Türkiye'de ihracata yönelik dış ticaret politikası ve ihracatın yapısal analizi (1980-1987)
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 4875
- Danışmanlar: PROF. DR. GÜLTEN KAZGAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1988
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 193
Özet
ÖZET İkinci dünya savaşından sonra, kalkınma sorunlarını çö zümlemek için, AGÜ'in iki tip strateji uyguladıkları görüldü. Bunlardan biri ithal ikameci stratejidir ki çok yaygın olarak uygulanmaktadır. İkincisi ise çalışmamızı doğrudan ilgilendi ren ihracata yönelik stratejidir. Bu strateji nispeten daha az sayıda AGO tarafından uygulanmakta olup giderek daha fazla gün cellik kazanmaktadır. Bir kısım AGÜ'nin başlangıçtan itibaren, bir kısım AGO' ninde ithal ikamesinin belirli bir aşamasından sonra ekonomile rinde ihracata yönelik dönüşümleri yapmalarında çeşitli etkenr ler rol oynamıştır. Bunların başlıcaları; ithal ikamesinin ya rattığı ekonomik darboğazlar, ülkelerin tabii koşulları, 1954- 1974 döneminde dünyada yaşanan olumlu konjonktürün, 1974 sonra sı dünyadaki durgunluğun ve ÇUŞ'in etkileri ile ihracata yöne lik stratejiden beklenen yararlardan oluşmaktadır. İhracata yönelik strateji dinamik karşılaştırmalı üstün lüklere uygun bir sanayileşme modelini öngörmektedir. Uygulama da ihracat/GSMH ve sınai ürün ihracatı/toplam ihracat oranları nın yüksekliği stratejinin pratik bir göstergesi olarak kulla nılmaktadır. I Anılan stratejide uygulanan belirgin iktisat politikala rı şunlardır: Dış ticaret politikası kapsamında; çeşitli ibracatı teş vik tedbirleri devreye sokulmakta, gerçekçi bir kur politikası izlenmekte ve ithalat büyük ölçüde libere edilmektedir.Fiyatların piyasada serbestçe oluşumuna izin verilmesi, reel ücretlerin düşük, reel faiz hadlerinin enflasyonun üzerin de tutulması ve yabancı sermayeyi teşvik edici önlemlerin art tırılması stratejiyi tanımlayan diğer iktisat politikaları ol maktadır. Türkiye 1980'den sonra geleneksel ithal ikameci strateji den kesin bir dönüş yaparak, yukarda kısaca genel çerçevesi çi zilmeye çalışılan ihracata yönelik stratejiyi hayata geçirmek için genel iktisat politikalarında belirli dönüşümler yaptı: - Bazı kamu kuruluşlarının çeşitli biçimlerde satışına geçildi ve sermaye gelirleri üzerindeki vergi yükü azaltıldı. - Fiyatların piyasada serbestçe oluşmasına izin verildi. - Reel ücretler düşürüldü. - Reel faiz hadleri enflasyonun üzerinde tutulmaya çalı şıldı. - Tabancı sermaye yoğun olarak teşvik edildi. - Dış ticaret politikası ihracata yönelik hale getirildi. Bu çerçevede; İhracatın dış piyasalarda rekabet gücünü arttırmak için çoğu vergi teşviklerinden oluşan 18 tane teşvik tedbiri uygulan dı. Bu teşvikler; İhracatta Vergi ladesi, İhracat Kredileri, Kay nak Kullanımı Destekleme Primi, İhracatta İstihsal Vergisi Mua fiyeti, İhracatta KDV Muafiyeti, İhracatta Kurumlar Vergisi İs tisnası, Gümrük Muafiyetli Döviz Tahsisi, İhracat Karşılığı Güm rük Muafiyetli Mal İthali, Geçici Kabul Rejimi ile Mal İthali, İhracat Karşılığı Dövizlerden Mahsup, Vergi-Resim-Harç İstisna sı, Garantisiz Ticari Borçların Fason İmalatın İhracı Yoluyla ödenmesi, Orman Sanayi ürünleri İhracatını Teşvik, Konut Fonu Muafiyeti, İhraç Sayılan Satış ve Teslimler ile Döviz Kazandı rıcı Hizmet ve Faaliyetler, İhracatı Destekleme ve Fiyat İstik rar Fonundan ödeme, Navlun Teşviki ve Dış Ticaret Sermaye Şir ketleridir.Yukarda anılan teşvik tedbirleri Ek:l*de verilen teşvik lerle karşılaştırıldığında, Türkiye'nin teşvik sisteminin daha çok vergi teşviklerine dayandığı ve ihracat kredi, sigortası ile ihracat pazarlamasında destek sunacak çeşitli kurumlar yönünden eksiklikleri olduğu görülmektedir. Fakat buna rağmen, mevcut teş* vik tedbirlerinin ihracatın teşviki konusunda yeterli bir etkin likte olduğu gözlenmektedir. İhracatta amaçlanan hedeflere bü yük ölçüde ulaşılması da bunu desteklemektedir. İhracatı özendirmek için 1981'den itibaren günlük olarak belirlenen TL'nin yabancı paralar karşısındaki değeri reel ola rak hızla düşürüldü. Tarafımızdan yapılan bir hesaplamada, 1980- 1987 döneminde TL'nin $ ve DM (tartılı) karşısında reel olarak %38 değer kaybettiği görüldü. Bu arada Kambiyo Rejimi 'de önemli ölçüde serbestleştirildi. ülke içi kaynak tahsisinin uluslararası fiyat sistemine göre yapılması ve bu şekilde gerçekleştirilen üretimin dış pa zarlarda satılma olanağının yükseltilmesi için liberal bir itha lat politikası uygulandı. Kotalar kaldırıldı, ithali yasak ve it hâli izne bağlı mallar çok cüzzi miktarlara indirildi, 1984'te yapılan gümrük tarife revizyonuyla NKO ve EKO azaliıldı. 1980'den sonra ihracata yönelik dış ticaret politikası -ve diğer iktisat politikalarmında katkısı- sonucu ihracatta olumlu gelişmeler kaydedildi. 1980-1987 döneminde; ihracatın ithalatı karşılama oranı, ihracatın ve dış ticaretin GSKH için deki payı ve ihracatın dünya ihracatı içindeki payı önemli öl çüde yükseldi. İhracatın yapısı sınai ürünler lehine değişti. Sınai ürün ihracatı içinde, halen en önemli yeri tüketim malları tut maktadır. Bunu sırasıyla ara ve yatırım malları izlemektedir. Ancak, sınai ürün ihracatı içinde tüketim mallarından ara ve yatırım mallarına doğru hızlı bir yapısal değişme görülmekte dir.OECD ve İslam Ülkelerinin ihracatımız içindeki payı ar tarken, Doğu-Avurpa ülkelerinin payı süratle azaldı. İhracatı mızın yılda ortalama %50.4'ü 5 ülkeye, %70.3'ü de 10 ülkeye ya pıldı. İhracata yönelik stratejiden teorik olarak beklenen ya rarların, Türkiye'de ne denli gerçekleştirildiğini göstermek için yaptığımız analizlerde olumlu ve olumsuz yönde sonuçlar ortaya çıktı. 1980-1987 bir bütün olarak değerlendirildiğinde şunlar söylenebilir: Ekonomide döviz sorunu önemli ölçüde çözüldü, imalat sanayinde kapasite kullanım oranı ve kapasite hacmi yükseldi, yabancı sermaye izinleri 1980 öncesine göre büyük miktarlara ulaştı ve büyüme hızı 1984 sonrası yüksek sayılabilecek bir düzeyde seyretti. Buna karşın; işsizlik ve gelir dağılımı, DTH, dış borç lar, tasarruf-yatırım ve teknoloji konularında başarılı bir performans gösterilemedi. H\ r Ü !!.}?!-'«?*..-
Özet (Çeviri)
Özet çevirisi mevcut değil.
Benzer Tezler
- Türkiye'nin dış ticaretinde 1980 sonrası dönemde meydana gelen yapısal değişiminin ekonometrik analizi (1973-1992)
Başlık çevirisi yok
ZEKERİYA MIZIRAK
- Avrupa Birliği'nde ve Türkiye'de KOBİ'lere yönelik ihracat teşvik politikaları
Export promotion policies for SME's in European Union and Turkey
ELİF BOZAĞAÇLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
EkonomiÇanakkale Onsekiz Mart Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MELİHA ENER
- Gümrük Birliği sürecinde Türkiye'nin dış ticaret dendesine ilişkin sorunlar ve çözümleri
In Proces of Customs Union, the problems and the ways of solutions in foreign trade balance of Turkey
SÜREYYA BAKKAL
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Ekonomiİstanbul Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAYRİ ERDOĞAN ALKİN
- İstikrar politikaları ve Türkiye ekonomisinin (1980-1990) dönemi dış ticaret yapısının genel bir değerlendirmesi
Başlık çevirisi yok
JALE YALINPALA
- Uluslararası Para Fonu (I.M.F.) destekli istikrar programları ve 1980 sonrası Türkiye uygulamaları
Stabilization programmes supported by International Monetary Fund (I.M.F.) and post 1980 experiences of Turkey
SEYHUN DOĞAN