Aziz Mahmud Hüdâyî ve türbesi etrafındaki folklorik unsurların incelenmesi
Analysis of folkloric elements around Aziz Mahmud Hüdâyî
- Tez No: 340359
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. FERHAT ASLAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Halk Bilimi (Folklor), Folklore
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2013
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Halk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 366
Özet
Aziz Mahmud Hüdâyî, Türk sufi geleneği içerisinde geçmişten günümüze kült konusu bir velî olarak kültür tarihimizde yerini almıştır. Bayramîye tarikatının bir kolu olan Celvetîye'nin kurucusudur. Bugün Üsküdar'da bulunan türbesi, halkın teveccüh ettiği ve kutsal saydığı mekânlardandır. İstanbul'da bulunan ve ziyaret ritüeline sahne olan merkezlerden biridir. Bu çalışmada, Aziz Mahmud Hüdâyî ve türbesi etrafında oluşan folklorik unsurlar ele alınmıştır. Bu folklorik unsurlar Aziz Mahmud Hüdâyî'nin menkabeleri, Aziz Mahmud Hüdâyî ve türbe etrafında oluşan memoratlar, Aziz Mahmud Hüdâyî Türbesi'nde inançlara bağlı olarak uygulanan ritüeller olarak sınırlandırılmıştır. Birinci bölümde Aziz Mahmud Hüdâyî'nin hayatı, eserleri ve tarikatı hakkında bilgi verilmiştir. İkinci bölümde ise türbe kavramı ve Aziz Mahmud Hüdâyî Türbesi ele alınmıştır. Öncelikle türbe kavramı açıklanmaya çalışılmıştır. Sonrasında türbelerin ziyaretçileri, bu ziyaretçilerin ziyaret motivasyonları, türbelerin ziyaretçileri açısından fonksiyonları üzerinde durulmuştur. Bu bölümde ayrıca Aziz Mahmud Hüdâyî Türbesi tanıtılmıştır. Türbenin ziyaretçileri hakkında bilgi verilmiş ve türbenin çevreye bugünkü etkisi üzerinde durulmuştur. Üçüncü bölümde Aziz Mahmud Hüdâyî ve türbesi etrafında teşekkül eden folklorik unsurlardan ritüeller ele alınmıştır. İnanç, halk inancı ve ritüeller hakkında bilgi verilmiş, derlenen ritüeller halk bilimsel yöntemlerle değerlendirilmiştir. Dördüncü bölümde Aziz Mahmud Hüdâyî'nin menkabeleri incelenmiştir. Bu bölümde öncelikle velî ve velî kültü açıklanmıştır. Daha sonra menkabe hakkında bilgiler verilmiştir. Son olarak derlenen menkabeler halk bilimsel olarak değerlendirilmiştir. Beşinci bölümde Aziz Mahmud Hüdâyî ve türbesi etrafında oluşan memoratlar incelenmiştir. Memoratlar hakkında bilgi verildikten sonra derlenen memorat metinleri yine halk biliminin araştırma ve inceleme yöntemleriyle değerlendirilmiştir. Araştırmamız neticesindeki tespitlerimiz çalışmamızın Sonuç kısmında değerlendirilerek ortaya konmuştur. Sonuç kısmının ardından
Özet (Çeviri)
Aziz Mahmud Hudayi, situated in a very important place in Turkish sufi tradition, took his place in our cultural history as one of the most exclusive characters. He is the founder of Celvetiye that is a sect of Bayramiye order. Today his tomb situated in Uskudar is one of the people attraction places and considered as a holy place. It is one of most important centers that placed in Istanbul and has a ritual of visiting. In this study Aziz Mahmud Hudayi and folkloric elements that take place around it, is handled. These folkloric elements are limited to tales of Aziz Mahmud Hüdayi, memorates that were constructed around Aziz Mahmud Hüdayi and his tomb, and rituals that are practiced stick to the beliefs. In the first chapter information about the life of Aziz Mahmud Hudayi, his works and his sufi order is given. In the second chapter, Tomb Phenomenon and The Tomb of Aziz Mahmud Hudayi are handled. Firstly the notion of tomb is tried to be explained. Then, the visitors of the tombs, their visiting motivation and the functions of tombs in the aspect of their visitors are focused on. Moreover in this chapter, The Tomb of Aziz Mahmud Hudayi is introduced. Information about the visitors of tomb and the effects of the tomb are emphasized. In the third chapter, the ritual which is among the folkloric elements consisted around the tomb and Aziz Mahmud Hudayi are discussed. Information about the belief, the people?s belief and rituals are given, the compiled rituals are evaluated by using the folkloristic methods. In the fourth section the tales of Aziz Mahmud Hüdayi is examined. Initially veli and veli cult is explained then information about tales is given. Lastly, the compiled tales are also evaluated by using the folkloristic methods. In the fifth section, memorates comprised around Aziz Mahmud Hüdayi and his tomb are analyzed. After giving information about memorates the comprised texts are evaluated within the scope of folkloristic research and analyzing methods. Finally, the concluded results are introduced. After the results chapter, references and appendix parts are taken place. Moreover, indexes of special name and notions are added to this study.
Benzer Tezler
- Ziyaret fenomeni çerçevesinde Türk popüler dindarlığı: Aziz Mahmut Hüdayi Türbesi örneği
Popular Turkish religiosity in the frame of visiting phenomenon: The sample of Aziz Mahmut Hüdayi Tomb
MUAMMER AK
- İstanbul Üsküdar Şeyh Devati Mustafa haziresinde yer alan mezar taşları
Istanbul Üsküdar Sheikh Devati Mohamed hazi̇resi̇nde located on the tombstones
YEŞİM SÖKÜTLÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Sanat TarihiErciyes ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ASLI SAĞIROĞLU ARSLAN
- Türbe ziyaretleri ve manevi destek ilişkisi üzerine bir araştırma: Aziz Mahmut Hüdai Türbesi örneği
A research on the shrine visits and its relationship to spiritual support: the sample of Aziz Mahmut Hüdai Tomb
NAİLE GÜL NARÇIN DEMİR
- Restoration project of the tomb of rumi mehmed pasha and cistern-public kitchen building
Rumi mehmet paşa türbesi ve sarnıç-imaret yapısı restorasyon projesi
NINA TCHERNEGA
Yüksek Lisans
İngilizce
2018
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KEMAL KUTGÜN EYÜPGİLLER
- İstanbul müze ve saraylarında bulunan yazma eserlerin koleksiyonu
Collection of the block prints exhibited in the museums and palaces of Istanbul
TÜRKAN BİLGİN
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
El SanatlarıMarmara ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SİBEL ARIK