Geri Dön

XVII. yüzyıl âlimlerinden Muhammed b. Hamza Güzelhisârî'nin Ezhâru't-Tenzîl adlı tefsirinin incelenmesi

The review of eighteen-century scholar Muhammed b. Hamza Güzelhisari's commentary named Ezharu't Tenzil

  1. Tez No: 319841
  2. Yazar: ELİF KÜÇÜKAHMET
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. ALİCAN DAĞDEVİREN
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Din, Religion
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2012
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Sakarya Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Tefsir Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 101

Özet

Muhammed b. Hamza Güzelhisârî, XVII. yüzyıl sonlarında Aydın'da yaşamış, müftülük yapmış bir Osmanlı âlimidir. Müellifin çok sayıda fıkıh risalesi bulunmaktadır. Güzelhisârî'nin, üzerinde çalıştığımız tefsir alanındaki yazma nüshaları bulunan müstakil eseri yanında, farklı alanlarda eserler kaleme alması onun velud bir âlim olduğunun göstergesidir. Yazma eser incelemesi olarak ele aldığımız ?Ezhâru't-Tenzîl? adlı bu eser, müellifin Fatiha Sûresi'nden Nas Sûresi'ne kadar sırasıyla seçerek oluşturduğu bazı sûre ve âyetlerin tefsirini içermektedir. Müellifin seçtiği âyetler genellikle inançla ilgili konuları içermektedir. Tefsir edilen âyetlerin günümüzde de sıkça okunan sûre ve âyetlerden oluşması dikkati çeken diğer bir konudur.Müellifin Beyazıt Devlet Kütüphanesi'nde bulunan Ezhâru't-Tenzîl adıyla kayıtlı eserinin incelediğimiz nüshasının dışında dört nüshası daha bulunmaktadır. Bunlardan üçü Süleymaniye Kütüphanesi'nde diğeri yine Beyazıt Devlet Kütüphanesi'nde bulunmaktadır.Muhammed b. Hamza Güzelhisârî tefsirini, Taberî, Zemahşerî, Fahreddin Râzi, Kadı Beydâvî ve Ebûssuûd tefsirleri gibi önemli eserler başta olmak üzere pek çok kaynaktan yararlanarak oluşturmuştur.Müfessir Ezhâru't-Tenzîl'de âyet ve hadislerle tefsire öncelik vermiştir. Bunun yanısıra dirayet tefsirinin temel dayanaklarından sayılan dil bilim, fıkıh, kelâm, münâsebâtu'l-Kur'an, hurûf-i mukattaa ve fedâilu'l-Kur'an gibi konularla ilgili bilgiler ışığında, bu bilgileri yorumlamak sûretiyle eserini oluşturmuştur. Bizde müfessirin âyetlerin yorumunda izlediği bu metoda bakarak Ezhâru't-Tenzîl'in dirayet tefsirleri arasında sayılabileceği kanaati hasıl olmuştur. Onun tefsirinin özelliklerinden biri de lügavî izahlara ve kelam ilmine dair konulara çok geniş yer vermiş olmasıdır. Bunun yanında son dönem Osmanlı tefsir özelliklerini yansıtması eserin tespit ettiğimiz diğer bir yönüdür.

Özet (Çeviri)

Muhammed b. Hamza Güzelhisarî, who lived at the end of XVII. century in Aydın and worked as mufti, is one of the Ottomans scholars.He has written a lot of tractates over canon law.He has many other works on different subjects aside from the one we study which shows how prolific a scribe he is.Ezharüt't Tenzil, which we examine as a written work, includes commentary of chosen verses from the chapters Fatiha to Nas. The writer mostly had chosen the verses which explain the belief. It is also worth mentioning that the chosen verses are the ones nowadays most frequently read.Aside from the one we study which in the Beyazıd state library, this work has four more copies; three of them are in the Süleymaniye Library and one as this one in the Beyazid State Library.Writing his commentary, Muhammed b. Hamza Güzelhisari, benefited from commentaries like Taberi, Zemahşeri, Fahreddin Razi, Kadı Beydavi ve Ebussuud beside many more important sources.The Scribe , in the Ezharu't Tenzil , puts most emphasis on hearsays and verses from the Qur'an.While writing his commentary he followed the way of explaining the linguistics, canon law, science of lecture, Munasebâtu?l-Quran, Hurûf-u Mukattaa, and Fezailu Qur?an which are considered to be the tenets of acumen commentary.Looking at the method he followed in his commenary gives us the conviction that Ezharu?t Tenzil can be considered one of the dirayet commentaries.one of the features of his comentary is that his extendend explanation on kalam and explanations on lugavi .In addition, its another aspect is that it reflects the features from last period of Ottoman commentaries.

Benzer Tezler

  1. Hacı Emirzâde Muhammed b. Hamza el-Aydınî'nin hayatı, eserleri ve günlük hayata dair bazı risalelerinin tanıtımı

    Hadji Emi̇rzadeh Mohammad b. Hamzah el-Aydini's li̇fe, works and tracts on everyday li̇fe

    SEYDA DEMİRCİ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2014

    BiyografiMarmara Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. AHMET ÖZEL

  2. Muhammed Şirvânî'nin Tefsîru Sûreti Yâsîn adlı eserinin edisyon kritiği

    Works and critical edition of Muhammad Shirwânî's Tafsir Surah Yâsîn

    MUSTAFA DAĞDELEN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2014

    DinDokuz Eylül Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MUSTAFA ÖZEL

  3. Muhammed Mazlumzâde'nin Tefsir-i Cüz-i Nebe isimli eserinin metot ve muhtevâ tahlili

    An analysis of the contents and methods of Muhammed Mazlumzade's work as titled Tafsir-i Juz-i Naba

    ÖMER FARUK YILMAZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    DinSakarya Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ EKREM GÜLŞEN

  4. Intellectual virtues of an Ottoman ʿālim: Madrasa education and the making of a scholar in late Seventeenth- and Eighteenth-century İstanbul

    Bir Osmanlı âliminin entelektüel erdemleri: Medrese eğitimi ve XVII. Yüzyıl sonu ve XVIII. Yüzyıl İstanbul'unda bir âlimin yetişmesi

    AYAZ ASADOV

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2024

    Felsefeİbn Haldun Üniversitesi

    Medeniyet Araştırmaları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. TAHSİN GÖRGÜN

  5. Mansûr b. Îsâ es-Semânûdî ve Tuhfetü't-Tâlibîn fî Tecvîdi Kitâbi Rabb'il-Âlemîn adlı eserinin tahlili

    Analysis of mansur Ibn İsa al-Semânûdi's work 'Tuhfet't-Tâlibîn fi Tecvîdi Kitâbi Rabbi'l-Âlemîn' on the science of tajweed

    MEHMET AKİF ÇAĞLAR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    DinNecmettin Erbakan Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ALİ ÇİFTCİ