Mecusi geleneğinde tektanrıcılık ve düalizm ilişkisi
The relationship between monotheism and dualism in Zoroastrian
- Tez No: 351557
- Danışmanlar: PROF. DR. ŞİNASİ GÜNDÜZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2011
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Dinler Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 320
Özet
Bu çalışma Mecusi geleneğinde tektanrıcılık ve düalizm ilişkisini ortaya çıkışından günümüze kadarki tarihsel süreç içerisinde incelemeyi hedef edinir. Bu bağlamda Mecusilik üç temel teolojik süreç çerçevesinde ele alınmaktadır. Bu bağlamda birinci teolojik süreçte Mecusiliğin kurucusu addedilen Zerdüşt'ün kendisine atfedilen Gatha metninde tanrı Ahura Mazda çerçevesinde ortaya koyduğu tanrı tasavvuru incelenmektedir. Burada Zerdüşt'ün anahtar kavram olarak belirlediği tanrı Ahura Mazda ve onunla ilişkilendirilen diğer ilahi figürlerin ilişkisi esas alınmaktadır.Zerdüşt sonrası Mecusi teolojisinin şekillendiği Avesta metinleri ikinci teolojik süreci ihtiva etmektedir. Bu dönem Zerdüşt'ten önceki İran'ın tanrı tasavvurlarının yeniden kutsal metne yani Avesta'ya dahil edilme sürecini yansıtmaktadır. Dolayısıyla Avesta edebiyatı Zerdüşt sonrası dönüşen bir teolojiyi sunmaktadır. Bu noktada başta Ahura Mazda kavramı olmak üzere, Zerdüşt'ün Gatha'da ortaya koyduğu mefhumların değiştiği görülmektedir.Sasaniler döneminde Avesta'nın anlaşılması ve yorumlanması bağlamında gerçekleştirilen yorum/Zend faaliyeti üçüncü teolojik süreci oluşturmaktadır. Pehlevi Metinler olarak bilinen bu yorum edebiyatı Avesta ilahiyatındaki ilahi unsurları yeniden tasnife tuttuğu ve Mecusi teolojisinde düalist bakış açısının hakim kılmaya çalıştığı anlaşılmaktadır.Bu çalışmanın son bölümünde de Mecusi kutsal metin literatürünün araştırıcılar tarafından XIX. ve XX. yüzyılda ortaya çıkarılması aktarılmaktadır. Bu dönemde Mecusilerin kendi tanrı tasavvurları konusunda tek tanrıcı ve düalist yaklaşımları benimsediği görülmektedir. Bu bağlamda modern Mecusilerin kendi dini geleneklerinin sunduğu tanrı tasavvuru ve ahlak hakkındaki birbirinden farklı görüşleri incelenmektedir.
Özet (Çeviri)
This thesis aims the examination of the relationship between monotheism and dualism in Zoroastrian tradition from appearing that tradition to today in historical context. In this respect, Zoroastrianism has been dealt with in three theological period. In the first process, the founder of Zoroaster had set forth the concept of Ahura Mazda and theology in Gathas. This chapter is based on the key concept of Zoroaster, Ahura Mazda, and its relations with other divine figures.The post-Zoroaster Avestan texts in which the new theology had emerged, include the second theological period. The pre-Zoroaster Iranian divine concepts have been re-included in that period. Especially the concept of Ahura Mazda and the other concepts which Zoroaster mentioned in Gathas had been transformed or changed.The third period of theological process was produced in Sasanian era in the context of the interpretation Avestan text/Zend. This exegesis literature that known as Pahlavi Texts, had categorized the divine concepts of Avesta and try to dominate dualist view for Zoroastrian theology.The last chapter of this study, it has been given place to researcher who brought to light all sacred Zoroastrian texts in nineteenth and twentieth century. It has been observed that Zoroastrians had been embraced the monotheistic or dualistic approaches about their god conceptualization in that period. In this context, it is examined the different views of Modern Zoroastrians about their god and ethic perceptions.
Benzer Tezler
- Kelam literatüründe nübüvvet karşıtlığı sorunu
The problem of opposition to prophethood in kalam literature
LÜTFİ BOZKALE
- Ali b. Abbas el-Mecûsî'nin Kâmilü's-sınâ'ati't-tıbbiyye adlı eserinde 'Kuvvetler, fiiler ve ruhlar' bölümlerinin tercüme ve değerlendirilmesi
Translation and evaluation of the chapters related to the faculties, acts and spirits in 'Ali ibn 'Abbās al-Majūsi's Kāmil al-şinā'a al-tibbiyya
RABİA SAKIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
TarihFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiBilim Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA KAÇAR
- ʿAlī b. el-ʿAbbās el-Mecūsī'nin Kāmilu'ṣ-Ṣınāʿati'ṭ-Ṭıbbiyye adlı eserinde cerrahi tedavi uygulamaları ve tıp tarihindeki yeri
Surgical treatment practices of Haly Abbas in his book the perfect book of the art of medicine and its place in history of medicine
ÖZGÜR KUŞ
Doktora
Türkçe
2020
Deontoloji ve Tıp TarihiAnkara ÜniversitesiTıp Tarihi ve Etik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET ACIDUMAN
- Fazl bin Sehl'in hayatı ve şahsiyeti
Fadl bin Sahl's biography and his personality
MESUT CAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
BiyografiSelçuk Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ALİ KAPAR
- Mâverâünnehir bölgesinin islamlaşma süreci (VII-X yy.)
The Islamization process of Maveraunnehir region (VII-X c.)
AKMONSHAK USSAINOVA
Doktora
Türkçe
2020
DinErciyes Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞEFAETTİN SEVERCAN