Afganistan Özbekçe Türkçesinin üzerinde Farsçanın tesiri
The effect of Persian language on Uzbek languag in Afganistan
- Tez No: 345781
- Danışmanlar: PROF. DR. FUAT BOZKURT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2013
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Akdeniz Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 111
Özet
Eski Aryana, dünkü Horasan ve bugünkü Afganistan?da Türk dilleri ve Fars dilleri (Farsça, Deriçe Farsçası, Tacikçe Farsçası) bin yıllardır beraber ve kardeşçe yaşamaktadırlar. Türkçe veya Özbekçe Türkçesi dediğimizde Farsça olmadan ve Farsça dediğimizde Özbekçe Türkçesi olmadan olmaz. Hakikat ve gerçeği bilmemiz için tarihte başvurmamız gerek çünkü gerçeği inkâr edemeyiz tarih şunu göstermektedir ki bu iki dilin her biri bugünden önce 2000 bin yıldır aynı bölgelerde hayat geçirmişlerdir ve ondan öncesi araştırmacılara da meçhuldür. Ama Türkler ve Tacikler Afganistan?da bin yıllarca kardeşçe yaşayıp bir birlerinin dillerine ve kültürlerine aşinadırlar. Bu arada Afganistan?da birçok dillerin olmasından dolayı Farsça o diller arasında ortak konuşulan bir dildir. Ayrıca Timurlular zamanında ham Farsça saray dili kabul edilmiş ve konuşmak ve şiir yazmak için güzel bir dil olduğu için Şahru? Mirza ve Sultan Hüseyin Baykara tarafından saray dili olarak kabul edilmiştir ve hatta Babürler zamanına kadar devam edip Hindistan?a götürmüşler. Elbette bunu da zikretmemize fayda vardır ki Timurlular ve Babürler zamanında birçok şairlerin şiiri eserleri de Farsça yazılmıştır. Afganistan Özbekçe Türkçesi ise Afşar?lar döneminin sonunda yani bugünden 300 yıl önceden beri Afganistan?da resmi bir dil olarak kullanılmayacaktı ve tüm Afganistan'ın resmi dili olarak okullarda Farsça ve Peştu?nca kullanılmaktaydı ve bu arada yazarlar ve şairler her iki dile yani Farsça ve Özbekçe şiirler yazarlardı. 2002 den sonra Afganistan parlamentosunda Özbek dilinin resmi olmasıyla birlikte Özbekçe, birçok kitaplar ve sözlük basılıp yayınlandı ve Özbekçe Türkçesi yüksekokullarda Özbek-i Türkî bölümü adıyla bölümler açıldı. Bizim ele aldığımız tez konusu ise Farsçanın tesiri Özbekçe Türkçesi üzerindedir. Bu araştırmada ise yıllarca ortak birlikte ve ortak hayat geçiren ve bir birlerinin üzerinde konuşmada ve yazışmada sözcükler alışverişi yapılan bu dillerin, Farsçanın Özbekçe üzerinde ne kadar tesirli olduğunu ve ne kadar sözcük ve eklerin Farsçadan Özbekçeye girmesini ortaya koymaktır. Bu esasla çalışmamızın temel kaynakçası olan 2007 de yayımlanan Sayın Nurullah Altay?ın sözlüğü taranarak ve yanında Afganistan?da yazılan bazı şiiri ve hikâye kitapları vs. eserleri tarayarak ve sözcüklerle ilgili eğer örnekler geçtiyse örnekler vererek araştırmamızı ve Farsçanın tesirini ortaya çıkartmak için araştırılmıştır.
Özet (Çeviri)
Old Aryana, Khorasan yesterday and today in Afghanistan and Persian languages Turkish languages (Persian, leather Persian, Tajik Persian) and brothers are living together for thousands of years. When we say we say in Persian and Persian Turkish without Turkish and Uzbek Uzbek Turkish will not be without. To know the truth and the truth can not deny the fact that because of the need to resort to the time history shows that each of these two languages before today, and it had some 2000 thousand years before the researchers in the areas of life are unknown. But the Turks and Tajiks in Afghanistan are familiar with the languages and cultures for thousands of years of each other as brothers live. In the meantime, it is the Persian spoken in Afghanistan, because of the many languages spoken in a common language. Persian, Timurid palace crude language also agreed time and because it is a beautiful language to speak and write poetry, and Sultan Hussain Mirza Bayqara Sahruh has been recognized as a language by the court, and even whether to continue until the time of Mughals took him to India. Of course, it is worth the zikretmemize Tamerlane and the Mughals at the time, the works of poets and poetry in Persian. At the end of the period of Turkish Uzbek Afşar'lar that Afghanistan today in Afghanistan since 300 years ago as an official language, and all of Afghanistan kullanılmayacaktı Peştu'nca was used as the official language in schools and in the meantime the writers and poets of Persian and language that is both Persian and Uzbek write the poems. Afghan parliament in 2002 after becoming the Uzbek Uzbek official language, and many books and dictionaries were published as part of the Turkic Uzbek Turkish colleges opened by the Uzbek-i. Turkish Uzbek thesis we address the influence of Persian on the subject. In this study, who had many years of life and of each other on a common and shared with the speech and the exchange of correspondence with the words of these languages, Uzbek Persian word on how effective it is and how to determine and attachments from entering the Persian Uzbek. This is the basic bibliography of the merits of the 2007 study published in the Altai region, Mr. Nuru dictionary next to the scanning and post some poetry and story books, etc. in Afghanistan. If it's about the words you gave examples and examples of works by scanning the investigation and to reveal the efficacy of Persian investigated.
Benzer Tezler
- Gününümüz Afganistan Özbek Türkçesiyle Türkiye Türkçesinin isim ve fiillerinin karşılaştırılması
Comparing today's Afganistan Uzbek language to the Turkish nouns and verbs
FAİZURRAHMAN FARZAM
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Türk Dili ve EdebiyatıAkdeniz ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FUAT BOZKURT
- Aminullah Nail Khangeldi'nin 'Türkistan Beyremi-Ergene Kun' adlı romanın söz varlığı üzerine tematik bir inceleme
A thematic analysing on vocabulary of Aminullah Nail Khangeldi's novel Türkistan Beyremi Ergene Kun
FARZANA INANCH
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıPamukkale ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SEMA EYNEL
- Nurullah ALTAY'ın Özbek Türkçesi Sözlüğünün Türkiye Türkçesine aktarımı
Transfer of Nurullah Altay's Uzbek Dictionary to Turkish
FARKHUNDA AIDEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıPamukkale ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NERGİS BİRAY
- Afganistan'daki Özbek kadın şairler
Uzbek woman poets in Afghanistan
HAMIDULLAH BASHQABAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Türk Dili ve EdebiyatıEge ÜniversitesiTürk Dünyası Edebiyatları Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. FERAH TÜRKER
- Atalarsözü- Akılnın͡g közü (Transkripsiyon- inceleme- stt'ye aktarım)
Atalarsözü- Akilnin͡g közü
MUJTABA QUYASH
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Türk Dili ve EdebiyatıAtatürk ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHARREM DAŞDEMİR