Hakas Türkleri destan kahramanları üzerine bir araştırma: İnceleme-metin
A research on epic heroes of Khakass Turks: Analyze-text
- Tez No: 322001
- Danışmanlar: PROF. DR. ÂLİMCAN İNÂYET
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Halk Bilimi (Folklor), Türk Dili ve Edebiyatı, Folklore, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2012
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Halk Bilimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 914
Özet
Günümüzde Rusya Federasyonu içerisinde yaşamakta olan Hakas Türkleri Türklüğün ilk kaynağı olan bir coğrafyanın üzerinde çok uzun asırlar boyunca bölge tarihinde kültürel ve siyasî anlamda önemli roller üstlenmişlerdir. Bu zengin kültürel birikim Hakas Türklerinin halk edebiyatı ürünlerine de fazlasıyla sirayet etmiştir. Bu halk edebiyatı dairesi içinde yer alan destanlar ve bunun meydana getirdiği destancılık geleneği zengin ürünlerle doludur.Bu çalışma içerisinde Hakas destancılık geleneği içerisindeki destanlarda yer alan kahramanlar üzerine tipolojik, biyografik ve yapısal bir incelemede bulunduk. Çalışmanın kaynak malzemesini dördü tarafımızdan Türkiye Türkçesi'ne aktarılmış on iki destan metni oluşturmaktadır.?Hakas Türkleri Destan Kahramanları Üzerine Bir Araştırma (İnceleme-Metin)? başlıklı bu tez Giriş haricinde üç ana bölümden meydana gelmektedir.Giriş bölümünde öz ancak açıklayıcı bir şekilde Hakas Türklerinin tarihi, günümüz Hakas Türkleri ve Hakas Türklerinin dili üzerinde durulmuştur. Bu bölüm Hakas Türklerinin Tarihi başlığını taşımaktadır. Ardından Hakas Destanları ve Destancılık Geleneği içerisinde destan türü ve tanımları hakkında kısa bilgiler verildikten sonra Hakasların destancılık geleneği metin, yapı, icra ve işlev boyutları bakımından incelenmiş daha sonra yurtdışında ve Türkiye'de Hakas destanları hakkında yapılan çalışmalar tanıtılmıştır.Hakas Destanlarında Kahraman başlığını taşıyan birinci bölümde destanlardaki kahraman kavramı üzerinde kısaca değinildikten sonra incelemeye tâbi tuttuğumuz Hakas destanlarındaki kahramanlar tek tek tespit edilerek biyografik yöntem esasına göre incelenmiş olup kahramanların kültürel boyutları hakkındaki değerlendirmeler ikinci alt başlıkta irdelenmiştir.İkinci bölüm olan Hakas Destanlarının Epizot ve Motif Yapısı başlığı altında destan kahramanları merkezinde epizot ve motif yapısı diğer Türk destan kahramanları ile karşılaştırmalı olarak ele alınmıştır.Üçüncü ve son bölüm olan Metinler kısmında Türkiye Türkçesi'ne aktardığımız dört Hakas destanı Hakas Türkçesi-Türkiye Türkçesi karşılıklarıyla verilmiştir.Sonuç bölümünde tezin genel bir değerlendirmesi yapılmış olup çalışma Kaynaklar bölümüyle nihayete ermektedir.
Özet (Çeviri)
Khakas Turks, who are located in geography of Turks? first settlement and currently living within the territory of Russian Federation, have played culturally and politically important roles throughout the history. This culturally rich savings of Khakas Turks have certain impact on their own folk literatures. Epics and tradition of epics involved in this circle consist of very rich products.Among this study we made typological, biographical and structural analysis about the heroes of Khakas epics. The main sources of our study are texts of twelve epics, four of which are translated to Turkey Turkish by us.This thesis named as ?An Analysis on the Heroes of Khakas Turks? Epic (Analyze-Text)? consists of three separate chapter in addition to Introduction chapter.Introduction chapter briefly focuses on history of Khakas Turks, today?s Khakas Turks and the language of Khakas Turks. The title of the chapter is History of Khakas Turks.After that ?Khakas Epics and Tradition of Epics? gives necessary information on epic types and definitions, makes analysis about the dimensions of text, structure, performance and function and introduces the works on Khakas epics studied in Turkey.The first chapter titled as Hero in Khakas Epics briefly mentioned the concept of hero in epics, defined the heroes one by one in the analyzed epics and made an examination using biographical method. Review about the cultural dimensions of heroes is studied under the second subtitle.Second chapter titled as Episode and Motive Structure of Khakas Epics made a comparative analysis on the episode and motive structure between the heroes of other Turkish epics.Third and last chapter Texts, four Khakas epics which are translated to Turkey Turkish take place with their Khakas Turkish and Turkey Turkish forms.In the Conclusion part a general examination of the thesis is given and the study ends up with Bibliography.
Benzer Tezler
- Hakas destan kahramanları ve tip özellikleri
The Hakas epic heroes and character features
LEYLA KİRMİTÇİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Halk Bilimi (Folklor)Erciyes ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BAYRAM DURBİLMEZ
- Hakas destanlarında kadın kahramanlar
Women heroes in Hakas epics
GAMZE GÖKÜR TOKER
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Halk Bilimi (Folklor)Gazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSA ÖZKAN
- Güney Sibirya Türk destanlarında mekân ve zaman sembolizmi
Symbolism of space and time in epics of South Siberian Turks
BERNA ÖZPINAR
Doktora
Türkçe
2023
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul Kültür ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYNUR KOÇAK
- Orta Asya ve Güney Sibirya Türklerinin kahramanlık destanlarında yardımcı tipler
The helping characters in heroic eposes of Middle Asian and South Siberian Turks
PINAR ZALOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Türk Dili ve EdebiyatıBalıkesir ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET AÇA
- Güney Sibirya Türk destanlarında kahramana yardımcı unsurlar
Accessory elements to the hero in South Siberia Turkish epos
HİLAL TÜRKER
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
DOÇ. DR. İBRAHİM DİLEK