Türk folklorunda yılan
Snake in Turkish folklore
- Tez No: 324988
- Danışmanlar: DOÇ. DR. F. AHSEN TURAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Halk Bilimi (Folklor), Türk Dili ve Edebiyatı, Folklore, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Folklor, Yılan, Ejderha, Evren, Mitoloji, Folklore, Snake, Dragon, Universe, Mythology
- Yıl: 2012
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Halk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 199
Özet
Mitolojilerden folklorik anlatılara günümüze kadar gelen yılan sembolü günlük hayatımızın her alanında karşımıza çıkmaktadır.Bu sebeple yılan motifine bağlı olarak oluşan folklor malzemesini toplamak, incelemek, varsa varyantlarını araştırmak ve sonuçlar ortaya koymak amacıyla esrarengiz bir güce sahip olan ve sonsuzluk, ölümsüzlük, yeniden canlanma, sağlık, korku vb. kavramlara ilişkin folklorik unsurların sembolü olan ?Yılan?ın ?Türk Folkloru?ndaki yeri tespit edilmeye çalışılmıştır. Ayrıca yılanın, Türk mitolojisindeki yeri ile dünya mitolojilerindeki yeri karşılaştırılmış, ortak ve farklı yönlerin tespiti hedeflenmiştir.Türk folklorunda yılanla ilgili pek çok ürüne rastlanmaktadır. Bunların bir kısmında yılan olumlu yönleriyle ele alınmış bir kısmında ise olumsuz yönleriyle ön plana çıkarılmıştır. Anonim eserlerde de yılan motifi hem nazım biçiminde hem de nesir biçiminde işlenmiştir. Yılan, destanlarda, memoratlarda, efsanelerde, masallarda, atasözlerinde, deyimlerde mânilerde, bilmecelerde, kargışlarda, ferdî eserlerde, menkıbelerde, halk inanışlarında yer almıştır. Yılanın bu ürünlerdeki yerinin tespiti amacıyla bu tür yazılı ve sözlü malzeme çalışma kapsamında taranmıştır. Bu malzemelerin taranırken yılan motifinin benzer ve farklı özellikleri fişleme yöntemiyle sistemli bir süzgeçten geçirilmeye çalışılmıştır.Yılan, Anadolu ve diğer Türk coğrafyalarında, bilinenin aksine yalnızca olumsuz yönleriyle ele alınmamış, zehrin yanında panzehri, ölümün yanında dirilişi, hastalığın yanında şifayı temsil eden motif özellikleriyle kullanılmıştır. Ayrıca büyü ve fal malzemesi olarak kullanılan yılan, ev iyesi şeklinde atalar kültüyle ilişkilendirilmiştir.Türk halk kültüründeki süsleme sanatlarında yılan motifi zaman içinde Çin ve İran etkisiyle ejderle de bütünleşmiştir.
Özet (Çeviri)
?Snake? symbol, from mythological telling to folkloric ones, has appeared in every space of our daily life.Thus, this thesis aims to expose the position of Snake symbol in Turkish folklore, which symbolizes folkloric elements related to concepts such as having mysterious power, eternity, immortality, reincarnation, health, and fear, in order to collect and analyze the folkloric materials related to snake motif, to research the variants-if there are any-, and to put conclusion about it. Also, by comparing and contrasting the status of snake in Turkish and world mythologies, its similar and different aspects are aimed to be clear.It is possible to meet many products related to snake in Turkish folklore. Interestingly, while some of them represent snake positively, others take it in opposition. On the other hand, snake has been subject to verses and proses in anonymous work in the field of literature. Snake has taken place in sagas, memorates, legends, fables, proverbs, idioms, Turkish folk poems, riddles, malediction, individual works, epics, and folk beliefs. In the context of this study, I have scanned written and oral materials in order to determine the position of snake in these products. While scanning the material, I have tried to strain systematically for comparing and contrasting the similar and different features of snake.Contrary to negative aspects, Snake figure in Anatolia and other Turkish lands has been used as representing motives such as antidote, revival, and recovery. Also, Snake used as material for sorcery and fortune has been associated with ancestral cult as home possessor.Snake motive in decorative arts of Turkish folk culture has been integrated with dragon with the effect of Chinese and Iran cultures.
Benzer Tezler
- Azerbaycan folklorunda tabiat kültleri ile ilgili inançlar
Nature cults in the Azerbaijan-Turkey folklore
RÖVŞEN ALİZADE
Doktora
Türkçe
2008
Halk Bilimi (Folklor)Azerbaycan Milli Elmler AkademiyasıFolklor ve Müzikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEYFEDDİN RZAYEV
- Azerbaycan masallarının Türkiye Türkçesine aktarılması ve aktarma sorunları
The translation of Azerbaijan folk tale to Turkey Turkish and traslation problems
SERMİN YUMUŞAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Halk Bilimi (Folklor)Nevşehir ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. PARVANA BAYRAM
- Kazak çocuk folkloru
Kazakh children's folklore
GULNAZ NUSSIPKHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Halk Bilimi (Folklor)Nevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiTürk Halk Bilimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ADEM ÖGER
- Hasan Ali Toptaş romanlarının folklorik unsurlar bağlamında tema, dil ve üslup açısından incelenmesi
The investigation of Hasan Ali Toptaş romanes in the context of folkloric elements in terms of theme, language and wording
RAMAZAN TÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimUşak ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. METİN ARIKAN
