Geri Dön

Canavar bedenler, canavar mekanlar

Monster bodies, monster spaces

PDF İndir

  1. Tez No: 541853
  2. Yazar: BUSE ÖZÇELİK
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. SIDIKA ASLIHAN ŞENEL
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Mimarlık, Architecture
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2018
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Mimari Tasarım Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 107

Özet

Toplumsal korkularımızın, meraklarımızın ve düşünmeyi ertelediklerimizin sonucu olarak zihinlerimizde yer etmiş uyaran (monere) ve işaret eden (monstrum) bir özne olan canavarın (monster) peşine düşüyorum. Canavarın sürekli değişen ve düşlenen bir yaratım olması; toplumsal ahlakın dayattığı mevcut değerleri, normları ve kategorileri istikrarsızlaştırarak ideolojik olarak hiç kimsenin boyunduruğu altına girmeyip hiçbir kimsenin“özel”amaçları tarafından kullanılamamasını sağlıyor.“Faydacı”olamayışından öte iktidarın bir yere yerleştirmek için can attığı taksonomi veya diğer sınıflandırma sistemlerine ontolojik yapısından dolayı zaten dahil olamıyor. Tam da bu haliyle canavar deyim yerindeyse“kimseye çaktırmadan”hareket ederek hem kendini hem de çevresini kentin içinde yeni bir katman olarak kuruyor. Canavar bedenine bakışımı Spinoza felsefesini yorumlayan Deleuze'ün sürekli bir halden öteki hale dönüşen oluş (becoming) halindeki beden fikri üzerine kuruyorum. Erilliğin evrensel aklın ve rasyonel düşüncenin temeli olarak alındığından hareketle tüm oluşların temelinin aslında kadın-oluştan geçtiğini; oluşun mutlaka kadın yani azınlık olan ile başladığı fikriyle temellenen ikilikleri, sınırları ve durağan bedenleri-nesneleri bozan; yersiz-yurtsuzlaştıran Deleuzyen düşünceyi benimseyen feminist ve queer teorinin içinde kendimi konumlandırıyorum. Canavar imgeleminin bize neler söyleyebileceğini; yüzyıllardır sözlü tarihte, mitolojide, edebiyatta, sinemada yer etmiş bazı örneklemler aracılığıyla tartışmaya açıyorum. Uyaran ve işaret eden bir özne olarak canavarın toplumun kimi zaman bilemediği, düşünmek istemediği, hafızadan silmeye çalıştığı veya topluma unutturulmak istenen; kısacası toplumda travma etkisi yaratan bir olay örüntüsünün belki de diyaloğa girmeyi ve mücadele etmeyi kolaylaştırdığından bedenleştirilerek yazıldığını; bu metinlerin görsel, yazınsal, işitsel ya da davranışsal temsil ortamlarında var olabildiklerini görüyorum. Mevcut iktidarın kimlikleri sabitleyen ve denetleyen stratejilerine karşı bu stratejilerin boşluklarından faydalanıp canavarları ortaya çıkaran“alıntılama”,“bedenleşme”,“farklılaşma”ve“sınırları bulanıklaştırma”gibi taktikler yardımıyla canavarı analojik bir ilişkisellikle hem biçimsel hem de bedensel olarak oluş halinde yazan; canavarın üretiminin hem öncesine hem de sonrasına tanık olabildiğim ve metnin yazarının –dolayısıyla da toplumun- içinden geçtiği dönemle ilişkisini gözlemleyebildiğim bir örnek olduğundan Mary Shelley'nin“Frankenstein ya da Modern Prometheus”metnini anlatıbilimin kavramlarının ve görsel, yazınsal, işitsel ya da davranışsal ortamlardan çağırdığım başka örneklemlerin yardımıyla söküyorum. Kentin kendisinin; şeylerin düzeninden kaçan; parçalı, parçalanması gereken ve sonra çoklu imkânlar dahilinde yeniden bir araya getirilmesi gereken bir metin olduğundan hareketle sürekli yeniden yazılan canavar bedenini, Shelley'nin“Frankenstein ya da Modern Prometheus”metninden ve diğer çeşitli örneklemlerden çıkardığım taktikler ile bu sefer de benzer şekilde yazılan mekânın –kentin- içinde canavar bedenleri ve canavar mekânları –canavarlaşan Tahtakale'nin içerisinde- arıyorum. İnsan bedeninin aslında çoktan bozulduğunu, nesnelerin ve ortamın da bedenle birlikte özneleştiğini, zaman kavramının sadece şu andan ibaret olmayıp geçmişin şimdinin üzerine yazılarak çoğaldığını sorgulayan canavarın ancak öznelerarası ve zamanlararası ilişkisellikleri gözeterek yazılabileceğini düşünüyorum. Kentte,“iç”te yani“mahrem”de gizlenmiş olanı“dış”a taşıran özelliğiyle kamusal ve özel (mahrem) olan arasındaki ince çizginin oldukça kalınlaştığı; her ne kadar“dış”a“açılmış”görünse de“iç”e ait olanın beklenmedik ifşası ve şiddeti toplumsal cinsiyet kodlarını bedenlere dikte ederek onları yeni bir“iç”e“kapatmaya”zorlayan Tahtakale'nin sokaklarında tüm bu korkuları, merakları, kaçınılanları kendi varoluşunda barındıran ve bu çoklu kimlikleriyle özgürleşmeye çalışan politik-kültürel canavarı ortaya çıkaracak bir“yazma”denemesi ile bir metropol kentin canavarlarının neler olabileceğini araştırıyorum. Eğer ki canavar, mekâna birtakım taktikler aracılığıyla farklı pozisyonlardan yaklaşımlarla/ bakışlarla korkuyu bedenleştiriyor ise bu bedenleşmenin ne kadar bedene ne kadar mekâna atfedileceği sorusu canavarın bedeninin sınırlarını aşıyor. Bedenin materyalliği ile mekânın materyalliği arasındaki karşılıklı şiddetle yüzleşmek ve okuyanı yüzleştirmek için;“güçlü”olanın domine ettiği konvansiyonel tasarım pratiklerini“bozarak”yerine farklı şekillerde“yapma”yöntemleri öneren feminist eleştirel mekânsal pratiklerin içerisinde ben de canavar örneklemlerinden çıkardığım taktikler aracılığıyla metropol kentte yürüyerek bir“azınlık-oluş”/“kadın-oluş”ile canavarları kolaj-metinler üreterek keşfediyorum. Böylece bu çalışma, mimari ve kentsel mekân üzerine düşünmenin - üretmenin yeni yollarını arayan; kadın bedeninin maruz kaldığı sınırlamaları, kimliği oluşturan temsilleri ve izleyicinin kendi cinsiyet önyargılarını kişiyle yüzleştirmeyi amaçlayan“tasarım pratikleri”; öğreten-öğrenen ilişkisinin eridiği, hiyerarşik olmayan bir şekilde strüktüre edilmeye çalışılan, inisiyatif almaya ve birlikte“yapmaya”dayalı“pedagojik pratikler”; ideolojik olarak düzenlenen kamusal ve özel mekânın azınlık bedenlere uyguladığı sosyal, ekonomik ve politik şiddeti araştıran“tasarım araştırması pratikleri”ve mimar-işveren arasındaki güç ilişkilerini tersine çevirmeye çalışıp hiyerarşik olmayan koşullarda tasarlamayı amaçlayan“topluluk pratikleri”gibi alt başlıklarda tanımlanan ötekilik pratiklerine (altering practices) eklemlenip mekânı ikiliklerin, sınırların ve durağan bedenlerin - nesnelerin üzerinden tartışmanın yerine bu parçaları“canavar-oluş”ile çoğaltarak çoklu göçebe kimliklerin içinden tartışmanın aracı olabilir.

Özet (Çeviri)

I track down monsters as a stimulating (monere) and pointing (monstrum) subject which is created through our social fears, curiosities and suspended thoughts, that have somehow taken place in our minds since the moment we know ourselves. The fact that monster which is in a process of constantly changing and dreamed on, makes it ideologically impossible to be used by anyone's“pragmatic”purposes. It cannot be a part of the taxonomy or any other classification systems because of its unclassified ontological being, although“the power”is eager to place them into somewhere. With this way, monster, so to speak, is constructing both itself and the environment simultaneously and embodied with the city without being noticed by anyone. I'm building my vision of monstrous body on the idea of Deleuze who is constructing his idea on the Spinoza's philosophy of becoming which continuously changes the states of bodies from one to another. As“man”is taken as the basis of universal reason and rational thought, Deleuzian thought is based on that all becomings are actually becoming-woman. Becoming-woman is also becoming-minority which disrupts and deterritorializes dualities, boundaries and fixed bodies – objects. Thus, I read monster-becoming, which deterritorializes social norms due to constructing body and space continuously in a city which cannot be classified under the taxonomical categories, in parallel with feminist and queer theory that is also based on the Deleuzian philosophy. I wonder what monster imagination can tell us through some examples that have taken place in oral history, mythology, literature and cinema through centuries. Monster is written, embodied and facilitated as a stimulating and pointing subject to engage in dialogue and struggle by the things that the society does not know or, ignores to know, tries to erase from the collective memory or the things that the society are forced to forget; in short, a series of events that creates a traumatic effect in the society. Monsters merging from traumatic occasions are seen in“written”texts which can also considered in visual, literary, auditory or behavioral dimensions. I try to explore the tactics that will exploit the gaps of the founding strategies of the existing“power”and reveal the monsters. Analysing/ deconstructing the text of Mary Shelley's“Frankenstein or Modern Prometheus”gives the possibility of construing the production process of the monster starting from collecting body parts of the creator until the embodiment of the monster through its experiences in the society and the feelings that emerges from the events it involves. Also, since we know the era which Mary Shelley writes the story and also lives, we can relate the narrative with Shelley's background and trace the marks of the events of that time that constitute the narrative of the monster. The tactics of“quoting”,“embodying”,“differentiating”and“blurring boundaries”which are discovered from the text itself and the other monstrous-becoming samples, correlate an analogical relationship between the format of the text and construction of the body in a monster-writing in literature: In the text, while Shelley uses spaces, objects and emotions together through several letters and diaries, she creates new timelines in the entire text in a superposed manner, Frankenstein constructs his monster by bringing several body parts together (quoting); while Shelley describes the monster character in the text and constructs it with details, the monster also builds itself by learning to use the language, tools and reading the creator's diary about his own creation process (embodying); while Shelley uses the definition sentences in the text since the monster wants to define itself, the definitions which Shelley directs towards it constantly changes since it differs its character and the way it behaves according to occurrences (differentiating) and while Shelley uses the negatives of the things like saying“what it is not”instead of“what it is”, the monster which cannot include itself in any category, tries to understand not“what it really is”but“what it is not”, after it has disgraced and feared by the society (blurring boundaries). So, whole these information related with the creation process of the monster both as a story narrative and Shelley's real life background allow me to deconstruct the text with the help of the tactics, the concepts of narratology, and some other textual examples from the visual, literary, auditory, or behavioral mediums. The city itself; escaping from the order of things; since it is a text that needs to be fragmented and then re-assembled within multiple possibilities, I'm looking for monster bodies and monster spaces –monstrous Tahtakale- in the city where the monster body is constantly rewritten. I think that monster which thwarts the human body (due to interfering both with the objects and the environment) and the concept of time (due to multiplying itself by writing the past onto the present) can only be written by intersubjective and intertemporal manner. In the city, the thin line between public and private becomes quite thick with its feature that causes to overflow of the hidden“inside”(private) to the exposed to the“outside”(public). Although it seems like“openness”or“open mindness”, it becomes more like an unexpected exposure with turning everything inside out and unleashes severity in, between, on and under the streets of Tahtakale that are forced them to enclose in a new“inside”by dictating gender codes to the bodies. Exploring what the monsters of the city might be with a“monster–writing”attempt reveals the political-cultural monster that embraces all these fears, curiosities and evaded in its own existence and tries to liberate. If the monster embodies the fear according to approaching/ gazing into the space with a number of tactics from different positions, the question of“how much of the embodiment is attributed to the body or the space”reveals which also exceeds the limits of the monster body. As a result of all this ambiguity, now I am not sure about borders: what starts where and what ends where; where the lines of boundaries are drawn. If there is a limit, the width of this border exceeds my field of view. In order to confront the opposed violence between the materialism of the body and the materialism of the space and to confront the violence with the reader; I situate myself in feminist critical spatial practices, which propose different ways of“making”with disrupting the conventional design practices dominated by“the power”. I also explore monsters by collage-texts through“minority-becoming”/“woman-becoming”while walking through the city as a woman through the tactics I've taken from monster samples. Thus, this work can be articulated into feminist critical spatial practices looking for new ways of thinking and producing on architecture and urban space by trying to face the roles assigned to the bodies. Instead of discussing space with dualities, boundaries, and fixed bodies - objects, it opens the way of discussing multiple body-space relations within multiple nomadic identities through monster-becoming. Who knows, perhaps it may also be an opportunity to question our own monstrosity and the monstrosity of the places we live in. Thus, this work can be integrated into the seekers of new ways of thinking and producing on architecture and urban space, and it can be a tool to discuss monster-becoming, body and space in an intertwined manner, beyond discussing space over dualities, boundaries, and fixed bodies - objects.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    652907

    The politics and poetics of the uncanny: Monstrous bodies inMary Shelley's Frankenstein and Ahmed Saadawi's Frankenstein in Baghdad

    Uncanny'nin siyaset ve şiiri: Canavar bedenler Mary Shelley'in Frankenstein ve Ahmed Saadawi Frankenstein Bağdat

    MOHAMMED JAMEL HUSSEIN HUSSEIN

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2020

    İngiliz Dili ve Edebiyatıİstanbul Yeni Yüzyıl Üniversitesi

    İngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ JAVID ALIYEV

  2. Tez No

    441289

    Representation of constructed body examples in science fiction cinema

    İnşa edilmiş bedenlerin bilim kurgu sinemasındaki temsili

    DUYGU KARADON

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2016

    Bilim ve TeknolojiBahçeşehir Üniversitesi

    Sinema Televizyon Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ZEYNEP TÜL SÜALP

  3. Tez No

    752163

    State of exception in South Korean monster cinema: Biopolitics and monsters in The Host (2006) and Train to Busan (2016)

    Güney Kore canavar sinemasında istisna hali: Yaratık (2006) ve Zombi Ekspresi'nde (2016) biyopolitika ve canavarlar

    RANA EKİN

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2022

    Sahne ve Görüntü SanatlarıKadir Has Üniversitesi

    İletişim Bilim Dalı

    PROF. DR. BÜLENT DİKEN

  4. Tez No

    521216

    Yapım aşamasındaki bir vücut: Orlan'ın sanat eserlerindeki canavarlık ve ötekilik düşüncesi

    A body under construction: The notion of the monstrous and the otherness in Orlan artwork

    LAURA MILENA HERNANDEZ NIAMPIRA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    Sanat Tarihiİstanbul Üniversitesi

    Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. SEDA YAVUZ

  5. Tez No

    767677

    A Posthuman Econarratological Reading of Julian Barnes's a history of the world in 10 ½ chapters, Peter Ackroyd's the Casebook of Victor Frankenstein, and Alan Moore's the saga of the Swamp Thing

    Julian Barnes'ın 10 1⁄2 bölümde Dünya Tarihi, Peter Ackroyd'un Victor Frankenstein'ın Vaka Defteri ve Alan Moore'un Swamp Thing'inin Posthüman Ekonaratolojik Okuması

    SEVDA AYVA

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2022

    İngiliz Dili ve EdebiyatıHacettepe Üniversitesi

    İngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. AYTÜL ÖZÜM

Geri Dön