Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tanılı çocuklarda yaşam kalitesinin değerlendirilmesi, tip 1 diyabetes mellitus ve sağlıklı kontrol gruplarıyla karşılaştırılarak yaşam kalitesine etki eden faktörlerin belirlenmesi
Assessment of life quality in the children with attention deficit hyperactivity disorder, investigation of the factors affecting life quality by comparison with type1 diabetes mellitus and healthy control groups
- Tez No: 331263
- Danışmanlar: PROF. DR. AYNUR AKAY
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Psikiyatri, Psychiatry
- Anahtar Kelimeler: Dikkat eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu, Tip 1 DM, Çocuklar için Yaşam Kalitesi Ölçeği (ÇİYKÖ), Çocuklar için Davranış Değerlendirme Ölçeği (ÇDDÖ), Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD), Type 1 DM, Pediatric Quality of Life Inventory (PedsQL 4.0 TM), Child Behaviour Check List (CBCL)
- Yıl: 2013
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Tıp Fakültesi
- Ana Bilim Dalı: Çocuk Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 120
Özet
AMAÇ Gelişimsel düzeyle uyumsuz ölçüde hiperaktivite, dikkat eksikliği ve dürtüsellik gibi çekirdek belirtilerle karakterize Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) dünya genelinde görülen yaklaşık %5 prevalansı, olguların ve ailelerinin yaşam kalitesi üzerindeki büyük etkileri nedeniyle önemli bir psikiyatrik bozukluktur. Tip 1 Diyabetes Mellitus (DM) ise çocukluk çağının en yaygın kronik fiziksel hastalıklarından biridir. Yaptığımız araştırmada kronik psikiyatrik bozukluk olarak DEHB grubu olguların yaşam kaliteleri ile kronik fiziksel hastalık olarak Tip 1 DM olgularının ve sağlıklı kontrol olgularının yaşam kaliteleri karşılaştırılmış, yaşam kalitesine etki eden faktörler araştırılmıştır. YÖNTEM Bu prospektif, olgu kontrol özelliğindeki çalışmaya, 8-16 yaş arasında 60 DEHB tanılı, 60 Tip 1 DM tanılı ve 60 sağlıklı kontrol grubu toplam 180 çocuk ve ergen alınmıştır. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Polikliniği?ne başvuran ve öncesinde psikiyatrik ilaç tedavisi öyküsü olmayan DEHB tanılı olgular çalışmaya alınmıştır. Kontrol grupları, olgu grubuyla yaş ve cinsiyet açısından eşleştirilmiştir. DEHB tanılı grupta kronik fiziksel hastalık, Mental Retardasyon, Yaygın Gelişimsel Bozukluk, Bipolar Bozukluk, Psikotik Bozukluk ve Madde Kullanım Bozukluğu olan olgular çalışmadan dışlanmıştır. Ayrıca Tip 1 DM grubunda psikiyatrik hastalık, sağlıklı kontrol grubunda ise fiziksel ve psikiyatrik hastalık dışlanmıştır. Çalışmaya katılan tüm çocuk ve ergenlerde psikiyatrik tanıları belirlemek için DSM IV?e göre uyarlanmış Okul Çağı Çocukları İçin Duygulanım Bozuklukları ve Şizofreni Görüşme Çizelgesi - Şimdi ve Yaşam Boyu Versiyonu uygulanmıştır. Tüm olgularımıza sosyodemografik bilgi formu, 4-18 yaş arası Çocuklar için Davranış Değerlendirme Ölçeği (ÇDDÖ) formları ayrıca Çocuklar için Yaşam Kalitesi Ölçeği (ÇİYKÖ) Çocuk-Ergen ve Ebeveyn Formları uygulanmıştır. DEHB grubuna ek olarak Dikkat Eksikliği ve Yıkıcı Davranım Bozuklukları için Turgay DSM-IV?e Dayalı Tarama/Değerlendirme Ölçeği uygulanmış, DEHB şiddeti Du Paul Ölçeği ve Klinik Global İzlenim Ölçeği ile belirlenmiştir. Tip 1 DM grubu olguların son üç ayda ölçülen HbA1c değerleri kaydedilmiştir. Sonuçlar uygun istatiksel analizlerle değerlendirilmiştir. BULGULAR Bu çalışmada olguların yaş ortalamaları 130.25 ± 16.31ay (10.8 ± 1.4 yıl) saptanmıştır. DEHB tanılı hastaların % 68.3? ü (41 olgu) olmak üzere büyük bölümünün erkeklerden oluştuğu görülmüştür. DEHB, Tip 1 DM ve sağlıklı kontrol grupları arasında yaş ortalamaları ve cinsiyete göre dağılım farklı bulunmamıştır (p=0.995, p=0.633). Bu durum kontrol gruplarının, olgu grubuyla yaş ve cinsiyet açısından eşleştirilmesi nedeniyledir. Diğer sosyodemografik veriler yönünden de gruplar arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık saptanmamıştır (p>0.05). DEHB tanılı gruptaki çocuk ve ergenlerin özbildirimlerinde; ?Fiziksel Sağlık Toplam? puanı hariç tüm ölçek puanlarının (?Duygusal İşlevsellik?, ?Sosyal İşlevsellik?, ?Okul İşlevselliği?, ?Psikososyal Sağlık Toplam? ve ?Ölçek Toplam?) sağlıklı kontrol grubundaki çocuk-ergenlerin özbildirimlerine ait sonuçlardan anlamlı olarak daha düşük olduğu bulunmuştur. ?Fiziksel Sağlık Toplam? puanında anlamlı fark saptanmamıştır. Ayrıca yine DEHB tanılı gruptaki çocuk ve ergenlerin özbildirimlerinde, ?Duygusal İşlevsellik? ve ?Psikososyal Sağlık Toplam? puanları, Tip 1 DM tanılı gruba göre anlamlı olarak düşük saptanmıştır. DEHB tanılı gruptaki çocuk ve ergenlerin yaşam kalitesine ilişkin ebeveynlerinin bildirimlerinde ise ?Fiziksel Sağlık Toplam?, ?Duygusal İşlevsellik?, ?Sosyal İşlevsellik?, ?Okul İşlevselliği?, ?Psikososyal Sağlık Toplam? ve ?Ölçek Toplam? puanları; özetle tüm yaşam kalitesi puanlarının sağlıklı kontrol grubundaki çocuk-ergenlerin anne-babalarının bildirimlerine ait sonuçlardan anlamlı olarak daha düşük bulunmuştur. DEHB grubunda; çocuk-ergenlerin özbildirimleri ile ebeveyn bildirimlerinin tüm alt ölçeklerde ve tüm toplam puanlarda birbiriyle pozitif korelasyonu saptanmakla beraber ebeveyn bildirimlerindeki tüm yaşam kalitesi puanları, çocuk-ergenlerin özbildirim puanlarından daha düşük saptanmıştır. DEHB grubunda Bileşik Tip tanılı olgular, Dikkat Eksikliği Baskın Tip tanılı olgulara göre hem çocuk-ergen hem ebeveyn bildirimlerinde ?Sosyal İşlevsellik? puanı hariç daha düşük puanlar almışlardır. DEHB grubunda komorbidite varlığında, ÇİYKÖ ?Fiziksel Sağlık Toplam? puanı hariç tüm ÇİYKÖ puanları çocuk-ergen ve ebeveyn bildirimlerinde anlamlı olarak daha düşük bulunmuştur. DEHB grubunda, hem çocuk-ergen hem ebeveyn bildirimlerinde, belirti şiddeti ve ayrıca ÇDDÖ? de belirlenen sorun davranış puanları ile yaşam kalitesi puanları arasında negatif korelasyon belirlenmiştir. TARTIŞMA Sonuç olarak bu çalışmada, DEHB tanılı olgularda ?Duygusal İşlevsellik?, ?Sosyal İşlevsellik?, ?Okul İşlevselliği? ve dolayısıyla ?Psikososyal Sağlık? alanında yaşam kalitelerinde olumsuz etkilenme saptanmıştır. DEHB varlığında dikkat sürelerinin kısa olması çocukların öğrenmelerini olumsuz etkilemekte ve akademik başarıları beklenenin altında olmaktadır. Ayrıca bu çocukların duygudurumlarında ortaya çıkan ani değişiklikler, öfke kontrolsüzlüğü, dürtüsellik nedeniyle olaylar karsısında düşünmeden hareket etmeleri, aynı hatayı ders almadan tekrarlamaları, akran ilişkilerini, sosyal becerilerini ve otorite figürleri ile olan iletişimlerini olumsuz etkilemektedir. Çocuk-ergen bildirimleri ile ebeveyn bildirimleri arasında pozitif ilişki saptanmakla beraber, ebeveynler çocuklarının yaşam kalitelerinde daha fazla oranda olumsuz etkilenme algılamaktadır. Bu durum, DEHB tanılı çocukların kendi durumlarını daha pozitif algılamalarıyla ilişkili olabilir. DEHB grubunda Bileşik Tipte, Dikkat Eksikliği Baskın Tipe göre çocuk-ergen ve ebeveyn bildirimlerinde ?Sosyal İşlevsellik? puanı hariç daha düşük puanlar saptanması DEHB?nin doğasında bulunan yürütücü işlev bozukluğunun sosyal işlevsellikle olan yakın bağlantısı nedeniyle olabilir. DEHB grubunda komorbidite varlığında ?Fiziksel Sağlık Toplam? puanı hariç tüm ÇİYKÖ puanlarının çocuk-ergen ve ebeveyn bildirimlerinde anlamlı olarak daha düşük bulunması ile komorbiditenin psikososyal anlamda yaşam kalitesini olumsuz etkilediği saptanmıştır. DEHB?de hem çocuk-ergen hem ebeveyn bildirimlerinde, belirti şiddeti ve ÇDDÖ?de belirlenen sorun davranış puanları arttıkça yaşam kalitesinin düştüğü belirlenmiştir. Sonuç olarak DEHB?nin çekirdek belirtileri yaşam kalitesini etkilemektedir ve DEHB tedavi aşamalarında yaşam kalitelerinin değerlendirilmesi olguların etkilenme alanlarının saptanmasında yol gösterici olabilir.
Özet (Çeviri)
OBJECTIVE Attention-Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD), which is characterized by developmentally inappropriate levels of hyperactivity, impulsivity, and inattentiveness, has been identified as an important psychiatric condition in terms of its prevalence (around 5% worldwide) and its impact on quality of life for patients and their families. Type 1 Diabetes Mellitus (DM) is one of the most common chronic diseases of childhood. In the present study, the life quality of children and adolescents with ADHD was compared both with the life quality of children and adolescents with Type 1 DM and healthy control groups. The factors affecting the life quality of children and adolescents with ADHD by comparison with Type 1 DM and healthy control groups were also investigated. METHOD 60 ADHD diagnosed cases, 60 Tip 1 DM patients and 60 healty controls, in total 180 children and adolescents aged between 8-16 years were enrolled in this prospective, case-control study. ADHD diagnosed cases were recruited from The Child and Adolescent Psychiatry Outpatient Clinic of Dokuz Eylul University Hospital. They were all medication-naive. According to age and sex, children and adolescents in the control groups were matched to subjects in the ADHD group. Individuals with chronic physical illness, Mental Retardation, Pervasive Developmental Disorders, Bipolar Disorder, Psychotic Disorder or Substance Use Disorder were excluded. Type 1 DM patients with psychiatric disorder and healthy control subjects with any physical and psychiatric disorder were also excluded. The diagnostic assessments of psychiatric disorders in the all of the subjects were made according to the DSM-IV criteria, the Kiddie-Schedule for Affective Disorders and Schizophrenia for School-Age Children?Present and the Lifetime (K-SADS PL). Sociodemographic scale, Child Behavior Checklist (CBCL) and Pediatric Quality of Life Scale for Children (PedsQL 4.0 TM) were applied to all parents. In addition, Pediatric Quality of Life Scale for Children (PedsQL 4.0 TM) were applied to all of the children and adolescents. DSM-IV Based Turgay Diagnosis and Screening Scale for ADHD and Disruptive Behavior Disorders and in order to determine the severity of the disorder, Du Paul and CGI scales were also applied to ADHD diagnosed cases. The data about HbA1c values of children and adolescents in Type 1 DM group were collected. The results were assessed with appropriate statistical analysis. RESULTS In our study, the mean age was found 130.25 ± 16.31 months(10.8 ± 1.4 years) in the case and control groups. The majority of ADHD subjects (%68.3 - 41 subject) were male. Children and adolescents in the control groups were matched to subjects in the ADHD group according to age and sex. As a result, no significant difference between the groups were found in terms of age and sex (p=0.995, p=0.633). Similarly, when the case and control groups were compared for other socio-demographic variables, no significant difference were detected between the groups (p>0.05). Compared with healthy controls, children and adolescents diagnosed ADHD reported lower self-concept in all subscales and total scores of PedsQL except ?Physical Health Summary? (?Emotional Functioning?, ?Social Functioning?, ?Academic Functioning?, ?Psychosocial Health Summary? and ?Scale Summary?). No significant difference were found in ?Physical Health Summary? score. Similarly, children and adolescents diagnosed ADHD reported lower self-concept in ?Emotional Functioning? and ?Psychosocial Health Summary? scores than children and adolescents with Type 1 DM. Compared with healthy controls, parents of ADHD subjects reported lower concept about life quality of their children in all subscales and total scores of PedsQL (?Physical Health Summary?, ?Emotional Functioning?, ?Social Functioning?, ?Academic Functioning?, ?Psychosocial Health Summary? and ?Scale Summary?). In ADHD group, self reports and parent reports were found to be positively correlated in all subscales and total scores of PedsQL. However, parents with ADHD report lower concept than their children. When the life quality scores were compared between the subgroups of ADHD, Combined Type ADHD subgroup was found to take lower scores in terms of all scales and subscales except ?Social Functioning? compared to Attention Deficit Type ADHD subgroup. In both self reports and parent reports, ADHD diagnosed subjects with one or more comorbidity were found to take lower scores in terms of all scales and subscales except ?Physical Health Summary? compared to ADHD subjects with no comorbidity. In ADHD group, comorbidity was found to be associated with a negative effect on psychosocial aspects of life quality. In both self reports and parent reports, a negative correlation was detected between disease severity and life quality among ADHD subjects. Another negative correlation was obtained between CBCL problem behaviour scores and life quality. CONCLUSION In our study, life quality in terms of ?Emotional Functioning?, ?Social Functioning?, ?Academic Functioning? and ?Psychosocial Health? were found to be impared in the ADHD diagnosed subjects. In the presence of ADHD, learning process and eventually academic achievement appears to be negatively affected by the shorter attention period. In addition, the rapid changes in the mood, temper disregulation problems and impulsivity related behaviours, such as repeating the same mistakes without taking the course/ acting before consideration, deteriorates the social skills and the relations with peers and authority figures. Although self reports and parent reports were found to be positively correlated in ADHD group, parents with ADHD report lower concept than their children. This finding suggests that ADHD diagnosed children and adolescents may be more prone to perceive their self life quality better than their parents. When the life quality scores were compared between the subgroups of ADHD, Combined Type ADHD subgroup was found to take lower scores in terms of all scales and subscales except ?Social Functioning? compared to Attention Deficit Type ADHD subgroup. This result reveals the close relationship between executive functions and social functioning. In ADHD group, existing comorbidity was found to have a negative influence on the psychosocial aspects of life quality. In both self reports and parent reports, it was found that increase in both disease severity and CBCL problem behaviour scores were associated with a decline in the quality of life among ADHD diagnosed children and adolescents. This results suggests that the core symptoms of ADHD negatively affects quality of life and the evaluation of life quality during treatment of ADHD may become a guide to find the vulnerability areas.
Benzer Tezler
- Okul öncesi çocuklarda psikolojik sağlamlık ve mizacın otizm spektrum bozukluğu ve dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tanılarındaki hastalık şiddeti ve yaşam kalitesine etkisinin incelenmesi
An investigation of the impact of psycological resiliance and temperament on the severity and quality of life in preschool children with attention deficit hyperactivity disorder and autism spectrum disorder
SEDA ERBAŞ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
PsikiyatriEge ÜniversitesiÇocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NAZLI BURCU ÖZBARAN
- Yaygın gelişimsel bozukluk tanılı çocuklarda yaşam kalitesinin değerlendirilmesi, kontrol grupları ile karşılaştırılarak yaşam kalitesine etki eden faktörlerin belirlenmesi
Assessment of life quality in the children with pervasive developmental disorders, investigation of the factors affecting life quality by comparison with control group
ÖNDER ÖZTÜRK
- Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan çocuklarda uykunun yaşam kalitesi ile ilişkisinin incelenmesi
Relationship between sleep problems and quality of life in children with attention deficit hyperactivity disorder
ESRA YÜRÜMEZ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2011
PsikiyatriAnkara ÜniversitesiÇocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BİRİM GÜNAY KILIÇ
- Epilepsili hastalarda ilaç tedavisi başlanmadan önce dikkat eksikliği, hiperaktivite bozukluğu ve hayat kalitesi düzeyinin değerlendirilmesi
Evaluation of attention deficit and hyperactivity impairment and quality of li̇fe assesment before drug terapy in epilepsy patient
AFAG GARAYEVA
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2017
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıMarmara ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DİLŞAD TÜRKDOĞAN
- Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocuk ve ergenlerde zorbalığın yaşam kalitelerine etkisi
The relationship between bullying and quality of life in children and adolescents with attention deficit hyperactivity disorder
SELENGE BALJİNNYAM
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2020
PsikiyatriBezm-i Alem Vakıf ÜniversitesiÇocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ABDURRAHMAN CAHİD ÖRENGÜL