صفة كلام الله تعالى بين القاضي عبد الجبار والإمام فخر الدين الرازي دراسة مقارنة
Mu'tezile ve ehli sünnete göre ilahi kelam Kadı Abdulcbbar ve Fahrettin Razi örneği
- Tez No: 904768
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MUHAMMED NUR KAPLAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Arapça
- Üniversite: Karabük Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 228
Özet
“Kâdı Abdülcebbar ve İmam Fahreddin er-Râzî'ye Göre Allah'ın Kelam Sıfatı: Karşılaştırmalı Bir Araştırma”başlıklı bu araştırma, kelam ilminde Ehl-i Sünnet ve Mu'tezile arasında ihtilaf konusu olan Allah'ın kelamının kadîmliği - hâdisliği meselesini karşılaştırmalı bir yöntemle ele almaktadır. Doğru bir sonuca ulaşabilmek için konunun derinlemesine çalışılması gerekmektedir. Bunun için her iki tarafın delilleri sunulacak, birbirlerinin iddaalarına karşı verdikleri cevaplar incelenecek ve her iki görüş ilmî olarak karşılaştırılacaktır. Araştırma için her mezhebin seçkin bir alimi tercih edilmiştir: Ehl-i Sünnet'ten İmam Fahreddin er-Râzî ve Mutezile'den Kadı Abdülcebbar el-Hemedânî. Bu iki şahsiyetin eserleri üzerinden görüşleri incelenmiş, karşılaştırılmış ve bu meselede aklî ve naklî yöntemleri eleştirel bir bakış açısıyla değerlendirilmiştir. Araştırma altı bölümden oluşmaktadır: Birinci bölümde, Fahreddin er-Râzî'den önce yaşamış olması sebebiyle öncelikle Kâdı Abdülcebbar'ın hayatı ve kelam ilmini açıklamadaki yöntemi ele alınmıştır. İkinci bölümde, Kâdı Abdülcebbar'ın Allah'ın kelam sıfatına dair görüşleri, yönteminin uygulamalı bir örneği olarak incelenmiştir. Üçüncü bölümde İmam Fahreddin er-Râzî'nin hayatı ve kelam ilmini açıklamadaki yöntemi ele alınmış, dördüncü bölümde ise İmam Fahreddin er-Râzî'nin Allah'ın kelam sıfatına dair görüşleri, yine yönteminin uygulamalı bir örneği olarak incelenmiştir. Beşinci bölümde, İmam Râzî ve Kâdı Abdülcebbar'ın ilâhî kelam sıfatını açıklarken izledikleri yöntemler karşılaştırmalı olarak ele alınmıştır. Altıncı bölümde ise Kâdı Abdülcebbar ve İmam Fahreddin er-Râzî'nin Allah'ın kelam sıfatına yönelik aklî ve naklî yöntemlerine eleştirel bir değerlendirme yapılmıştır. Tezin sonuç bölümünde şu önemli bulgulara ulaşılmıştır: Sosyal, ilmî ve ekonomik hayat, siyasi hayata bağlıdır. Siyasi hayatta istikrar olduğunda, etkisi ekonomik, sosyal ve ilmî hayata da yansır. Ancak Siyasi ufukta bir tıkanıklık olduğunda, kültür ve ekonomide gerileme belirtileri ortaya çıkar. Mu'tezile'yi bir arada tutan temel unsur, aklî yöntemi benimsemeleri, akla büyük önem vermeleri, aklı naklin önüne koymaları ve her aklî olana mutlak güven duymalarıdır. Nitekim Kâdı Abdülcebbar da akaidi ve tartışmalı meselelerini açıklarken salt aklî yöntemi izlemiş, akla yönelmiş, onu yegâne yol olarak benimsemiş, diğer her şeyin üzerinde aklın hâkimiyetini kabul etmiş ve özellikle Allah'ın zatından nefyettiği ilahî sıfatlar başta olmak üzere, itikadî meseleleri yorumlamada cedel üslubunu tercih etmiştir. İmam Râzî'nin inanç esaslarını açıklamada Kâdı'dan farklı bir yöntemi vardır. Kâdı, inanç esaslarını açıklamada salt aklî yöntemi kullanıp daima akledileni nakledilene tercih ederken, İmam Râzî bu iki yöntem arasında bir yol tutar. Ne tamamen akla dayanarak nakli ihmal eder ne de tamamen nakle dayanarak aklı bütünüyle görmezden gelir. O, akaidi açıklarken kullandığı bu yöntemi“nazar”kavramıyla açıklar. Kâdı Abdülcebbar ve İmam Râzî arasında açık bir uzlaşı noktası vardır: Sahih nakil ile sarih akıl arasında bir çelişki yoktur ve aklın otoritesi ile vahyin otoritesi arasında bir çatışma yoktur. Akıl, mükellefiyetin dayanağıdır ve çocuk, uyuyan ve deli gibi aklını kısmen veya tamamen kaybetmiş olanlardan sorumluluk kalkmıştır. Nakil ise ancak akıl sayesinde var olabilir.
Özet (Çeviri)
The study“Sifat Kalam Allah between Qadi Abdul-Jabbar and Imam Fakhr al-Din al-Razi: A Comparative Study,”employs a comparative methodology to examine the dispute between the Mu'tazila and Sunnis regarding Kalam Allah with regard to its occurrence and eternity. To find the truth, the issue needs to be thoroughly investigated, with the two sides' evidence and responses to each other presented. Then, a scientific comparison between the two viewpoints must be made. Out of the Sunni and Mu'tazila scholars, we have selected two scholars Qadi Abdul-Jabbar and Imam Fakhr al-Din al-Razi. I divided up the study into six chapters. I discussed Qadi Abdul-Jabbar's life story and method of elucidating the science of theology in the first chapter. Since he was born before Al-Fakhr Al-Razi, in the second chapter, I discussed Qadi Abdul-Jabbar's Sifat Kalam Allah point of views and analysis of his methodology. In the third chapter, I took Imam Al-Fakhr Al-Razi's life and methodology for elucidating the theology science. and I analyzed Imam Al-Fakhr Al-Razi's Sifat Kalam Allah point of views, in the fourth chapter, I analysis his methodology and I compared the two perspectives that Imams Al-Razi and Qadi Abdul-Jabbar used to explain the characteristic of divine discourse in the fifth chapter. In the sixth chapter, I discussed Qadi Abdul-Jabbar and Imam Fakhr al-Din al-Razi's critical perspectives on the rational and transmitted approaches to the Sifat Kalam Allah. The most significant conclusions I came to at the end of my research are that political life affects social, scientific, and economic life. When political life is stable, it has an impact on the social, scientific, and economic spheres; conversely, when political life is blocked off, there are indications of its decline in the fields of culture and the economy. The rational approach, the exaltation of reason, the preference for reason over transmission, and the unwavering faith in all things rational are the fine threads that bind the Mu'tazila together. It is understandable why Qadi Abdul-Jabbar chose the dialectical method to resolve doctrinal disputes, particularly when it came to the Sifat Kalam Allah, which he withheld from the divine self. He also accepts it as the only path and imposing its supremacy over all other approaches. Imam Al-Razi approaches belief-explanation differently than Qadi does. Qadi takes a purely rational approach, favoring the transmitted over the rational. Imam Al-Razi, on the other hand, takes a corrective approach, referring to his method as“theoretic”because he fully disregards reason and does not entirely rely on either reason or the transmitted. Qadi Abdul-Jabbar and Imam Al-Razi clearly agree on one point: since reason is the foundation of obligation and the pen is lifted from those who have lost all or part of it such as the boy, the sleeper, and the insane there can be no disagreement between the explicitly rational and the correctly transmitted, nor can there be a conflict between the authority of reason and the authority of revelation.
Benzer Tezler
- اﻟﺸِّﻌﺮُ اﻟﻌ َﺮﺑ ِﻲﱡ وَ أَﺛَﺮُه ُ ﻓﻲ اﻟﺨُﻄَﺐِ اﻟﺪِّﯾ ْﻨ ِﯿﱠﺔ
Eş-şi'ru'l-'Arabiyyu ve Eseruhu Fi'l-Hutabi'd-Diniyye
NATIQ FAWZI IBRAHIM AL-AZZAWI
Doktora
Arapça
2024
DilbilimUşak ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HALİL İBRAHİM KOCABIYIK
- صفة كلام الله تعالى عند المتكلمين
İslam kelamcılarına göre Allah'ın kelam sıfatı
BZHAR KARIM MOHAMMED
Yüksek Lisans
Arapça
2016
DinBingöl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. ABDULNASIR SÜT
- كَشفُ الحَقَائِقِ وشَرحُ الدَّقَائِقِ مِن تَفسِيرِ كَلَامِ اللّهِ العَزِيزِ للإمام برهان الدِّين النَّسفيُّ(ت:687هـ) مِن أول سورة المجادلة إلى آخر سورة الصف. (دراسة وتحقيق)
İmâm Burhâneddîn En-Nesefi'nin (Ö. 687 H.) 'Keşfu'l-Hakâik ve Şerhu'l-Dekâik min Tefsîr Kelami'l-Lallahi el-Azîz' adlı tefsirinin tahkîki ve incelenmesi (Mücâdele süresinden Saf süresine kadar)' tahkik ve dirâse / An interpretation of Ibn Arabi's decrees of the Koran with customary
AHMED ABDULWAHHAB HAMAD
Yüksek Lisans
Arapça
2022
DinYalova ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AHMET ALABALIK
- عبدالرحسن بن ناصر الدعدي ومشيجو في تفدير آيات الرفات (Abdurrahman B. Nasır es-Sa'di ve menhecuhu fi tefsiri âyâti's-sıfât)
Abdurrahman b. Nasir es-Sa'di ve sıfat ayetlerinin tefsirisindeki metodu (Abdul Rahman b. Nasser Al-Saadi and his method of interpreting verses of divine attributer)
BAKHTIYAR MUSTAFA MAWLOOD
Yüksek Lisans
Arapça
2020
DinFırat ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HACI MEHMET SOYSALDI
- الصفة المشبهة ومبالغة اسم الفاعل دراسة تحليلية مقارنة وتعليمية
Arapçadaki sıfat-ı müşebbehe ve mübalağalı ism-i fail konuları arasında eğitsel ve analitik bir karşılaştırma
NOUR AL ALİ AL HAMMO
Yüksek Lisans
Arapça
2023
DilbilimGazi ÜniversitesiYabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ERDİNÇ DOĞRU