Zihin engellilere özbakım ve ev içi becerilerinin öğretiminde ailelere yönelik beceri öğretimi yazılımının geliştirilmesi ve değerlendirilmesi
Development and evaluation of skill teaching software for parents of individuals with intellectual disability to teach self-care and domestic skills
- Tez No: 342584
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ABDULLAH KUZU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2013
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Anadolu Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 208
Özet
Zihin engelliler bireyler, akranlarına göre akademik, sosyal, dil ve öz bakım becerileri yönünden açık bir şekilde gerilik göstermektedir ve özel eğitime ihtiyaç duymaktadır. Bu bireylerin yaşam kaliteleri, uygun sosyal yardım ve eğitim ile yükseltilebilmektedir. Zihin engelli bireyler zamanlarının çoğunu aileleriyle birlikte geçirdikleri için yaşamlarında ve eğitimlerinde en büyük etkiye sahip kişiler anne ve babadır. Ancak zihin engelli çocuğa sahip birçok aile evde çocuklarına nasıl eğitim verecekleri konusunda yeterli bilgiye sahip değildir. Bu nedenle ailelere bu konuda destek olmak ve onları eğitmek oldukça önemlidir. Yapılan araştırmalar, beceri öğretimi konusunda eğitilen ailelerin, çocuklarına etkili şekilde beceri öğretimi yapabildiklerini göstermektedir. Bu eğitimler ve destek için aileleri belli mekanlarda ve belli zamanlarda toplamak zor, maliyetli ve zaman alıcı olabilmektedir. Bilgisayar, İnternet ve mobil teknolojiler bu noktada ailelere çevrimiçi bir ortamda zaman ve mekandan bağımsız destek verebilmeyi mümkün kılmaktadır. Zihin engelli bireylerin eğitiminde en yaygın kullanılan ve kabul görmüş yöntemler, genel olarak davranışçı yaklaşım ve uygulamalı davranış analizi yöntemleridir. Zihin engelli bireylere beceri öğretiminde çevresel koşulların sistemli bir şekilde düzenlenmesini gerektiren uygulamalı davranış analizi yönteminin etkili şekilde kullanılabildiğini gösteren çeşitli çalışmalar bulunmaktadır. Uygulamalı davranış analizi yönteminin aileler tarafından bilinmesi ve etkili şekilde kullanılması büyük önem taşımaktadır. Bu çalışmada, ailelerin yapacakları beceri öğretimi etkinliklerinde uygulamalı davranış analizi yöntemi temel alınacaktır. Bu araştırmanın amacı; yetişkin (16-22 yaş) zihin engelli bireylere günlük yaşam becerilerinin öğretiminde aile bireylerinin ve zihin engelli bireylerin kullanımına yönelik mobil beceri öğretimi yazılımı geliştirmek ve bu yazılımın etkililiğini incelemektedir. Araştırma; yazılımın geliştirilmesi ve yazılımın etkililiğinin incelenmesi olmak üzere iki temel aşamadan oluşmaktadır. Yazılım geliştirme aşamasında tasarım tabanlı araştırma yöntemi kullanılmıştır. Tasarım tabanlı araştırma, öğrenme ortamlarının tasarlanması ve teorilerin üretilmesinde, geliştirme ve araştırma sürecinde sürekli olarak devam eden tasarım, karar verme, analiz ve tasarımın gözden geçirilmesi döngüsüne sahiptir. Yazılımın etkililiğinin incelenmesi aşamasında dört ebeveynin yazılımı kullanarak beceri öğretimi çalışmaları yapmaları sağlanmış ve bu beceri öğretimi çalışmalarından elde edilen veriler değerlendirilmiştir. Bu çalışmada nitel ve nicel veriler; yarı yapılandırılmış görüşmeler, video kayıtları, yazılıma aileler tarafından girilen bilgiler ve yazılımın kullanım kayıtları gibi değişik kaynaklardan toplanmıştır. Yazılımın etkililiğinin incelenmesi aşamasında yapılan çalışmadan elde edilen sonuçlara göre yazılımı kullanan katılımcıların gerçekleştirdikleri öğretim çalışmaları sonuncunda zihin engelli bireyler yeni bir bağımsız yaşam becerisi öğrenebilmişlerdir. Bu durum, yazılım kullanılarak yapılan öğretim çalışmalarının etkili olduğunu göstermektedir.
Özet (Çeviri)
Individuals with intellectual disabilities have deficits in the academic, social, language and self-care skills evidently and they need special education. Their life qualities can be improved with appropriate social aid and education. Because they spend most of their time with their family, the role of their parents in their life and education is crucial. However the most of parents of individuals with intellectual disabilities have not enough knowledge about how to educate their children at home. Thus it is very important to train and support families about this issue. Previous studies show that parents can teach skills to their children effectively after being trained about skill teaching. It can be hard, expensive, and time consuming to gather families in one place and time. Fortunately at this point computer, internet and mobile technologies can make it possible to train and support families independently of time and place. Common and well accepted methods in education of individuals with intellectual disabilities are generally the methods of behaviorist approach and applied behavior analysis. There are various researches which prove that the applied behavior analysis can be used effectively. Applied behavior analysis requires the arranging of environmental conditions systematically. Thus it is very important for families to know and use the applied behavior analysis effectively. In this research, applied behavior analysis will be used by parents in the skill teaching activities. The purpose of this research is to develop mobile skill teaching software which will be used by adult individuals with intellectual disabilities and their parents to teach daily life skills, and to investigate the effectiveness of the software developed and to investigate the views of participants who used the software developed. Research consists of two basic stages: software development and investigating the effectiveness of the software. In software development stage, design based research methodology was used. Design based research has a loop of design, decision making, analysis and examining the design in the process of development and research to design learning environments and to design and produce learning theories. In investigating the effectiveness of the software stage, four parents used the software and performed skill teaching activities, and the data, collected from these skill teaching activities, was evaluated. In this research, qualitative and quantitative data was collected from various sources like semi-structured interviews, video records, information entered by users in the software and software usage records. According to the results obtained in the investigating the effectiveness of the software stage, individuals with intellectual disability learned an independent living skill in the teaching sessions performed by the participants using the software developed. This situations shows that teaching sessions in which the software is used, are effective.
Benzer Tezler
- Zihin engellilere özbakım ve ev içi becerilerinin öğretiminde bir aile eğitimi programının etkililiği
The effectivenness of a parent training program for teaching self-care and domestic skills to mentally handicapped children
ATİLLA CAVKAYTAR
Doktora
Türkçe
1998
Eğitim ve ÖğretimAnadolu ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SÜLEYMAN ERİPEK
- Zihin engellilerle çalışan çocuk eğiticilerine yönelik özbakım ve ev içi becerileri öğretim programının etkililiği
The effectivennes of the program which is teaching self care and domestic skills toward teacher aides who works with mentally handicapped children
NAİLE ŞABANOVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2000
Eğitim ve ÖğretimAnadolu ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ATİLLA CAVKAYTAR
- Zihin engelli çocuklar için düzenlenen değerlendirme raporlarının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi
Başlık çevirisi yok
ALİ KESKİNER
- Bakım hizmeti veren personelin zihin engellilerin yaşadıkları sorunlara ilişkin görüş ve önerileri
The idea and suggestions of care staff about the trouble and problems of mentally disabled people
ALİ KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Eğitim ve ÖğretimAbant İzzet Baysal ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. AHMET YIKMIŞ