Balıkesir-Dursunbey skarn yataklarının jeolojik, mineralojik ve jeokimyasal özellikleri
Geological, mineralogical and geochemical characteristics of the Balikesir-Dursunbey skarn deposits
- Tez No: 350368
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MUSTAFA KUMRAL, DOÇ. DR. MURAT BUDAKOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Jeoloji Mühendisliği, Geological Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2013
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 118
Özet
Bu çalışma Dursunbey (Balıkesir) ilçesinin doğusunda yer alan Tersiyer yaşlı Çataldağ Graniti ile Mesozoyik Kayacıklar Kireçtaşı dokanağı boyunca gelişmiş kontak metasomatik skarn zonlarının oluşum ve kökenini belirlemek amacıyla yapılmıştır.İnceleme alanındaki birimler stratigrafik olarak tabandan itibaren Paleozoyik Kocadere Metamorfitleri, Mesozoyik Kayacıklar Kireçtaşları, Üst Kretase renkli melanj ve Tersiyer Çataldağ Graniti ile temsil edilmektedir. Çalışma alanında melanjın yerleşmesi esnasında gerçekleşen şariyaja bağlı olarak oluşan ters ve doğrultu atımlı faylar genç tektonizmaya bağlıdır. Bununla birlikte bölgenin yükselimi sırasında kazanılmış düşey faylar gözlenmektedir. Kuzeydoğu-güneybatı uzanımlı en büyük bindirme fayı Kayacıklar Kireçtaşları ile renkli melanjın dokanağını oluşturmaktadır. Bu nedenle melanjın kireçtaşları üzerine bindirme ile itildiği anlaşılmaktadır.Bölgenin doğusunda yer alan Çataldağ Graniti monzogranit-granodiyorit bileşimli, subalkalen ve kalk-alkalen karakterli, I-S tipi bir plutondur. Tersiyer yaşlı Çataldağ Graniti sokulumu neticesinde çevre kayaçlarda kontakt metamorfizmaya neden olmuştur. Manastır Tepe'nin kuzeybatı ve güneydoğusunda karbonatlı kayaçlar içerisinde gelişen Fe, Cu cevherleşmeleri kontak metasomatik niteliktedir. Manastır Tepe civarındaki cevherleşmeler düzensiz oluşumlar şeklinde olup granit ile mermer veya granit ile skarn mineralleri arasındaki dokanak geçişleri keskindir. Cevherleşmeler; granit içerisinde, granit ile mermer arasında ve mermer içersinde düzenli zonlanmalar/bantlaşmalar ve yer yer genişliği birkaç metreyi bulan düzensiz damarlar şeklinde oluşmuştur. Skarn olarak nitelendirilen bu oluşumların metasomatik akışkanlarının evrimi ve jeokimyasal özelliklerini belirlemeye yönelik mineraloji ve petrografi, major ve iz element analizleri yapılarak şu sonuçlara ulaşılmıştır.Çataldağ Graniti'ne ait örneklerin cevher mikroskopisi incelemelerinde metalik fazların >%1 civarında olduğu ve başlıca magnetit, hematit, limonit ve götitten oluştuğu tespit edilmiştir. Gang olarak pirit, kalkopirit ve zirkona rastlanmıştır. Martitleşmeye uğrayan magnetitler, yaygın magnetit-hematit dönüşümü ve limonitleşme birimdeki alterasyonun önemli göstergeleridir. Bununla birlikte Çataldağ Graniti'ne ait numunelerde Cu minerallerine rastlanmamıştır.Çataldağ Graniti'ne ait örneklerin major oksit değişimleri Harker diyagramlarında incelendiğinde SiO2 artıştı ile Fe2O3, MgO, CaO ve MnO konsantrasyonlarının azaldığı, Al2O3, Na2O, K2O, Ti2O, P2O5 konsantrasyonlarının arttığı gözlenir. Skarn zonlarından alınan örneklerde CaO bileşimindeki artış karbonatlı kayaçlarla etkileşime, MgO ve MnO bileşimindeki artış ise kontak metasomatizma varlığına işaret etmektedir. TiO2-Zr değişim diyagramı Fe-tipi, Rb-Rb/Nb değişim diyagramı tüm skarn oluşumlarına, Rb/Sr-Zr değişim diyagramı ise Fe-Cu-Zn tipi skarn oluşumlarına işaret etmektedir. Kayacıklar Kireçtaşlarına ait TiO2-SiO2/Al2O3, SiO2-Ce, Al2O3-Ce ve TiO2-Ce değişim diyagramları ise net bir ilişki sergilememekle birlikte karbonat çözülümünün Al ve Ce mobilitesine etki edebilecek sıcaklıklarda gerçekleşmediğini göstermektedir.Skarn zonundan alınan cevher örnekleri %4,52-8,22 SiO2, %41,04-80,29 Fe2O3 içeriğine sahiptir. Örnekler 1042-2551 ppm arasında değişen kuvvetli Cu anomalisi sergilemektedir. 259 A örneği 8840 ppm S ve 1918 ppm Zn anomalisi ile dikkat çekmektedir. Cevher numunelerindeki diğer önemli anomaliler ise Co (254 ppm) ve W (586 ppm) olarak tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
The aim of this work is to determine the style of occurrence and origin of contact metasomatic skarn zones which occur along the boundary between the Tertiary Çataldağ Granite and Mesozoic Kayacıklar Limestone exposing at east of the Dursunbey town (Balıkesir).The stratigraphy of the study area is characterized by these following units; Paleozoic metamorphic rocks (Kocadere Metamorfitleri), Mesozoic carbonate rocks (Kayacıklar Kireçtaşı), Upper Cretaceous tectonic units (Renkli Melanj) and Tertiary Çataldağ Granite.Paleozoic metamorphic rocks, the stratigraphic base, are mainly consist of muscovite-quartzite, quartz-albite-sericite-clorite schist, quartz-albite-muscovite schist, calc schist and biotite schist. Due to the intensive mechanical deformation large shear zones and joint systems are formed in this unit. In Tokmaklı Tepe region iron minerals, brought by the iron rich hydrothermal fluids, fill the joint systems and crack zones. On the east, near Manastır Tepe and on the west, near Tokmaklı Tepe regions the carbonate content of these rocks progressively increase and the formation reveals a petrographic transition into Kayacıklar Limestone.Kayacıklar Limestone, Jura-Early Cretaceous crystalized carbonate rocks are white-cream and gray in color and approximately 400-500 meters in thickness. The bedding in lower levels is mainly thin-medium whereas in high levels it gets thicker and more massive. Also the crystal size gets coarser towards the Çataldağ Granite. Due to the high tension and compression tectonic activities large thrust faults and fold systems are common in the study area. The NE-SW trending thrust fault creates the tectonic contact zone between carbonates and mélange. This contact zone suggests that the mélange has been pushed over the carbonate rock via faulting.Upper Cretaceous tectonic units (Renkli Melanj) mainly consist of radiolarite, mudstone, serpentine, gabbro, dunite and harzburgite. Due to the overlapping tectonism, rocks in this unit don?t show primal relations. The different lithologies within the unit have tectonic contact zones. Gabbro and serpentine are both dark green, green, green-white, green-black in color and contain calcite minerals in crack fillings. Peridotites and primitive preserved olivines contain chromite and iron-oxide fillings. Carbonate and dolomite blocks within the melange also contain thin coal layers.According to K-Ar cooling dating, the age of Çataldağ Granite is determined as Early Miocene-Oligo Miocene (21,2-25,9 m.y). On the outer zones between Kayacıklar Limestone boundary and the granite-granodiorite reveal significant foliation. The formation has offently cut by aplitic and pegmatite dikes which are the products of hydrothermal stage.In NW and SE of Manastır Tepe region, along the boundary between Çataldağ Granite and Kayacıklar Limestone contact metasomatic skarn zones with Fe-Cu rich minerals were formed. These mineralisations tend to occur in irregular shapes. The boundaries between granite-marble and granite-skarn minerals generally display sharp transitions. The evolution of skarn zones took place inside granite, on the granite-marble contacts and inside marbles as zones/bands. The width of these zones can reach several meters. Eventhough magnetite is formed as the primal mineral, due to intense alteration it turns into hematite near the surface.Ore microscopy involves not only the identification of individual mineral grains but also the interpretation of ore mineral textures, the relationship between grains. Ore mineral textures may provide information on process of initial ore deposition, post-depositional re-equilibriation or metamorphism, deformation, annealing and meteoric weathering. Better mineral characterisation is required for reliable and quantitative characterisation of iron ore sources. Studying mineral liberation of hematite and magnetite is important to predict iron extraction behaviour. Therefore polished sections of 8 samples from study area were prepared.The ore microscopy studies of Kayacıklar Limestone samples show that the limestones contain pyrite in calcic matrix with approximately
Benzer Tezler
- Balıkesir Dursunbey ilçesinde dinî mûsikî ve kadın mevlithanlık geleneği
The tradition of religious music and women's mawlid recitation in the Dursunbey district of Balıkesir
RUKİYE ÇAKIR
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
MüzikAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiTürk Din Musikisi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET TIRAŞCI
- Balıkesir Dursunbey bölgesi Silisli kilinin ve Seydişehir aluminyum tesisi atığı kırmızı çamurunun seramik bünyelerde kullanım olanaklarının araştırılması
The evaluation of Balıkesir Dursunbey region clay and the red clay waste of Seydişehir aluminium factory as a raw material in ceramic bodies
ŞENOL KUBAT
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2009
Güzel SanatlarAnadolu ÜniversitesiSeramik Ana Sanat Dalı
DOÇ. DR. MÜNEVVER ÇAKI
- Aşağımusalar (Dursunbey-Balıkesir) çevresi dere kumu ve dere sularının metal içeriği ve dağılımı
The distribution and content of the metals in stream sand and creek water in the village aşağimusalar (Dursunbey-Balıkesir)
GAMZE BAĞÇECİ TAŞKIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Jeoloji MühendisliğiBalıkesir ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CEMAL BÖLÜCEK
- Balıkesir-Dursunbey orman fidanlığında üretilen tohum meşceresi ve tohum bahçesi orijinli Kızılçam (Pinus brutia Ten.) fidanlarında morfolojik özellikler
Morphological characteristics of brutian pine (Pinus brutia Ten.) seedlings originated from seed stand and seed orchard in Balıkesir-Dursunbey forest nursery
MERVE ÜNAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Ormancılık ve Orman MühendisliğiSüleyman Demirel ÜniversitesiOrman Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEBİ BİLİR
- Odun dışı orman ürünlerinin hane halkı ekonomisine katkıları: Balıkesir-Dursunbey örneği
Balikesir-dursunbey non-wood forest products in the local economic region of Isparta
İLYAS TUNÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Ormancılık ve Orman MühendisliğiSüleyman Demirel ÜniversitesiOrman Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET TOLUNAY