Yenikapı 12 batığında kullanılacak konservasyon yönteminin araştırılması ve koruma uygulaması
A research for the conservation treatment to be used on yenikapi 12 shipwreck, and the conservation application for the shipwreck
- Tez No: 340329
- Danışmanlar: DOÇ. UFUK KOCABAŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Arkeoloji, Arkeometri, Archeology, Archaeometry
- Anahtar Kelimeler: konservasyon, restorasyon, koruma, batık gemi, suya doymuş ahşap, conservation, restoration, preservation, shipwreck, waterlogged wood
- Yıl: 2013
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Taşınabilir Kültür Varlıklarını Koruma ve Onarım Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sualtı Kültür Kalıntılarını Koruma Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 107
Özet
İstanbul?un Yenikapı semtinde 2004 yılından beri sürdürülen, Bizans Dönemine ait Theodosius Limanı kurtarma kazılarında 36 adet batık gemi açığa çıkarılmıştır. Batıkların 27?sinin konservasyon çalışmaları İstanbul Üniversitesi Sualtı Kültür Kalıntılarını Koruma Anabilim Dalı tarafından gerçekleştirilmektedir. Bu batıklardan MS 9.yy?a tarihlenen Yenikapı (YK) 12 batığının konservasyon ve restorasyon çalışmaları ise bu tez projesinin konusunu oluşturmaktadır. Gemi ahşaplarından alınan örnekler üzerinde gerçekleştirilen analizler, ahşapların Umax değerinin % 280 ile % 700 arasında olduğunu göstermiştir. Gemi ahşaplarının kimyasal bozulma durumlarının tespit edilebilmesi amacıyla Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Endüstri Mühendisliği Bölümü?nde FT-IR analizleri yapılmıştır. Bu analizlerden elde edilen bilgiler YK 12 ahşaplarının polimer degradasyonuna uğradığını göstermektedir. Bu tez çalışması kapsamında YK 12 batığına uygulanması planlanan konservasyon yönteminin test edildiği deneyler, kazı alanından ele geçen, YK 12 gemi ahşaplarına benzer ahşap türleri ve benzer bozulma derecelerine sahip amorf ahşap örnekler üzerinde gerçekleştirilmiştir. Elde edilen bozulma değerleri ışığında ahşapların konservasyon işlemlerinde Kauramin yöntemi tercih edilmiştir. Emdirme ve kurutma prosedürleri sonrasında elde edilen sonuçlara göre Umax değeri % 600 olan ahşap örnekler üzerinde % 35 ve % 25 konsantrasyonda iki ayrı kauramin çözeltisi test edilmiştir. % 35 konsantrasyonda emdirmenin yapıldığı ahşap örnekler, % 25 konsantrasyonda emdirme yapılan ahşap örneklerle enine çatlaklar ve boyutsal değişim açısından karşılaştırıldığında iki grup arasında belirgin farklar tespit edilmemiştir. Uygulama sonrasında ahşap örnekler çekme, çarpılma, çatlama gibi boyutsal deformasyonlar açısından değerlendirildiğinde oldukça başarılı sonuçlar elde edilmiştir. Bu çalışma sonrasında elde edilen sonuçlara göre Kauramin yönteminin YK 12 batığına uygulanacak konservasyon çalışmalarında kullanılabilecek güvenilir bir yöntem olduğu öne sürülmüştür.
Özet (Çeviri)
36 medieval shipwrecks have been uncovered by the ongoing salvage excavations since 2004 at Istanbul?s Yenikapı district where a former Byzantine Harbour-Portus Thedosiacus was once located. Conservation work of 27 of these shipwrecks has been implemented by the Istanbul University?s Department of Conservation of Marine Archaeological Objects. Among those, the conservation and restoration work of Yenikapı (YK) 12 shipwreck which is preliminarily dated to 9th century, constitute the subject of this MA dissertation. The analyses on the samples taken from hull timbers of YK 12, indicates that the Umax ratios of the woods samples change between 280-700 %. In order to determine the chemical deterioration of wood samples, FT-IR analyses were performed at Süleyman Demirel University?s Department of Forest Industry Engineering. The results of these analyses revealed that the YK 12 hull timbers have been subjected to polymer degradation. In order to test pre-planned conservation method for YK 12, dislocated wood samples, collected from the excavation site, presenting similar characteristics with YK 12 in terms of its species and deterioration ratios, were used. On the basis of deterioration ratios of the wooden samples, Kauramin method was decided to be applied on dislocated wooden samples. According to the results obtained after impregnation and drying process, Kauramin solutions in 35 % and 25 % concentrations were tested on wood samples having 600 % Umax ratios. No significant differences were detected between two groups in terms of transverse cracks and dimensional changes. Besides, after the treatment, quite successful results were obtained against dimensional deformation such as shrinkage, distortion and cracking. Based on the results of this research, it is claimed that the Kauramin method would be used reliably during the future conservation procedure of YK 12.
Benzer Tezler
- Yenikapı batıklarının korunmasında polietilen glikol ön emdirmesi-vakumlu dondurarak kurutma yönteminin değerlendirilmesi
Assessment of pre-impregnation with polyethylene glycol and vacuum freeze drying method for the conservation of yeni̇kapi shipwrecks
NAMIK KILIÇ
Doktora
Türkçe
2017
Arkeolojiİstanbul ÜniversitesiTaşınabilir Kültür Varlıklarını Koruma ve Onarım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. UFUK KOCABAŞ
- Yenikapı 12 batığı: Yapım tekniği ve rekonstrüksiyon önerisi
Yenikapi 12 shipwreck: shipbuilding technology and recommendation of reconstruction
HATİCE IŞIL ÖZSAİT KOCABAŞ
Doktora
Türkçe
2010
Arkeolojiİstanbul ÜniversitesiTaşınabilir Kültür Varlıklarını Koruma ve Onarım Ana Bilim Dalı
PROF. SAİT BAŞARAN
- Marmara Denizi'nde su kalitesinin korunması doğrultusunda yenikapı atıksu arıtma tesisinin tasarımına esas olacak arıtılabilirlik çalışması
Treatability study based on the design of yenikapi wastewater treatment plant for the protection of water quality in the Marmara Sea
ŞEYDA DUBA
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Çevre Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEVAL SÖZEN
- İstanbul metrosu, Aksaray-Yenikapı güzergahının mühendislik jeolojisi incelemesi
Engineering geological investigation of Yusufpaşa-Aksaray line in Istanbul subway
İBRAHİM KUŞKU
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Jeoloji Mühendisliğiİstanbul ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF.DR. SÜLEYMAN DALGIÇ
- Iski avrupa yakası 2. kısım Yenikapı atıksu tünelinde kullanılan EPM-TBM'in S6 - S7 kuyuları arasındaki performansının incelenmesi
The performance analysis of an EPM TBM used in iski european side 2nd part Yenikapi sewerage tunnel between S6 and S7 shafts
BURAK GÜRKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Maden Mühendisliği ve Madencilikİstanbul Teknik ÜniversitesiMaden Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HANİFİ ÇOPUR