Özne-metin ilişkisinin metodik ve teolojik boyutu
The relationship between subject and text in terms of methodical and theological approach
- Tez No: 317528
- Danışmanlar: PROF. DR. ŞABAN ALİ DÜZGÜN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Felsefe, Religion, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2012
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kelam Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 272
Özet
Anlam mahiyeti itibariyle bir kavram olup, varlığını temelinde bulunan zihin durumuna borçludur. Anlamın ortaya çıkışını tetikleyen âmillerin başında anlamlandırılmaya çalışılan bir metnin varlığı gelmektedir. Herhangi bir metin karşısında insanı nesne olmaktan çıkaran ve özne kılan faktör onun metin karşısında takındığı entelektüel aktif roldür. Kişiyi metin karşısında harekete geçiren şey onun metni anlama ve yorumlama istencini taşıyan aktif bilinç durumudur. Metodik ve epistemik bu arka planın dışa vurulması aynı zamanda anlamanın nasıl gerçekleştiğini dolayısıyla anlamın teşekkül sürecini ortaya koymaktadır.Çalışmanın giriş bölümünde yapılan, öncelikle dışsal ve düşünsel iki temel varlık alanı bağlamında, kavram dolayımında anlamın nereye oturduğunu tespit etmek olmuştur. Dışsal varlığın gerçekliği üzerinde marjinal bir kısım düşünürler dışta tutulacak olursa neredeyse bir konsensusun sağlandığı söylenebilir. Ancak konu zihinsel varlık olduğunda, böyle bir varlık biçiminin gerçekliği bir yana, böyle bir varlık alanının varlığı dahi tartışmalı konumdadır. Anlamın yeri geldiğinde öne geçerek dışsal varlığı öncelemesi hatta ötelemesi, onun ontik konumunun bir şekilde sanal ve fiktif bir şey olmadığı yönünde fikir vermektedir. Zihinsel varlığın gerçekliğinden söz edilecekse sınırları, diğer varlık türüyle kıyaslandığında konumunun ne olacağı bu çerçevede açıklığa kavuşturulması gereken konuların başında yer almaktadır. İslam düşünce geleneğinde ?harici ve zihni vücut? başlığı, Batı düşüncesinde daha çok ?kavram? eksenli bir tartışma olarak ontik-ontolojik karşıtlığı altında değerlendirilen bu konu, zihnin en önemli tefekkür ürünü olan anlamın da ne şekilde konumlandırıldığını ortaya çıkarmaktadır.Birinci bölümde anlamın semiyotik doğası ve hermenötik yansımalarına değinmek suretiyle anlamak için söz konusu olan metodik çerçeveyi oluşturmaya çalıştık. Anlamın semiyotik tarafı, anlamın tabiatını teşkil eder. Zihinde olan veya oluşan anlam, göstergenin bizatihi kendisi olup aslında düşüncenin dil tarafını değil kavramsal tarafını temsil etmektedir. Dil ise bu anlamın dışa vurumunu sağlayan en temel araçtır. Anlamın dışa vurulması gerçekleştikten sonra bu anlamların sıhhatini kontrol edebilmek için bir denetleme mekanizmasına gereksinim duyulmaktadır. Bağlam bu noktada anlamları denetleyen en önemli epistemik zemindir. Bu bağlama sadece metnin kendi iç bağlamını değil insanla çevrelenen dünyayı da bir dış bağlam olarak dahil etmek, bütüncül bir bağlam anlayışının oluşmasında önem arzetmektedir. Hermenötikte vücut bulan anlama modelleri bu bağlamların detaylandırılmış mikro örneklerini teşkil etmektedir.Kur'an ve teoloji alanında anlam ve anlamayı işlediğimiz son bölüm, anlamın dini boyutuna vurgu yapmaktadır. Kur'an'ı anlamak, Kur'an'ın tabiatının, Kur'an'da anlam ve anlamanın anlaşılmasından sonra kendisini ifşa eden bir olgudur. Kendisine yönelen duyarlı ve hassas bir bilince, entelektüel anlamda kendisine aktif ve üretken olmayı ilke edinmiş bir zihin ve bunu besleyen sağlam bir zihni donanım eşlik etmelidir. Bunlardan yoksun olunduğu takdirde anlamın kriteri olarak bireysel ve kurumsal aidiyetlerin belirlediği kaygılar öne çıkmaktadır. Son olarak bu bölümde zaman içinde Kur'an ve rasyonalite temelinden uzaklaşan ve ideolojik aidiyet kaygıları üzerinde yükselen teolojik paradigmanın da analiz ve kritiği yapılmıştır.
Özet (Çeviri)
Meaning is a notion in terms of its essence and it owes its existence to a state of mind. The existence of text, which is subject to interpretation, becomes of vital importance as one the primary factors, which reveals a meaning. That factor does not make human being an object in a text, but it appoints man as a subject in a text. This feature of factor emerges as it's active role within a text. What evokes man in front of a text is an active state of consciousness that carries a desire to comprehend and interpret a text. The methodical area where human being acts with conscious and the epistemic dynamics that direct mental activities are the basic components. These components determine the process of understanding. Thus, this process exposes the hidden meanings. Furthermore, it also presents how the meaning is been materialized. Therefore, it sets forth formation process of a meaning.İntroduction chapter aims at defining the meaning in relation to notion within the context of external and ideational realm of existence. There is a consensus on the reality of external existence except a few philosophers who purport some marginal analysis. As far as mental existence is concerned, not to speak of it's reality; existence of this kind of entity is also highly controversial topic. Thus, it can be asserted that the ontic state of meaning is not virtual and fictive. Because, the meaning not only priorities the external existence, but can transcend it. So far as mental existence is concerned, especially it's border in comparison with other kind of beings, the stance of meaning is secured the leading position among the topics, which are subject to interpretation in this regard. Themes of 'external and mental existence' in the Islamic thought reveals the a meaning, which is the important product of mind in terms of contemplation, in what way it is positioned. As a notion, the Western thought elaborates themes of 'external and mental existence' within the context of ontic versus ontology.The first chapter tries to form methodological frame in order to comprehend. Thus, it examines semiotic nature of the meaning and it's hermeneutical reflections. It can be asserted that semiotic side of meaning constitutes the very nature of the meaning. The meaning, which is consisted of in mind, is the indicator and in fact, it represents connectional side of thought rather than language side of it. As for the language, it is accepted as the cornerstone, which provides the expression of the meaning. After that, in order to inspect reliability of these meanings, a control mechanism is needed. At this point, context is the most important epistemic stage, which inspects the consistency of meaning. In order to provide an integrated context, it seems to be essential to take into account not only internal text of context but also the world, which is surrounded with human, as the external context. Understanding models, which come into existence within the hermeneutics, constitute elaborated micro examples of these contexts.Last part, which we discussed the meaning, and the semantics in terms of Qur??n and theology emphasize the religious dimension of meaning. Understanding of Qur??n is a fact, which exposes itself in the nature of Qur??n after the understanding of semantics and realization in the Qur??n. In addition to this, semantic clearness of ayats, which are occasionally nebulized in the wall of meaningless, requires a sensitive and delicate presence of awareness. Also, this awareness should be supported with a mind, which adopts being an active and productive as a principle in the intellectual sense, and a steady mental hardware, which supplies this abovementioned prospective mind. Otherwise, due to the lack of these features, main concerns, which are determined by individual and institutional belongings, may come to the forefront. As the final point, in addition to these researches, `theological paradigm?, which consist on ideological belonging concerns and also which has become distant from basis of Qur??n and rationality in course of time, has been analyzed and evaluated in this study.
Benzer Tezler
- Metinlerarasılık bağlamında uyarlama olgusu ve Türk sineması: Necati Cumalı uyarlamalarında anlamın diyalojik yönelimi
Adaptation and turkish cinema in the context of intertextuality: The dialogic orientation of meaning in Necati Cumali adaptations
OLGUN ATAMER
Doktora
Türkçe
2019
Radyo-TelevizyonEge ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
PROF. DR. LALE KABADAYI
- Yok etme ve edebiyat: Thomas Bernhard'ın Auslöschung (Yok etme) eseri üzerinden edebiyatta savaşı unutma ve anımsama imkanları
Extinction and literature: Possibility of rememberance and oblivion of the war in literature in Thomas Bernhard's novel 'extinction'
YEKBİN BALÇIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Alman Dili ve EdebiyatıMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. CEM DOĞAN YAŞAT
- Canavar bedenler, canavar mekanlar
Monster bodies, monster spaces
BUSE ÖZÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SIDIKA ASLIHAN ŞENEL
- Seyirci ve bir anlamlama süreci olarak sinema
The Viewer and cinema as a signification process
NEZİH ERDOĞAN
- Mimarlığı anlama ve yorumlama bağlamında kavramsal bir model
A Conceptual model for understanding and interpreting architecture
A. MEHTAP SAĞOCAK