Osmanlı ilmi zihniyetinde değişme: Teşekkül-gelişme-çözülme: XV-XVII. yüzyıllar
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 7727
- Danışmanlar: PROF. DR. A. YAŞAR OCAK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1989
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 189
Özet
Bu çalışmada, Osmanlı ilmi zihniyetinin teşekkül» gelişme ve çözülme safhalarının kapsayan değişim süreci ele alınmaya çalışılmıştır. Osmanlı ilmi zihniyeti XIV- yüzyılın ilk çeyreğinden itibaren teşekkül etmeye başlamıştır. Ancak Osmanlılar ' ın ilmi temellerini başta Anadolu Selçukluları olmak üzere, kendilerinden önceki îslam devletlerinin ilmî mirası üzerine oturttukları gerçeğini unutmamak gerekir. Gözden kaçırılmaması lazım gelen diğer bir önemli nokta da, Osmanlı ilmi zihniyetinin teşekkül döneminin, îslâm dünyasında ilmi zihniyetin duraklama sürecini yaşadığı devreye tesadüf etmiş olduğudur. Buna rağmen Osmanlı ilmî zihniyeti kendi bütünlüğü içinde XV. yüzyılda ve XVI. yüzyılın sonuna kadar en verimli dönemini yaşamıştır. XV.- XVI. yüzyıllardaki siyâsi, içtimaî, iktisâdi ve kültürel faktörler, ilmi zihniyetin gelişmesi için olumlu tesirler icra etmişlerdir. Fakat XVI, yüzyılın ikinci yarısından itibaren de Osmanlı Devleti' nin siyâsi, içtimaî ve iktisâdi durumun menfi yönde değişmeye başlaması ile, içtimaî yapının zarar görmesinin ilmî zihniyet üzerinde olumsuz tesirler yaptığı gözlenmektedir - XVI. yüzyılın ikinci yarısından itibaren başlayan bozukluklar XVII. yüzyılda artık her alanda hissedilmeye başlamıştı.w Bozuk.. -ra çare arayanlar ise, sebep olarak eski müesseselerin ve nizamın terkedilmesini göstermişlerdir. Bu durum bir muhafazakarlığı daha doğrusu kendi içine kapanışı da beraberinde getirmiştir. îlmî zihniyet ise aynı anlayıştan nasibini almış, medreseler naklî (şer'l) ilimlerin öne çıkışıyla bir anlamda skolastiğin temelini atarak Osmanlı ilmi zihniyetinin donmasına zemin hazırlamışlardır. Böylece, genel Osmanlı nizamının çözülüşüne paralel olarak Osmanlı ilmî zihniyeti de bir çözülme süreci içine girmiş ve bu son devre kadar sürmüştür.
Özet (Çeviri)
In this study, it was tried to dealt with the chan ging process which included the phases 01B the formation, development and declining of the Ottoman scientific menta lity. The Ottoman scientific mentality began to be formed from the first quarter of the 14 century. However, the truth which shouldn' t be f orgetten is that the Ottomans set up their scientific foundation on the scientific he ritage of the Islamic States established before them among which Anatolian Seljuks comes first. The other point which also shouldn't neglect is that the formation period of the Ottoman scientific mentality has coincided with tho period of Interruption of the scientific mentality in the Tslamic World. Despite this, the Ottoman scientific mentality within th its own integrity, lived most productive stage in the 15 century and until the end of the 16 century. The political, social, economical and cultural factors in the 15 and 16 centuries have exerted positive effects ön the deve lopment of the scientific mentality. But, the political, social and economical condition of the Ottoman Empire has"2 began to change in the negative direction from the second half of the 16 century. As a result of this, the social structure of the Empire was demaged which, as was observed, effected negatively the scientific mentality. The disorders which started from the second half of the 16 century, began to appear in every field in the 17 century. People who were trying to find out a solution, showed the abandon ment of the old institutions and system as the reason of these discorders. This attitude brought with itself a kind of conservatism or better to say an introversion. The scientific mentality got its share from this. Medresses where the canonical sciences (şer'l ilimler) became predo minant, laid a foundation for the scholasticism. This pre pared a ground for the freezing of the Ottoman scientific mentality. Thus, following the decline of the Ottoman' system, the Ottoman scientific mentality also entered into this declining process and continued until the last period.
Benzer Tezler
- Türkiye'de üniversite reformları
University reforms in Turkey
HASİBE ÇETİN
Doktora
Türkçe
1997
Eğitim ve ÖğretimAnkara ÜniversitesiEğitim Programları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SABRİ BÜYÜKDÜVENCİ
- XVI. yüzyılın ilk yarısında Osmanlı toplumunun dinî meselelerine muhalif bir yaklaşım: Şeyhülislam Çivizâde Muhyiddin Mehmed Efendi ve fikirleri üzerine bir inceleme
In the first half of the sixteenth century a dissident approach to religious issues of Ottoman society: A study on Shaykh al-Islam Ciwi-Cade Muhyiddin Mehmed Efendi and his views
MEHMET GEL
- Tevhidi düşünce ve pozitivist düşünce yöntemleri çerçevesinde 'İş güvenliğine' ve 'OSGB zihniyet yapılanmasına' mukayeseli bir yaklaşım
A comparative approach to 'Job security' and 'JHSU mentality structure' within the framework of tawhidi thought and positivist thought methods
REYHAN ŞİMŞEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileriAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiÇalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OSMAN ŞİMŞEK
- Nurettin Topçu'nun eğitim ve kültüre ilişkin görüşleri
The views of Nurettin Topçu about education and culture
İHSAN ÖZKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
Eğitim ve ÖğretimNiğde Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. REMZİ KILIÇ
- Yeni ilm-i kelâmda geleneğe eleştiri bağlamında hikmete yaklaşımların değerlendirilmesi
Assessment of approaches to wisdom in new kalam regarding criticism of tradition
BUKET ATAMAN
Doktora
Türkçe
2023
DinSivas Cumhuriyet ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET ÇELİK