İkinci Meşrutiyet sonrası dönemde iktisat politikası arayışları
The Search for economic policy after the second constitutional period
- Tez No: 31901
- Danışmanlar: PROF. DR. İBRAHİM EROL KOZAK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1994
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 192
Özet
Yakın tarihle ilgili çalışma ve tartışmaların güncellik kazandığı bir dönemde "İkinci Meşrutiyet Sonrası İktisat Politikası Arayışları* tez konusu olarak seçilmiştir. Çalışma II. Meşrutiyetin ilanından sonra ve milli mücadelenin başlamasına kadar geçen 1908-1918 yıllarını kapsamaktadır. Bu, on yıl gibi kısa bir dönem olmakla beraber iktisadi, siyasi ve toplumsal yönden yoğun olarak yaşanmış ve altı yüz yıllık bir imparatorluk çökerek yerine bir ulus-devlet kurulmuştur. Bu çalışmada söz konusu dönemde Osmanlı aydınlarının iktisadi düşünceleri ele alınmıştır. II. Meşrutiyet sonrası dönemde, Osmanlı aydınları, batının ulaştığı kalkınma seviyesine gelmek üzere batının iktisadi ve siyasi yapısını örnek alarak çeşitli görüşler ileri sürmüş; iktisadi ve siyasi arayışlar Batıcılık, Türkçülük, İslamcılık ve Sosyalizm olmak üzere fikir akamiarında somutlaşmıştır. Batıcıların, devletin selameti için ileri sürdükleri tekliflerin siyasi ve toplumsal niteliği ağır basmaktadır, islamcılar, bir İslam halkları birliği sağlamanın yanısıra Kur'an da bulunan bazı ayetlerin ışığında sanayileşmenin ve iktisadi kalkınmanın gerçekleşmesi üzerinde durmuşlardır. Türkçüler ise Avrupada başlayan milliyetçilik akımlarından bütün toplumların etkilenmesi sebebiyle, milli birliğe dayalı bir toplumsal yapı ve milli unsurların ağırlıkta ve ön planda olduğu bir milli iktisat siyaseti takibini uygun görmüşlerdir. Bu dönemde iktisat politikası önerileri liberal ve himayeci(Milli İktisat) olmak üzere iki kısma ayrılabilir. Liberal düşünürlerin ülkede tarımsal kaynakların zengin olması, sermaye ve vasıflı işgücünün yeterli olmaması sebebiyle uluslararası işbölümüne uygun olarak tarım alanında uzmanlaşma ve serbest dış ticaret uygulaması yönündeki önerileri I. Dünya savaşına kadar geçerli olmuştur. Savaş sırasında ithalat imkanlarının hem parasal hemde fiziki şartlar yüzünden kesilmesi neticesinde milli iktisat oluşturmaya yönelik faaliyetler ağırlık kazanmıştır Ülkedeki Müslüman-Türk unsur askerlik, memurluk, rençberlik gibi statik ve ancak kendine yetecek kadar kazanan-üreten bir kesim olup; özellikle ticaret gibi servet birikiminin en önemli kaynağı olan faaliyetler gayri müslim-levanten kesimin elindeydi, işte bu şartlardaki gidişe dur demek, Müslüman-Türk unsurun da çalışması, kazanması ve iktisadi faaliyetleri ele geçirmesi demek olan milli iktisat düşüncesi ağırlık kazandı. Devletin siyasi mülahazalarla aktettiği anlaşmalar 18 yy' dan itibaren ülkenin sanayileşmesinin önlemiş veya mevcut sanayileri geliştirmek şöyle dursun, çökmesine yol açmış ve serbest ticaret karşıtı görüşler 19.yy dan itibaren oluşmaya başlamıştı. Siyasi mülahazalar, iktisadi mülahazalara ağır bastığı için, planlı bir iktisat siyaseti izlemek mümkün olmamıştı. Bir yandan sanayileşmeyi engelliyecek serbest ticaret anlaşmaları yapılırken diğer yandan sanayiin teşviki için bir takım çareler aranması bunun somut örneğidir. Bu çalışmanın ele aldığı dönemde de sanayiin teşviki cihetine gidilmiş, ancak bunlardan yararlanma imkanı gerek savaş ortamı, gerek iletişim imkanlarının yetersizliği ve gerekse iktisadi gelişmelere karşı gösterilen kayıtsız tutum sebebiyle istenen seviyede olmamıştır. Teşviklerin yanısıra, gümrük vergileri ve kapitülasyonların tek taraflı olarak kaldırılması gibi iktisadi kararları almaya dönük himayeci politika benimsenmiş ve bir çok düşünür bu gelişmelerin, aslında harpten sonra oluşturulacak milli iktisat politikasına bir hazırlık mahiyetinde olduğu konusunda birleşmişlerdir.
Özet (Çeviri)
With the aim to contribute to the works and debates on recent history,“The Search for Economic Policy during the Second Constitutional Period”is chosen as the subject of the thesis. It discusses the ten year period between 1908 and 1918. Although short-lived, this moment of the Second Constitutional Period had witnessed dense economic, politic and societal events. This thesis, mainly interested in the Ottonom Empire's last stages of decline, firstly reflects the economic ideas of the period. The 18th century, which marked the beginning of the industrial revolution in Europe (the West), is considered as a moment of hesitation for the Ottoman Empire. The Western industrial revolution, though being the cause of many an individual tragic event, was, in general, the beginning of a new economic progress. At the same time, the political power of these industrializing states became centralized and from this structure their political power emanated. The West began to be a model for the Ottoman intelligentsia and with this influence these intellectuals spreaded three major themes of social organization: Turkism, islamism and Westernism. From the intense nationalism of the West, the Turkists borrowed the precept of unity and tried to build a national society and national economics. The Islamists had similar desires, with the unity of Islamic communities, of industrialization and economic development under the guidance of the Kor'an. The Westemists' primary goal was to change the social and political strusture of the country. They wanted to modify the structure in order to better support industrial enterprise. The economic policies of this period could be found to have two basic classifications: liberal and protectionist economics. Because the country had poor economic organization and poorly trained workers but a wealth of agricultural resources, the liberals wanted to specialize the economy in agriculture. Through to the end of World War I these ideas were the most influential in state policy. It was generally believed that Moslem-Turks should mainly be state officials and soldiers while Non-muslims and Levantines should deal with trade, the sole activity for capital accumulation. But sloly, the concept of national economics was gaining ground, enabling the Turkish Moslems to be a part of the trading class. However, the capitulation agreements from before the 18th century was an obstacle to industrialization and caused the efforts to terminate. This environment contributed to the ideas and policies against“free- trade”in the wake of the 19the century. With the governors of the state so involved in politics there was little effort, let alona interest, in organizing economic policy. New routes to organize an industrialization were sought and found but, due to war, limited communication and poor infrastructure, the support was limited. However, customs duties were changed and the capitulations were lifted, producing a form of economic protectionism. Greatly influenced by World War I, this economic reformation was a precautionary preparation for the national economic policy in the future.
Benzer Tezler
- 1950-1960 Dönemi'nde Türkiye'de izlenen iktisat politikalarının analizi
Analysis of ekonomic politic practices during 1950-1960 in Turkey
ZEKİ ERDOĞAN
- Liberal düşüncenin gelişiminde iktisat politikasının evrimi ve Türk örneği
The Evolution of economic policy in the development of liberal thought and the Turkish case
KIVANÇ ACAR
- Hüseyin Sırrı Bellioğlu: Hayatı ve siyasi mücadelesi (1876-1958)
Hüseyin Sirri Bellioğlu: His life and political struggle (1876-1958)
İRFAN DERVİŞOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Tarihİstanbul ÜniversitesiTürkiye Cumhuriyeti Tarihi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MURAT AYDOĞDU
- İstanbul Kentiçi kara toplu ulaşım hizmetlerinin başlaması ve gelişimi: 1850 - 1900
Intrıduction and evolution of public trans portation sector in Istanbul: 1850 - 1900
İBRAHİM MURAT BOZKURT