Geri Dön

Yabancı terimleri Türkçeleştirmede uygulanan yöntem ve ilkeler: 1932-1950 arası

Başlık çevirisi mevcut değil.

  1. Tez No: 330306
  2. Yazar: HÜLYA UYSAL
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. PAŞA YAVUZARSLAN
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Terim, Terim Sözlükleri, Türkçedeki Yabancı Terimler, Yabancı Terimleri Türkçeleştirme Yöntemleri, Terim Türetimi, Term, Term Glossaries, Foreign Terms In Turkish, Methods For Translating Foreign Terms To Turkish, Derivation Of Term
  7. Yıl: 2013
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Ankara Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Yeni Türk Dili Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 310

Özet

Tarih boyunca siyasi, askeri, ekonomik vb. sebeplerden dolayı bir toplum, diğer toplumlarla ilişki kurup bu toplumların dillerinden etkilenmiştir. Geniş bir kullanıcı kitlesi bulunan Türkçenin de çok sayıda dille kurduğu ilişki sonucunda söz varlığı düzleminde alışverişler ortaya çıkmıştır. Bu çalışmanın inceleme konusu da söz varlığını oluşturan ögelerden biri olan terimlerdir. Çeşitli bilim dallarına, sanat ve meslek kollarına özgü sözcükler olarak tanımlanan terimler, standart bir anlama sahip olan dil birimleridir. Yeni bilginin bilim dünyasına duyurulmasında, üst dil kullanılarak gerçekleştirilen bilgi aktarımında terimlere başvurulmaktadır. Tarihsel dönemlerde yabancı dillerden Türkçeye birçok sözcük ve terim girmiştir. Bu yabancı terimleri Türkçeleştirmek için belli dönemlerde çeşitli çalışmalar yürütülmüştür. Bu çalışma ise 1932-1950 yılları arasında yabancı terimleri Türkçeleştirmede uygulanan yöntem ve ilkeleri ortaya koymayı amaçlamıştır.Yöntem ve ilkelerin belirlenebilmesi için 1932-1950 yılları arasında yayımlanan terim sözlükleri -Bitkibilim Terimleri (Botanik) (1948), Dilbilim Terimleri Sözlüğü (1949), Dirilbilim (Biyoloji) Terimleri (1948), Edebiyat ve Söz Sanatı Terimleri Sözlüğü (1948), Felsefe ve Gramer Terimleri (1942), Tarım Terimleri I (1949), Teknik Terimler I (1949), Türe Terimleri (1948)- taranmış, farklı bilim dallarına özgü terimlerin hangi yöntemden yararlanılarak türetildiği belirtilmiştir. Bu çalışmanın bugün Türkçenin söz varlığında yer alan ve sonraki dönemlerde Türkçeye girme olasılığı bulunan yabancı sözcük ve terimlerin Türkçeleştirilmesinde ve dil bilgisi kurallarına uygun türetimlerin yapılmasında yol gösterici olması beklenmektedir.

Özet (Çeviri)

Throughout history, a society has been contacted with other societies due to political, military, economic and etc. reasons; this society has been affected by other societies? languages. Turkish which has a wide range of speakers has been contacted with many languages and so there have been borrowings in vocabulary. The subject of this thesis is terminology which is one of the items composing vocabulary. Terms which are defined as specific words belonging to arts, vocation branches are language units which have standard meanings. Terms are used in order to declare new information to science and convey information with academic language. In historical periods, there were a lot of words and terms in Turkish which belonged to foreign languages. In certain periods, different studies were done in order to translate these words / terms to Turkish. This study aims to display methods and principles which are used in order to translate foreign terms to Turkish between 1932 and 1950. To inform methods and principles, term glossaries brought out between 1932 and1950 were searched thoroughly (Botany Terms (1948), Glossary Of Linguistics Terms (1949), Biology Terms (1948), Glossary Of Literature and Literary Arts Terms (1948), Philosophy and Grammar Terms (1942), Agriculture Terms I (1949), Technics Terms I (1949), Law Terms (1948) and methods used for derivation of terms belonging to different fields were put forward. It is anticipated that this study will be useful in order to translate foreign words and terms to Turkish which are today in Turkish vocabulary and which have the possibility of entering Turkish in later periods and in order to derive correct words and terms for Turkish.

Benzer Tezler

  1. Türkçede sayılarla kurulan birleşik kelimelerin kavram alanı

    Concept area of compound words formed with numbers in Turkish language

    ALİ CANBULAT

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Eğitim ve ÖğretimNecmettin Erbakan Üniversitesi

    Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MUSTAFA YILDIZ

  2. Abdulvehhâb bin Yusuf'un Müntahab-ı Fi't-Tıbb'ı (Dil incelemesi-Metin-Dizin)

    Muntahab-i Fi'l-Tib by Abdulvahhâb bin Yûsuf (Grammar-Text-Grammatical index)

    MERİÇ GÜVEN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2005

    Türk Dili ve EdebiyatıPamukkale Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. H. ÖMER KARPUZ

  3. Matematik terimlerini Türkçeleştirme hareketleri

    The movements of translating mathematics nomenclature to Turkish language

    BURAK GÜNGÖR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2013

    Eğitim ve Öğretimİstanbul Üniversitesi

    Bilim Tarihi Bilim Dalı

    PROF. DR. MUSTAFA KAÇAR

  4. Hekimbaşı Mustafa Behçet Efendi'nin tıp tarihindeki yeri, Tertîb-i Eczâ, Kolera Risalesi, Çiçek Aşısı Risalesi, Ruhiye risalesi adlı eserlerinin transkripsiyon ve değerlendirmesi

    The place of Hekimbaşı Mustafa Behçet Efendi in the tip history Tertîb-i Eczâ, Kolera Risalesi, Çiçek Aşisi Risalesi, Ruhiye Risalesi adli eserlerinin transkripsiyon

    TUNCAY PEKDOĞAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Deontoloji ve Tıp TarihiTokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ İBRAHİM AYKUN

  5. Biyoloji eğitiminde yabancı terim sorunu ve Türkçe terminoloji çalışması

    The matter of foreign terminology in the education of biology and the study of Turkish terminology

    GÜNEŞ GÜNEŞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2008

    BiyolojiGazi Üniversitesi

    Ortaöğretim Fen ve Matematik Alanları Eğitimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. TURAN GÜVEN