Orta ve Doğu Karadeniz bölgesi Rum kiliseleri
Rum churces of Middle and East Blacksea region
- Tez No: 326842
- Danışmanlar: PROF. DR. AHMET ALİ BAYHAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2013
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 947
Özet
Karadeniz Bölgesi tarihi süreci içerisinde siyasi, politik, stratejik, ekonomik ve kültürel öneme sahip olmuş, bu süreç içerisinde bölge farklı medeniyetlere ev sahipliği yapmıştır. Orta ve Doğu Karadeniz bölgesi Müslüman Türkler ve Komnenoslar tarafından kurulan ve Bizans?ın bölgedeki uzantısı olan Ortodoks Hıristiyan devletin güç ve hakimiyet yarışlarına sahne olmuştur. Bölgede yaşayan Müslümanlar dini, sivil ve askeri mimari faaliyetlerini sürdürürken paralel dönemlerde Hıristiyan halk da benzer faaliyetlerini devam ettirmiştir. 1461 yılında Trabzon?un fethi ve devamındaki süreç sonrasında bölge tamamen Osmanlı Devleti?nin idaresi altına girmiştir. Osmanlı döneminde, fethettiği yerlerde yaşayan gayrimüslimler, ?zımmi? statüsünde yaşamış ve çeşitli vergilere tabi tutulmuşlardır. Vergi yükümlülüğünden kurtulmak ve çevrede bulunan gümüş madenlerinde rahatça çalışabilmek için Karadeniz bölgesi içerisinde yaşayan Hıristiyanlar esas inançlarını gizlemiş, Müslümanlığı sözde kabul etmişlerdir. Tanzimat ve Islahat Fermanlarının getirdiği toplumsal düzenlemeler ile Osmanlı devleti içerisinde ?zımmi? statüsünde yaşayanlar gayrimüslim tebaa (tam Osmanlı vatandaşı) olarak kabul edilmişlerdir. Bölgedeki gizli Hıristiyanlar bu süreçte, 14 Mart 1856?da Petros Savvas Sideroupoulos?un ilk resmi itirafı sonrasında asıl inançlarını açıklamaya başlamışlardır. Osmanlı döneminde Müslüman olmayan toplumların inşa faaliyetlerine, genellikle İslam Hukuku?ndan kaynaklanan ve çeşitli dönemlerde farklı uygulamalar gösteren bazı kurallar getirilmiştir. Fermanlar ve Osmanlı Devleti?ndeki batılılaşma sürecinin getirdiği sosyal ortamda, başta İstanbul olmak üzere, kilise inşa faaliyetleri abidevi örneklerle devam etmiştir. Çalışma alanımızda bulunan son dönem Rum Ortodoks kiliselerinin, tarihi bilinenlerinin tamamı 19. yüzyıl yapısıdır. Tarihi belli olmayan yapılar, kitabesi bulunan yapılarla plan, mimari ve süsleme bakımından büyük benzerlik içerisinde olmalarından dolayı bu yüzyıla tarihlendirilmiştir. Bu bağlamda bölgenin 19. yüzyıldaki demografik yapısı tarihlendirmemizi destekleyen nitelikte veriler sunmaktadır. Orta ve Doğu Karadeniz Bölgesi sahil şeridi ve Gümüşhane ilindetoplam 143 kilise katalog kapsamında, sanat tarihi disiplinine bağlı kalınarak, detaylıca tanıtılmıştır. Kiliseler de üç nefli bazilikal, kubbeli bazilikal, tek nefli, kare veya dikdörtgen içerisinde haç ve serbest haç olmak üzere toplam beş çeşit plan şeması uygulanmıştır. Plan, mimari ve süsleme bakımından sergiledikleri özellikler sonucunda Karadeniz bölgesinin araştırma alanımız dahilindeki bölümlerinde başkent ve taşra yapılarında görülen genel uygulamalarla birlikte bölgesel olarak değerlendirilen yorumlamalar belirlenmiştir. Yerel sanatçıların özgün yorumları olarak değerlendirilen bu farklılaşmalar ile Karadeniz Bölgesi son dönem Rum Ortodoks dini mimari ürünlerinin Anadolu coğrafyasındaki Rum Ortodoks kiliseleri içerisindeki yeri belirlenmeye çalışılmıştır. Kaynak Kelimler : Karadeniz Bölgesi, Rum, Kilise, XIX. Yüzyıl
Özet (Çeviri)
Black Sea Region has been of diplomatical, political, strategical, economical and cultural importance during its historical period and within this period the region has hosted various civilisations. Middle and East Black Sea Reigon has been the scene for the power and conquiring struggles in between Muslim Turks and Orthodox Christian government which was established by Komnenoses as to be the extension of the Byzantine. While the Muslim occupation of the region was acting in religious, civil and military arthitecturing works; the Christian society of the region has also simultanenously continued the similar activities in the parallel times.Soon after the conquest of Trebizond in 1461 and during the period after, the region was totally under the adiministration of the Ottoman Government. The non-muslim public of the land areas conqured by Ottoman Government lived under the status of ?zımmi? and were subjected to miscallenous taxes. In order to get rid of these tax responsibilities and get the employment in silver mines located around, the Christians living in Black Sea Region has hidden their real religious beliefs and has accepted so-called Islam.Together with the social arrangements of Reform (Tanzimat) and Improvement (Islahat) Ordinances, the non-muslim people living under the Ottoman Government administration with the status of ?zımmi? has been accepted to be ?absolute Ottoman citizen?. Within this period, the hidden Christians has started to declare their real religious belief soon after the official religious decleration of Petros Savvas Sideroupoulos in March 14, 1856.During the Ottoman Period, some rules mainly based on Islamic Laws and which provided different applications in various times have been valid and applied to non-islamic construction activities. Church construction activities, especially in Istanbul, have been realized with monumental examples in the social environment of Ordinances and westernization period of the Ottoman Government.The ones of the Rum Orthodox Churches which are evaluated within this dissertation with the known construction time are dated to 19th century. The structures which do not have stone legend to sign the construction time have been dated to this era basing on the similarities with the ones of the known contruction date by means of plan, architectural and ornamental features. In this respect, the demographical structure of the region in 19th century have provided the qualitative data to support the dating studies.Within the context of the catalogue, total of 143 churches from Middle and East Black Sea Region coast line and Gümüşhane city are introduced in accordance with the facts of Art History discipline. Total of five plan schemas as triple aisled basilical, domed basilical, single aisled, cross or free cross either in square or rectangle geometry has been applied.Considering the plan, architectural and ornamental features; some interpretations evaluated to be regional were determined in addition to the commonly observed applications on the capital and provincial structures of the parts of Black Sea Region which are the research area of the dissertation. These differentiations which are assumed to be the peculiar interpretations of the local artists and the place of the recent epoch Black Sea Region Rum Orthodox religious architectural products among the other Rum Orthodox Churches of Anatolian land are studied to be defined.
Benzer Tezler
- Orta ve Doğu Karadeniz Bölgesi'nde yaşanan ayrılıkçı Rum faaliyetleri ve Mustafa Kemal Paşa (1914-1922)
The Greek separatist movements in the Middle and the Eastern Black Sea
BURCU AKYILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
TarihHarp Akademileri KomutanlığıStrateji ve Stratejik Araştırmalar Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SÜLEYMAN BEYOĞLU
- 16. yüzyılda Anadolu'da Oğuzların Çepni boyu
Çepni Tribe of the Oghuzs in Anatolia in the 16th century
KAMİL YAVUZ
- Organonscape, atmospheric relations and sound ethnobiology of kemençe in and around Trabzon
Trabzon ve çevresinde organonscape, atmosferik ilişkiler ve kemençenin ses etnobiyolojisi
UĞUR ASLAN
Doktora
İngilizce
2021
Antropolojiİstanbul Teknik ÜniversitesiMüzik Ana Bilim Dalı
PROF. SONGÜL KARAHASANOĞLU
- XIX.yüzyıllarda batılı seyyahlara göre doğu ve orta Karadeniz
Başlık çevirisi yok
SİBEL ERCÜMENT
Yüksek Lisans
Türkçe
1991
TarihHacettepe ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET BAHAEDDİN YEDİYILDIZ