Geri Dön

Üstün yeteneklilerin psikolojik belirtileri, stres kaynakları ve stres karşısındaki tepkileri

Psyhological symptoms, stress resources and reactions to stress of gifted children

  1. Tez No: 350199
  2. Yazar: ŞEFİKA SÜRÜCÜ
  3. Danışmanlar: PROF. DR. MUSTAFA BALOĞLU
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Eğitim ve Öğretim, Psikoloji, Education and Training, Psychology
  6. Anahtar Kelimeler: üstün yetenekli, ergen, stres, psikolojik belirti, lise öğrencileri, gifted students, adolescent, stress, psychological symptom, high school students
  7. Yıl: 2013
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Gaziosmanpaşa Üniversitesi
  10. Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 138

Özet

Bu çalışmanın amacı, üstün yetenekli lise öğrencilerinin psikolojik belirtilerini, stres kaynaklarını ve stres karşısında verdikleri tepkileri incelemektir Araştırmanın evrenini Türkiye?deki Bilim ve Sanat Merkezlerine (BİLSEM) kayıtlı lise düzeyinde öğrenim gören öğrenciler oluşturmaktadır. Bu evrenden kolayda örnekleme yöntemiyle 72 erkek, 89 kız olmak üzere toplam 161 lise öğrencisine ulaşılmıştır. Araştırmada üstün yetenekli lise öğrencilerinin psikolojik belirtilerini, ergenlik döneminin fazlaca karşılaşılan sorunlardan biri olan stres durumunun üstün yetenekli ergenlerdeki düzeyini belirlemek, strese neden olan kaynakları ve stres karşısında verdikleri tepkileri incelemek amaçlanmıştır. Çalışma tarama modelde desenlenmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından geliştirilen Kişisel Bilgi Formu, Gadzella tarafından geliştirilen (1991), Baloğlu ve Bardakçı (2010) tarafından Türkçeye uyarlanan Güncellenmiş Öğrenci Yaşamı Stres Envanteri ile Derogatis (1992) tarafından geliştirilmiş Şahin ve Durak (1994) tarafından Türkçeye uyarlaması yapılmış, Şahin, Batıgün ve Uğurtaş (2002) tarafından ergenler üzerinde geçerlik güvenirlik çalışması yapılmış Kısa Semptom Envanteri (KSE) kullanılmıştır. Araştırma bulguları üstün yetenekli lise öğrencilerinin düşük düzeyde psikolojik belirtilere sahip olduğu göstermiştir. Üstün yetenekli lise öğrencilerinde en fazla görülen psikolojik belirti hostilite ve depresyon, en az görülen psikolojik belirti ise somatizasyon olarak bulunmuştur. Üstün yetenekliler düşük stres kaynakları düzeyine sahip olmakla birlikte en fazla“kendine yükleme”, en az“değişiklikler”strese neden olan faktörlerdir. Üstün yeteneklilerin stres karşısında verdikleri tepkiler“az”düzeyindeyken, en az fizyolojik tepkiler, en çok değerlendirici tepkiler verdikleri bulunmuştur. Üstün yeteneklilerin psikolojik belirti düzeylerinde cinsiyete göre anlamlı fark bulunmazken sınıf düzeyine göre anlamlı farklılık ortaya çıkmıştır. Üstün yetenekli ergenlerin stres kaynakları ve stres karşında verdikleri tepkiler cinsiyete ve sınıf düzeyine göre anlamlı farklılık göstermemektedir. Son olarak araştırmada üstün yetenekli lise öğrencilerinin psikolojik belirti düzeyleri ile stres düzeyleri arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki olduğu bulunmuştur. Psikolojik belirti alt boyutları ile stres alt boyutları arasındaki korelasyon sonucu, bütün alt boyutlar arasında pozitif yönlü ve anlamlı bir ilişki olduğunu sadece“değerlendirici tepki”alt boyutunun diğer tüm alt boyutlarla anlamlı yönde negatif bir ilişki olduğunu göstermektedir.

Özet (Çeviri)

This study aims at identifying and examining gifted high school students? psychological symtomps, their sources of stress and reactions that they show toward stress. The population consists of high school students enrolled at the Science and Art Centers (BİLSEM) in Turkey. A total of 161 high school students (72 boys and 89 girls) who were selected via convenience sampling method made up the sample of the study. The study was designed as a survey method. In the research, following data collection tools were used: Personal Information Form, developed by the resercher; the Revised Student-life Stress Inventory (SSI-R) developed by Gadzella (1991) and adapted into Turkish by Baloğlu and Bardakçı (2010); Brief Symptom List (KSE)? developed by Derogatis (1992) and adapted into Turkish by Şahin and Durak (1994) and validated on adolescents by Şahin, Batıgün and Uğurtaş (2002). According to the findings, gifted students were determined to have low level of pyschological symtoms. Hostility and depression are among the most common pyschological symptoms whereas somatization is the least common pyschological symptom. Gifted students have low stress sources where ?self-attribution? is the most common and ?changes? are the least common sources of stess. While the gifted students reacted to stress at the ?low? level, they showed pshycological reactions least and evaluater reactions most. There were no significant differences in terms of pyschological symptoms across gender but there was a significant difference across grade level. There were no significant differences between gifted adolescents? sources of stress and their reactions to it in accordance with the gender and grade level. Finally, a positive significant relationship between the gifted high school students? level of psychological symptom and their stress level was found. The result of the correlation between the subdimensions of psychological symptoms and the subdimensions of stress showed that all subdimensions have a positive and significant relationshşp but only the evaluator reaction subdimension has a negative and significant relation with all other subdimensions. Results of the study were discussed in the light of contemporary literature.

Benzer Tezler

  1. Üstün yetenekli öğrencilerin matematik sınıf kültürlerinin sosyo-matematiksel normlar bağlamında incelenmesi

    Examination of gifted students' mathematics classroom culture in the context of socio-mathematical norms

    ASLI ÇAKIR

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Eğitim ve ÖğretimMarmara Üniversitesi

    Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HATİCE AKKOÇ

  2. Üstün yetenekli öğrencilerin psikolojik danışma ve rehberlik ihtiyaçları, psikolojik danışma yaşantıları ve rehber öğretmenlerin üstün yeteneklilerle ilgili yeterlik düzeyleri

    Counseling needs and experiences of gifted/talented students, and school counselors' professional competence related to gifted/talented students

    FATMA ALTUN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2015

    Eğitim ve ÖğretimKaradeniz Teknik Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HİKMET YAZICI

  3. Üstün yeteneklilerin iyi oluşunda bilgelik, değerler ve benlik kavramının rolü

    The role of wisdom, values, and self-concept in gifted students' well-being

    ŞEFİKA ERDEM

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Eğitim ve ÖğretimTokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ RUKİYE ŞAHİN

  4. Fen lisesi ve sosyal bilimler lisesi öğrencilerinin mükemmelliyetçilik, benlik saygısı, liderlik özelliklerinin incelenmesi

    The research on the characteristics of perfectionism, self-esteem and leadership of the students at science lycee and social sciences lycee

    ZEHRA NESRİN BİROL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2005

    Eğitim ve ÖğretimKaradeniz Teknik Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. HİKMET YAZICI

  5. Üstün yetenekli çocukların etiketlenme algıları ile duygusal zekâ yeterliliklerinin incelenmesi

    Investigation of emotional intelligence competence and perception of labeling in gifted children

    HÜLYA TERCAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    Eğitim ve ÖğretimAnkara Üniversitesi

    Çocuk Gelişimi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MÜDRİYE YILDIZ BIÇAKÇI