Kâdî abdülcebbâr ve Kâdî beyzâvî'nin müteşâbih ayetlere yaklaşımının mukayesesi
Comparison of Qâdî abd al-Jabbâr and Qâdî Baydâwî?s approaches to mutashâbih verses
- Tez No: 315766
- Danışmanlar: PROF. DR. SADRETTİN GÜMÜŞ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2011
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tefsir Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 276
Özet
Müteşâbih âyetlerin Kur'ân'da yer alması İslam ilim dünyasına fikrî bir dinamizm kazandırmıştır. Tanımı ve yorumu açısından alimler arasında çok ihtilaflı olan müteşâbih kavramı; benzerliği, çok anlamlılığı ve kapalılığı sebebiyle zahirinden anlaşılamayıp haricî bir delile ihtiyaç duyan âyetleri ifade eder. Allah'ın sıfatları gibi gaybî konularla, hurûf-ı mukattaa gibi aklın künhüne vakıf olamayacağı âyetleri ihtiva eden bu kavram, birçok mezhebin ortaya çıkmasında önemli bir rol oynamıştır. Bu çalışmamızda Mu'tezile ve Ehl-i Sünnet'in iki büyük temsilcisi Kâdî Abdülcebbâr ile Kâdî Beyzâvî'nin müteşâbih âyetlere yaklaşımını ortaya koyup mukayeselerini yaparak mezheplerinin teşekkülündeki temel dinamiklerin neler olduğunu tespit etmeyi amaçladık. Bu hedefimizi gerçekleştirirken yöntem olarak Kâdî Abdülcebbâr'ı esas alıp O'nun teorik açıdan müteşâbih olgusuna yaklaşımı, pratik anlamda Allah'ın sıfatları, ru'yetullah ve hurûf-ı mukattaaya ilişkin âyetleri yorumundan hareketle Beyzâvî ile mukayesesini yaptık. Sonuç olarak her iki müfessirin sıklıkla birbirlerine yakın görüş beyan ettiklerine dair bulgulara rastladık. Dolayısıyla iki mezhep arasında kısmî farklılıklar olmakla beraber, ayrıştırıcı ve mübalağalı yaklaşımların aksine, ihtilaflar büyük ölçüde lâfzî olup, görüşlerde ciddi benzerlikler söz konusudur. Bu itibarla, klasik geleneğimizdeki bazı yanlış yargılar sebebiyle geçmişten günümüze Mu'tezile mezhebinin ötekileştirilmesi anlayışı yerine, Ehl-i Sünnetin istifadesine olabilecek konularda onlara ait gerçekten ilmî değeri olan görüşlerin akademik çevrelerde dikkate alınması gerektiği anlayışının ikame edilmesini önermekteyiz. Zira Mu'tezile, İslam fikir dünyasına çok şey katmıştır.
Özet (Çeviri)
The existence of Mutashâbih verses in the Qur?ân dynamizes Islamic scholarship. As a result of an ambiguous, a parallel and a closed meaning of them, Mutashâbih verses which stir controversy among scholars are verses which require outer evidence to be understood. The term of Mutashâbih which includes unseen subjects such as qualifiers of God and al-Hurûfu?l-Muqatta?ât has a role in emerging of many religious sects. In this study we aim to determine the basic dynamics in emerging of religious sects comparing the approaches of the two important members of Mu?tazila and Ahl-i Sunnah, namely Qâdî Abd al-Jabbâr and Qâdî Baydâwî to Mutashâbih verses. We chose the method of comparison Abd al-Jabbâr?s approach to Mutashâbih verses with Baydawî?s approach with reference to his readings of verses on qualifiers of God, Ru?yatullah and al-Hurûfu?l-Muqatta?ât. We have reached the conclusion that the two commentators suggest close opinions. Despite the fact that there is an inconsiderable difference between aforementioned two religious sects and contrary to exaggerating statements which divide them largely, we suggest that there is a considerable similarity between the two religious sects, and controversies on them are substantially literal. Instead of marginalizing Mu?tazila as a result of misconceptions from past to present in our classic tradition, we suggest that their scholarly valuable views should be taken into consideration academically in the interest of Ahl-i Sunnah. Since Mu?tazila made considerable contribution to Islamic scholarship.
Benzer Tezler
- الإيمان عند القاضي عبدالجبار والقاضي الباقلاني
Kâdî Abdülcebbâr ve Kadî Bâkıllânî'nın iman anlayışı - Faith at Judge Abdul-Jabbar and Judge al-Baqlani
FIRAS NAJM ABDULLAH
Yüksek Lisans
Arapça
2020
DinVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ METİN YILDIZ
- صفة كلام الله تعالى بين القاضي عبد الجبار والإمام فخر الدين الرازي دراسة مقارنة
Mu'tezile ve ehli sünnete göre ilahi kelam Kadı Abdulcbbar ve Fahrettin Razi örneği
FRYAD MOHAMMEDAMEEN SULAIMAN SULAIMAN
Doktora
Arapça
2024
DinKarabük ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUHAMMED NUR KAPLAN
- Hüsün-kubuh meselesinin Kâdî Abdulcebbâr ve Fahreddin er-Râzî'de karşılaştırılması
Comparison of hüsün-kubuh issue in Qadi Abduljabbar and Fahraddin Alrazi
SAADOON HUSSEIN AHMED
Doktora
Türkçe
2022
Sosyal Hizmetİstanbul ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FİKRET SOYAL
- Mezhep mensubiyetinin Kur'ân'ı anlamaya ve yorumlamaya etkisi; Eş'ariyye ve Mu'tezile örneği
The influence of sectarian belonging on understanding and interpreting Quran; Asharite and Mutazilite sample
SÜLEYMAN NAROL
Doktora
Türkçe
2015
DinNecmettin Erbakan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET SAİT ŞİMŞEK
- Kâdî Abdülcebbâr'ın Tesbîtu Delâili'n-Nübüvve adlı eserindeki siyer rivayetlerinin değerlendirilmesi
Evaluating the sirah narratives in Qâdî Abd Al-Jabbâr's Tesbîtu Delâili'n-Nubuwwa
BÜŞRA TAŞDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinBursa Uludağ Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ADEM APAK