Şanlıurfa Harran Ovası vı. kısım kapalı drenaj sistemi etkinliğinin belirlenmesi
Performans of closed drainage system established in part vı. of Sanliurfa Harran plan
- Tez No: 346645
- Danışmanlar: PROF. DR. CAFER GENÇOĞLAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2013
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarımsal Yapılar ve Sulama Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 57
Özet
Bu çalışma, Harran Ovası VI. kısımda kurulacak kapalı drenaj sisteminin projeleme kriterlerini belirlemek ve kapalı drenaj sisteminin performansını değerlendirmek amacıyla yapılmıştır. Şanlıurfa İli, Harran Ovasında, 1995 yılında sulu tarıma geçilmesiyle, sulu tarım deneyimi az veya hiç olmayan çiftçilerin yaptığı aşırı-bilinçsiz sulamalar, ovanın topoğrafık yapısı, toprak özellikleri, iklim koşulları ve yetersiz drenaj koşullarından dolayı, Harran Ovasının orta ve güney kesimlerinde, sulama öncesinde mevcut olan tuzluluk ve drenaj (yüksek taban suyu) sorunlarında önemli bir artış gözlenmiştir. Harran Ovası VI. Kısım Kapalı Drenaj Proje sahası 7000 ha alana sahiptir. 20-25 hektara 1 adet gözlem kuyusu denk gelecek şekilde netcad bilgisayar programı kullanılarak 1/25000 ölçekli koordinatlı haritaya yerleri işaretlenmiştir. Yerleri belirlenen gözlem kuyuları Auger Hole yöntemiyle açılarak ortalama toprak geçirgenlik değerleri hesaplanmıştır. Ayrıca drenaj katsayısı bitki su ihtiyacı metodu ile hesaplanmıştır. Dren derinlikleri proje sahasında ekimi çok yoğun yapılan pamuk bitkisinin, etkili kök derinliği olan 120 cm göz önüne alınarak, dren derinliği taban suyu seviyesini 150 cm ve altında olması için dren derinlikleri, 150-180 cm olarak belirlenmiştir. Dren aralıkları, toprak geçirgenlik değerlerini kullanarak Hooghoudt formülüyle hesaplanmıştır. Auger Hole burgusu ile 4 m?ye kadar açılan gözlem kuyularından taban suyu statik seviyeleri şerit metreyle ölçülmüştür. Yine aynı kuyulardan alınan taban suyu örneklerinin elektriksel iletkenlikleri arazide ve laboratuarda ölçmüştür. Kapalı drenaj sisteminin performansını değerlendirmek amacıyla drenaj sistemi kurulmadan önce 280 adet kuyudan ve drenaj sistemi kurulduktan sonra drenaj alanında mevcut 10 adet kuyu açılarak, taban suyu statik seviyesi ve taban suyu tuzluluk değerleri belirlenmiştir. Yapılan ölçümler sonucunda, en düşük ve yüksek ortalama geçirgenlik sırasıyla 0.40 ve 3.72 m/gün olarak bulunmuştur. Drenaj katsayısı 2.56 mm/gün olarak belirlenmiş ve dren aralığı 35 m ile 100 m arasında değiştiği tespit edilmiştir. Taban suyu seviyelerinin, açılan kuyulara göre yüzde dağılımı, % 3?ünde 0.00-0.50 m aralığında, %35?sında 0.50-1.00 m aralığında, % 56?inde 1.00-1.50 m aralığında, % 3?unda 1.50-2.00 m aralığında olduğu, % 3?ünde ise 2.00 m den yüksek olduğu tespit edilmiştir. Proje sahasında gözlem kuyularının % 80?ninde taban suyu, orta tuzlu sınıfında, %20?si de tuzlu ve çok tuzlu sınıfında yer almaktadır. Drenaj sistemi kurulmadan önceki en düşük ve en yüksek gözlem kuyuları taban suyu statik seviyeleri sırasıyla 70 cm ve 140 cm olarak ölçülmüştür. Drenaj sistemi kurulduktan sonraki aynı noktalarda yapılan taban suyu statik seviyeleri ölçümlerinde ise en düşük 138 cm, en yüksek 151 cm olarak ölçülmüştür. Drenaj sistemi kurulmadan önceki taban suyu statik seviyesi ve taban suyu tuzluluk değerleri ile drenaj sistemi kurulduktan sonraki aynı noktalarda yapılan taban suyu statik seviyesi ve taban suyu tuzluluk değerleri ölçümleri karşılaştırıldığında, taban suyu statik seviyesi ve taban suyu tuzluluk değerlerinin düştüğü tespit edilmiştir. Sonuç olarak drenaj sisteminin etkin bir şekilde çalıştığını göstermektedir.
Özet (Çeviri)
This study was conducted to determine criteria and to evaluate performans of closed drainage system established in Part VI. of Sanlıurfa Harran Plain. In the Sanliurfa-Harran Plain, salinity and drainage (high groundwater level) problems which already existed at middle and south parts of the plain prior to irrigation has significantly increased with initiation of irrigation in the plain since 1995 because of excessive and inefficient irrigation performed by uneducated farmers, topographycal structure of the plain, soil properties, climate conditions and insufficient drainage. VI. Section Closed Drainage Project area in Harran Plain has an area of 7000 ha. A places to be opened monitoring well for per 20-25 ha were marked using coordinate system on map with scale of 1/25000 using the netcad program. Mean permeabiltes of soil were calculated for monitoring well which designated places drilled by using method of Auger Hole. Also the drainage coefficient is calculated by the method of crop water requirement. Drain depth was recieved as 150-180 cm taking into account effective rooting depth of cootton wih 120 cm since water table should be below under 150 cm. Drain intevals were predicted using permeability values of soil in Hooghoudt equation. Static water level was measured using by meter in the monitoring well drilled by auger up to depth of 4 m. Electrical conductivities of ground water sampled from same monitoring well were measured in field and laboratory. To determine performans of closed drainage system, static water levels and ground water electrical conductivities were measured in 280 monitoring well before closed drainage system was established, and measured in 10 monitoring well after it was established. As a result of the measurements, the lowest and the highest average permeability were calculated as 0.40, and 3.72 m / day, respectively Drainage coefficient was determined as 2.56 mm / day and drain intervfals ranged from 35 m to 100 m. Ground water level changed between 0.00-0.50 m in 3%, 0.50-1.00 m in 35%, 1.00-1.50 m in 56%, 1.50-2.00 m in 3% and higher than 2.00 m in 3% of monitoring well . In the project area, groundwater in 80% of monitoring wells was middle class and in 20% were salty and too salty. Before the installation of the drainage system, the lowest and highest levels of static ground water in monitoring wells were , 70 cm and 140 cm, respectively. After drainage system esteblishment, the lowest and highest levels of static ground water in same monitoring wells were 138 cm, and 151 cm, respectively. When values of static level and electrical conductivityof the ground water before the installation of the drainage system after installation of its were compared, static level and electrical conductivityof the ground water decreased. As a result, it showed that closed drainage system run effectively.
Benzer Tezler
- Barajlar ve sürdürülebilir kalkınma: Atatürk Barajı örneği
Dams and sustainable development: A case Atatürk Dam
ZUHAL GÜLER PARLAK
Doktora
Türkçe
2005
Kamu YönetimiHacettepe ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ ÇAĞLAR
PROF. DR. ZİYA ÖZCAN
- Harran Ovası koşullarında soğuğa tolerant pamuk genotiplerinin belirlenmesi
Identification of cold tolerant cotton genotypes in Harran Plain conditions
BÜLENT KARTAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
ZiraatKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. YÜKSEL BÖLEK
- Şanlıurfa-Harran Ovası Fırat Sulama Birliği sahasındaki sulama suyu dağıtım ve kullanım etkinliğinin belirlenmesi
Determination of irrigation water distribution and usage efficiencies in the area of Fırat irrigation union in Şanlıurfa-Harran plain
SİNAN GERÇEK
Doktora
Türkçe
1999
ZiraatTrakya ÜniversitesiTarımsal Yapılar ve Sulama Ana Bilim Dalı
PROF.DR. LOKMAN DELİBAŞ
- Harran Ovası taban suyu gözlem kuyularındaki kirlilik parametrelerinin belirlenmesi ve yersel dağılımının haritalanması
Determination of pollution parameters in the Harran Plain base observation well and mapping the terrace distribution
MEHMET FATİH ALPAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
ZiraatHarran ÜniversitesiToprak Bilimi ve Bitki Besleme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ VOLKAN BİLGİLİ
- Şanlıurfa-Harran Ovası'nda tarımda su işletmeciliği ve fiyatlandırılması, sorunlar ve çözüm önerileri
Agricultural water management and pricing in Sanliurfa-Harran Plain, problems and solutions
MUSTAFA HAKKI AYDOĞDU