 ve 2011 yıllarında Erzurum'da yürütülmüştür. Mentha spicata'ya ait iki (2 ve 6 nolu) ve Mentha villoso-nervata'ya ait bir genotip (4 nolu) ile üç azot (0, 5 ve 10 kg/da) ve üç fosfor (0, 5, 10 kg/da) dozunun kullanıldığı deneme ?Şansa Bağlı Tam Bloklar Deneme Planına? göre üç tekrarlamalı olarak yürütülmüştür. Denemede bitki boyu, yeşil herba, drog herba, yeşil yaprak, drog yaprak, kuru madde, uçucu yağ verimleri, yeşil yaprak, kuru madde ve uçucu yağ oranları ile uçucu yağ bileşenleri incelenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre; incelenen karakterler üzerine deneme yıllarının, azot ve fosfor dozlarının etkisi önemli olmuştur. Azot ve fosforun 10 kg'lık dozlarında bitki boyu, yeşil herba, drog herba ve kuru madde verimleri fazla olmuştur. Dekara 5 kg'lık azot ve 10 kg'lık fosfor dozlarında yeşil yaprak ve drog herba verimi, uçucu yağ bileşenlerinden ise benzaldehyde, ?-pinene, ß-pinene, sabinene, 3-octanol, ?-terpineol, linalool ve 1,8-cineole oranı fazla olmuştur. Dekara 10 kg azot ve 5 kg fosfor uygulamasında ise kuru madde oranı, uçucu yağ bileşenlerinden terpineol,cis-beta, 4-terpineol, pulegone, caryophyllene, ?-caryophyllene ve limonene fazla olmuştur. Dekara 5 kg'lık azot ve fosfor dozlarında uçucu yağ verimi, yeşil yaprak, uçucu yağ oranı, uçucu yağ bileşenlerinden camphene, trans-dihyrocarvone ve germacrene D oranları daha fazla tespit edilmiştir. Nane genotiplerinden 2 nolu genotip incelenen özellikler yönünden 3-octanol, linalool, trans-dihydrocarvone, ?-terpineol ve 1,6-dihydrocarveol bileşenleri diğer genotiplere göre daha fazla belirlenmiştir. 4 nolu genotipte bitki boyu, yeşil herba, drog herba, kuru madde verimi ve kuru madde oranı, uçucu yağ bileşenlerinden benzaldehyde, camphene, sabinene, carvone, 1,8-cineole ve limonene oranı, 6 nolu genotipte ise drog yaprak ve uçucu yağ verimi, yeşil yaprak, uçucu yağ, ?-pinene, ß-pinene, ß-phellandrene, 3-octanol, ß-trans-ocimene, terpineol,cis-beta, p-cymol, 4-terpineol, pulegone, piperitone, caryophyllene, ?-caryophyllene, germacrene D ve 4-terpineol oranları diğer genotiplerden fazla olarak belirlenmiştir. Sonuç olarak; gübre dozları bakımından yeşil yaprak, drog herba verimi, yeşil yaprak, benzaldehyede, ?-pinene, ß-pinene, sabinene, 3-octanol, 4-terpineol, linalool ve 1,8-cineole oranları dikkate alındığında azotun 5 ve fosforun 10 kg'lık dozu; uçucu yağ verimi, yeşil yaprak, uçucu yağ oranı, uçucu yağ bileşenlerinden ise camphene, trans-dihydrocarvone ve germacrene D oranları dikkate alındığında ise azot ve fosforun dekara 5 kg dozu ile nane genotiplerinden 4 ve 6 nolu genotipin anabileşen olan carvone oranına gore ise yalnızca fosforun 10 kg'lık dozu ile 4 nolu genotip önerilebilir.
Özet (Çeviri)
The study, aiming at the determination of the effects of nitrogen and phosphor dosages on the agricultural and technological characteristics of mint genotypes, was conducted during the years of 2010 and 2011 in Erzurum. The experiment, involving two genotypes of Mentha spicata (No 2 and 6) and one genotype of Mentha villoso-nervata (No 4) and three dosages of nitrogen (0, 5 and 10 kg/da) and three dosages of phosphor (0, 5, 10 kg/da), was carried out according to the Randomized Complete Blocks Experimental Design with three repetitions. Plant height, herb yield, drug herb yield, leaf yield, drug leaf yield, dry matter, essential oil yield, the rates of herb yield, dry matter and essential oil and the components of essential oil were measured in the study. The effects of experimental years and nitrogen and phosphor dosages on the characteristics were found to be significant from the results of the study. Plant height, herb yield, drug herb and dry matter yields were found to be high at 10 kg/da dosages of nitrogen and phosphor. At 5 kg/da nitrogen and 10 kg/da phosphor dosages, herb yield, drug herb yield and the rate of essential oil components; benzaldehyde, ?-pinene, ß-pinene, sabinene, 3-octanol, ?-terpineol, linalool and 1,8-cineole, were found to be high. At the dosages of 10 kg/da nitrogen and 5 kg/da phosphor, dry matter rate and the rate of essential oil components, terpineol, cis-beta, 4-terpineol, pulegone, caryophyllene, ?-caryophyllene and limonene were high. Essential oil yield, herb yield, essential oil rate and the rates of essential oil components; camphene, trans-dihyrocarvone and germacrene D were determined to be high with 5 kg/da dosages of nitrogen and phosphor. Among the genotypes, No 2 genotype had higher rates of components 3-octanol, linalool, trans-dihydrocarvone, ?-terpineol and 1,6-dihydrocarveol compared to other genotypes. No 4 genotype had higher plant height, herb yield, drug herb, dry matter yield, dry matter rate and essential oil components; benzaldehyde, camphene, sabinene, carvone, 1,8-cineole and limonene compared to other genotypes. In No 6 genotype, drug leaf, essential oil yield, leaf yield, rate of essential oil components ?-pinene, ß-pinene, ß-phellandrene, 3-octanol, ß-trans-ocimene, terpineol,cis-beta, p-cymol, 4-terpineol, pulegone, piperitone, caryophyllene, ?-caryophyllene, germacrene D and 4-terpineol were determined to be higher than other genotypes. Consequently, 5 kg/da nitrogen and 10 kg/da phosphor dosage can be suggested for leaf and drug herb yields, leaf rate and benzaldehyede, ?-pinene, ß-pinene, sabinene, 3-octanol, 4-terpineol, linalool and 1,8-cineole; 5 kg/da dosage of nitrogen and phosphor can be suggested for essential oil yield, leaf rate, essential oil rate and essential oil components; camphene, trans-dihydrocarvone and germacrene D while only 10 kg/da dose of phosphor at No 4 genotype can be suggested for the rate of carvone, which is the main component of 4 and 6 genotypes.
Benzer Tezler
- Türkiye mentha L. (nane) türleri üzerinde kemotaksonomik bir araştırma
A chemotaxonomical investigation on Mentha L.species of Turkey
FİGEN GÜR EROĞLU
Doktora
Türkçe
2003
BiyolojiDokuz Eylül ÜniversitesiOrtaöğretim Fen ve Matematik Alanları Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MAHMURE NAKİBOĞLU
- Seçilmiş nane (Mentha Spp.) klonlarının Tokat şartlarında verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi
Determination of yield and quality characters of selected mint clones (Mentha Spp.) in Tokat ecological
EMRE SÜLÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
ZiraatGaziosmanpaşa ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İSA TELCİ
- Karadeniz'de yayılışı olan Mentha L. türleri üzerinde korolojik, morfolojik, anatomik, sitolojik, ekolojik ve kimyasal araştırmalar
Chorological, morphological, anatomical, cytological, ecological and chemical investigations on mentha l. species distributed in the Black Sea region
GÜL TARIMCILAR
- Farklı nane (Mentha spp.) klonlarının bazı morfolojik, tarımsal ve teknolojik özelliklerinin belirlenmesi üzerinde bir araştırma
Determination of some morphological, agronomical and technological characters of different mint (Mentha spp.) clones
İSA TELCİ
Doktora
Türkçe
2001
ZiraatGaziosmanpaşa ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF.DR. NERMİN İNCEKARA
- Bazı Türk nane (Mentha L.) uçucu yağlarının biyolojik aktiviteleri
Biological activities of the essential oils of some mint (Mentha L.) species of Turkey
GÖKHAN DUALI
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Eczacılık ve FarmakolojiAnadolu ÜniversitesiFarmakognozi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KEMAL HÜSNÜ CAN BAŞER