Türkiye'de dış ticaretin yapısal analizi (1980-1991)
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 32016
- Danışmanlar: DOÇ. DR. NEYRAN ORHUNBİLGE
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1994
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sayısal Yöntemler Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 76
Özet
ÖZET Geçmişten günümüze ve günümüzden geleceğe insanların amacı daha rahat, daha güvenceli, hayat standartları daha yüksek ortamlarda yaşamak olmuştur ve olacaktır. Bu doğrultuda bireylerin refaha ulaşması ülkelerinin ekonomik hayatta gösterdiği başarı ile doğrudan ilişkilidir. Kalkınma çabası içinde bulunan gelişmekte olan ülkeler sanayileşmeleri için gerekli olan yatırım mallarını, hammaddeleri ve yüksek teknoloji ile üretilmiş makina, teçhizat donanımlarını ithalatla, ithalat giderlerini de yapacakları ihracat gelirleriyle karşılamak durumundadırlar. Dış ticaretin kaynak arzını artırıcı, verimliliği yükseltici, ekonomik yapıyı geliştirici etkileri kalkınmayı hızlandıracak, toplumun yaşam seviyesini yükseltecektir. Ülkemizin siyasi ve ekonomik açıdan oldukça önemli olduğunu düşündüğümüz 12 yılının (1980-1991) analizini, dış ticaretindeki gelişmeleri inceleyerek yapmaya çalıştık. Çalışmamız üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde öncelikle ülkelerin dış ticaret yapmalarındaki nedenler incelenmiştir. Bu nedenlerden birincisi bazı ülkelerde belirli malların üretilmesine karşılık diğer bazı ülkelerde bu malların üretilememesi, yaşamsal açıdan önem taşıyan doğal kaynaklar m, hammaddelerin belirli bölgelerde yoğunlaşmasından dolayı bu gibi zenginliklerden her ülkenin eşit koşullarda yararlanamaması ve teknik bilgi eksiklikleridir. Ülkeleri dışarıdan mal almaya ya da dışarıya mal satmaya yönelten bir diğer neden, aynı cins malın farklı ülkelerde farklı fiyatlara mal edilmesidir. Bu yüzden ülkeler fiilen üretebil dikleri malların tümünü değil, bunların içinden en ucuza mal edebildiklerini üreterek nispeten daha pahalıya ürettiklerini ithal ederler. Üçüncü bir neden ise farklılaştırılmış malların üretimidir. Mal farklılıkları adından da anla-şılabilecegi gibi aynı endüstri dalma ait malların benzer olmakla birlikte, birbirlerinden farklı ve üstün yanlarıdır. Bu nedenlerin dışında, dış ticaretin dinamik yararlarından da söz etmek mümkündür. Bunlar kısaca: - Yatırım mallarının ithali, - Modern teknoloji ithali, - İç piyasa darlığının kırılması ve - Rekabetin artması olarak sıralayabiliriz. Birinci bölümün konularından birisi de ihracatın ekonomik kalkınmaya etki sidir. İhracat artışı, milli geliri yükseltir, ihracatın genişlemesine bağlı olarak pazar darboğazı genişler ve fazla gelen üretim için pazar sağlanmış olur. İhracat için üretim yapan işletmeler ekonomideki diğer işletmeleri de bu yolda üretime zorlayarak verimliliğin yükselmesini sağlarlar. Geçmişte, ihracat sektöründeki gelişmenin ekonomik kalkınma üzerinde uyanı rol oynadığı ülkeler arasında İngiltere, İsveç, Danimarka, İsviçre, Kanada, ABD, Japonya, Avustralya sayılabilir. İhracat artışı gelişmeyi uyarabilir. Ancak yalnız başına ihracatın gelişi mi ile ekonomik kalkınma gerçekleştirilemez. İhracattan elde edilen gelirin ekonomik kalkınma için gerek duyulan yatırımlara dönüştürülmesi, bunun yanın da ekonomide teknolojik gelişmenin de yaşanması gerekmektedir. 1980 öncesi ve 1980 sonrası dış ticaret politikalarına bir göz atacak olursak, 1960'ların başında sanayisi yok denecek kadar az olan ülkemizde ithal ikamesi politikası diye tanımlanan dış ticaret politikasının benimsendiğini ve 1970' lere kadar da başarıyla uygulandığını görüyoruz. Kapalı bir ekonomi politikası olan ithal ikamesinde seçici değil, dengeli bir büyüme söz konusu-dur. Bu politikanın yararlı ve sakıncalı yönler i, yani kısa bir eleştirisi de çalışmamızın birinci bölümünde mevcuttur. 1979 yılına gelindiğinde zaten az olan ihracatın daha da azalarak milli gelirin %3-4 ü civarına düştüğünü, en zorunlu malların bile ithalatının yapılamadığını, enflasyonun arttığını, gelir dağılımının adil olarak gerçekleşmediğini, işsizliğin arttığını ve bütün bunlara paralel olarak toplumda büyük bir rahatsızlığın başgösterdiğini görüyoruz. îşte bütün bu gelişmeler Türkiye'yi 24 Ocak 1980 Kararları diye bilinen istikrar tedbirlerini almaya zorlamıştır. Bu kararların dış ticarete getirdiği yeni uygulamalara örnek olarak kotaların kaldırılması, gümrük tarifelerinin düşürülmesi, kambiyo denetiminin yumuşa ti İması, vergi iade si uygulamaları sayılabilir. Dünya ekonomisi ve Türkiye'de ortaya çıkan bazı şartlar bu kararların başarı şansını artırmıştır. Çalışmamızın ikinci bölümünde Türkiye'nin dünya ticareti içindeki yeri incelenmiş, olumlu bir gelişme gözlenmekle birlikte gelişmiş ülkelerin (ABD, Almanya, Japonya) dünya ticareti içindeki payları incelenince bu gelişmenin yetersizliği çok net bir şekilde saptanmıştır. Dış ticaretin durumu önce, ihracatın ve ithalatın zaman içindeki genel gelişmeleri gözlenerek incelenmiş, diğer ülkelerle kıyaslanmış daha sonrada dış ticaretin madde gruplarına göre analizi yapılmıştır. Bu analiz sonunda ihracatta tarım ürünleri aleyhine sanayi ürünleri lehine bir değişim gözlenmiştir. İkinci bölümün son kısmında ise Türkiye'nin ticari ilişki içinde bulunduğu ülkeler; OECD ülkeleri (AET ve Diğer OECD), İslâm Ülkeleri ve Sosyalist ülkeler şeklinde gruplandırılarak.ülke gruplarına göre incelenmiştir. İhracatın artırılması, ihracatın ithalatı karşılama oranının yükseltilebilmesi gelişmekte olan bir ülke durumundaki Türkiye için büyük önem taşımakta-dır. Bu sebeple ihracat ve ithalatı etkileyen faktörlerin belirlenmesi gerekmektedir. Çalışmamızın üçüncü ve son bölümünde toplam ihracat ile tarım ve sanayi ürünleri ihracatlarının yanı sıra toplam ithalat ile yatırım malları ve hammadde ithalatlarını etkileyen faktörlerin tespit edilerek, ilişkilerin ne yönde geliştiğinin saptanmasına çalışılmıştır. İhracatı etkileyen faktörlerin belirlenmesi aşamasında ihraç edilen maddelerin, ihracatçı ülkenin üretiminin, ihraç mallarının fiyatlarının etkileri gözönüne alınarak konuya arz açısından yaklaşılmıştır. İhracatın talep yönün den ele alınmasında ihracat imkânlarının, alıcı ülkelerin ihraç mallarına olan talepleriyle ve bu talebi etkileyen fiyat, ihracatın yöneldiği ülkelerin üre tim seviyeleri, milli gelirleri, pazara rakip diğer ülkelerin fiyatları, ülkeler arası yakın ilişkiler gibi çok çeşitli faktörlerden etkileneceği açıktır. Ancak ihracatın yöneldiği ülkelerle ilgili verilerin bulunmasındaki zorluklar konunun arz açısından ele alınmasını gerektirmiştir. Araştırmalar sonunda elde edilen bulgular çalışmanın son bölümünde yer almaktadır.
Özet (Çeviri)
Özet çevirisi mevcut değil.
Benzer Tezler
- Türkiye'nin dış ticaretinde 1980 sonrası dönemde meydana gelen yapısal değişiminin ekonometrik analizi (1973-1992)
Başlık çevirisi yok
ZEKERİYA MIZIRAK
- Serological investigation of peste des petits ruminants in lambs in Iraq-Kirkuk region
Irak–Kerkük bölgesinde kuzularda küçük ruminant vebası (pestedes petits ruminants ppr)'ın seroprevalansı
SARWAT KHORSHED RAHEEM
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Sağlık YönetimiVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiSağlık Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SÜLEYMAN KOZAT
- Yeni Cami'nin akustik açıdan performans değerlendirmesi
Evaluation of the acoustical performance of the New Mosque
EVREN YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEVTAP YILMAZ DEMİRKALE
- Türkiye'de ihracata yönelik dış ticaret politikası ve ihracatın yapısal analizi (1980-1987)
Başlık çevirisi yok
TANER BİÇER
- Türkiye'de cari açığın belirleyicilerinin eş bütünleşme analizi yöntemiyle incelenmesi: 1992-2012 dönemi
Analysis of current account defi̇ci̇t's determi̇nants i̇n Turkey by coi̇ntegration analysi̇s method: 1992-2012
ÇİSEM BOZKURT
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
EkonomiUşak Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MEHMET HİLMİ ÖZKAYA
PROF. DR. MEHMET FAYSAL GÖKALP
YRD. DOÇ. DR. YILMAZ AKYÜZ