Enerji sektöründe serbestleşme uygulamaları: Türkiye doğal gaz piyasası için model önerisi
Liberalization practices in energy sector: A model for Turkish natural gas market
- Tez No: 317781
- Danışmanlar: PROF. DR. AHMET ŞAHİNÖZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Neoliberal politikalar, serbestleşme, doğal gaz piyasası, doğal tekel, matematiksel ekonomik model, Neoliberal policies, liberalization, natural gas market, mathematical economic model
- Yıl: 2012
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 274
Özet
Enerjinin nasıl üretildiği ve kullanıldığı geçen yüzyılın olduğu gibi içerisinde bulunduğumuz yüzyılın da temel iktisadi, ulusal güvenlik ve çevre sorunu olarak karşımıza çıkmaktadır. Halihazırda enerji üretimi dünyadaki ikinci büyük iş kolunu oluştururken, enerjiye yeterli, maliyet bakımından etkin ve güvenilir şekilde erişim ülkelerin en önemli stratejik meselelerinden birisi olarak görülmektedir. Bu nedenle, ülkeler kendi özel koşullarını yansıtan enerji politikaları geliştirip uygulamaya ve enerji piyasalarını bu politikalar çerçevesinde şekillendirmeye çalışmaktadır.Bu Tezin amacı; enerji sektöründe uzun yıllardır neoliberal iktisadi düşünce sistemi çerçevesinde sürdürülen serbestleştirme politikalarının toplam çıktı, fiyat ve refah düzeyi üzerindeki etkilerinin araştırılması, söz konusu uygulamaların ve iktisadi sonuçlarının alternatif iktisadi görüşler çerçevesinde eleştirel bir bakış açısıyla değerlendirilmesi ve Türkiye enerji piyasasında halihazırda neoliberal iktisadi düşünce sistemine göre şekillendirilmeye çalışılan yasal ve düzenleyici çerçevenin, dünya enerji sektöründe özellikle son on yıllık dönemde yaşanan hızlı değişim, birleşme ve devralmalar yoluyla daha konsantre piyasalara dönüşüm ve tekelleşmeye geri dönüş süreci içerisinde yeniden sorgulanmasıdır.Tez kapsamında, genelde Türkiye enerji piyasasının ve özelde doğal gaz piyasasının iktisadi analizi yapılırken, halen enerji sektöründe yaşanan yüksek büyüme hızı ve buna bağlı oluşan yüksek yatırım ihtiyacı, sözkonusu yüksek büyüme hızının karşılanmasında alternatif enerji kaynaklarının ve bunların içerisinde doğal gazın üstleneceği rol, enerjide arz güvenliği ve karşılıklı bağımlılık sorunu, 2001 yılında çıkarılan 4646 sayılı Doğal Gaz Piyasası Kanunu ile başlayan serbestleşme sürecinde yaşanan gelişmeler sonrası oluşan yeni piyasa yapısı ele alınmakta, diğer taraftan AB başta olmak üzere dünyanın pekçok ülkesinde doğal gaz piyasalarında sürdürülen neoliberal politikaların genel bir eleştirisi yapılırken, izlenen politikalar sonucunda uluslararası doğal gaz piyasalarında gelinen son durum hakkında değerlendirmelerde bulunulmakta ve bu çerçevede Türkiye doğal gaz piyasası için en uygun serbestleşme yönteminin belirlenmesine yönelik bir matematiksel model oluşturulmaktadır.
Özet (Çeviri)
One of the most fundamental economic, environmental and national security issues of today is how energy is generated and consumed. As energy generation constitutes the second largest business activity in the world, access to energy in a sufficient, cost efficient and reliable way is attached strategic importance in the agenda of countries. Therefore, countries strive for pursuing energy policies that reflect their specific conditions and shape up their energy markets in line with these policies.The purpose of this thesis is to investigate the effects of liberalization policies pursued in line with neoliberal economic thought on total output, price and wealth, examine the economic impacts of these practices with a critical view of alternative economic theories, and reinvestigate the effectiveness of the legal and regulatory framework shaped up in accordance with neoliberal economic system and still applicable in Turkey?s energy market, although the world energy markets after deregulation are in the process of a retransformation into a more concentrated market structure through mergers and acquisitions, giving signals of a return to former monopolies.Under the scope of the thesis, an economic analysis of the Turkish energy market in general and the natural gas market in particular, the current high growth rate in energy market and increasing investment needs, the role of natural gas among alternative energy sources to cope with this everly-increasing energy demand, and supply security and dependency issues will be given. As the thesis focuses on structural changes occured in the Turkish natural gas market in the process of liberalization initiated by Natural Gas Market Law enacted in 2001, it also gives a critical review of neoliberal policies and their consequences in natural gas markets in different regions of the world, particulary in the EU, examines the current status of international gas markets being subject to such policies, and finally develops a mathematical economic model aiming to help the policy makers to choose the most convenient liberalization method for the Turkish natural gas market.
Benzer Tezler
- Türkiye'de enerji politikaları ve enerji özelleştirmeleri
Turkey?s energy policies and energy privatizations
MUHARREM KALKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
EnerjiKahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEYHAN TAŞ
- Privatization, liberalization and deregulation of Turkish state railways and frameworks for public-private partnerships
Türkiye devlet demiryollarının kamu-özel işbirliği kapsamında özelleştirilmesi ve serbestleşmesi
SHAHIN SHAKIBAEI
Doktora
İngilizce
2020
Ulaşımİstanbul Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. PELİN ALPKÖKİN
- Türkiye'de elektrik piyasasının deregülasyonu ve elektrik tüketimi, doğrudan yabancı sermaye yatırımı ve ekonomik büyüme ilişkisi
Deregulation of electricity market in Turkey and the relationship between electricity consumption, foreign direct investment and economic growth
ELİF NUR TARI
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
EkonomiGiresun Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ IŞIL DEMİRTAŞ
- Regülasyon ve düzenleyici kurumların telekomünikasyon sektörüne etkisi
The effect of regulation and regulatory institutions on the telecomunications sector in Turkey
TUĞÇE FİGAN
- The liberalization of downstream oil industry in Turkey
Türkiye'de rafineri ve akaryakıt dağıtım sektörünün liberalleşmesi
ENDER OĞUZ
Yüksek Lisans
İngilizce
2006
EkonomiOrta Doğu Teknik Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ERKAN ERDİL