Ahmet Mithat Efendi'de mizahın toplumsal cinsiyeti
The gender of humour in Ahmet Mithat Efendi
- Tez No: 356197
- Danışmanlar: PROF. DR. TALAT ÜMİT HALMAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Ahmet Mithat Efendi, Modernleşme, Toplumsal Cinsiyet, Mizah, Ahmet Mithat Efendi, Modernization, Gender, Humor
- Yıl: 2014
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi
- Enstitü: Ekonomi ve Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Edebiyatı Bölümü
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 136
Özet
Modern edebiyatın kuruluş safhasının en üretken yazarlarından biri olan Ahmet Mithat Efendi, roman ve hikâyenin ilk örneklerini verirken siyasi-sosyal bir dönüşüme de kaynaklık etmektedir. Toplumsal sorumluluk duyarlılığıyla eserlerini kaleme alan yazar,“faideli bilgi”ilkesinden ayrılmadan yeni-geleneksel formda bir toplum inşasının gerekliliğini metinlerinde tartışır. Kitlesellik önceliğiyle hareket eden Ahmet Mithat Efendi, bunu sağlamak için basının olanaklarından faydalanırken tefrika roman ve hikâyeleriyle kendi ideal toplum düzenini ve modern kadın – erkek kurgularını yerleştirmeye çalışır. Bu biçimde kaleme aldığı eserleriyle toplumun her kesimi tarafından ulaşılabilir ve anlaşılabilir olmayı amaçlar; idealindeki geleneksel modern kadınlık-erkeklik formlarına dair görüşlerini bildirir. Bir başka deyişle Ahmet Mithat Efendi'nin, geleneği Batılı ölçütler üzerinden yeniden üretirken öncelikli hedefi toplumsal cinsiyet ilişkilerini yeniden düzenlemektir. Topluma yol gösterecek olan kadın ve erkek imgelerini yeni kurmaca biçimleriyle aktarmayı deneyen yazar için geleneksel anlatı özelikleri bir araç olarak belirir. Böylelikle Ahmet Mithat Efendi, dönem okurunun kısıtlı olanaklarının bilincinde, geleneksel anlatı imkânları müsaade ettiğince ideal kadın erkek formlarını kurmaca metinleriyle aktarmış olur. Edebî metinlerinde, cinsiyet kurgularıyla yeni toplum düzenini yerleştirmeye çalışan yazar, bu amaçla mizahı araçsallaştırmaktadır. Yapıcı özelliği doğrultusunda metne yerleştirilen mizahi unsur, ideal toplumsal cinsiyet algısının belirlenmesinde kullanılır; kime, hangi durumda gülüneceğinin sınırı cinsiyet rollerinin toplumsal kabulüyle belirlenir. Bu bağlamda Tanzimat dönemiyle yeniden biçim verilen Osmanlı yurttaşının davranışları ve Batılı normlara göre şekillenen kadın-erkek kimlikleri kurmacanın mekân, mizahın araç olarak işlevselleştirildiği bir düzlemde gerçekleşir.
Özet (Çeviri)
Ahmet Mithat Efendi, one of the most prolific writers of the establishment phase of modern literature, depicts an age of political and social transformation, while also producing the first examples of novels and stories. In reflection of his social responsibility consciousness, this writer discusses in his texts the necessity of building a society according to neo-traditional forms, without departing from the principle of“useful information”. Acknowledging the advantages of popularization Ahmet Mithat Efendi takes advantage of opportunities provided by the media, in his production of series of novels and stories which depict his view of ideal social order and his conceptualization of modern identities for both men and women. Through such works, and by using media as a channel, he aims to be accessible to all sectors of society and share his views on ideal traditional-modern femininity – masculinity forms. In other words, while reproducing tradition according to Western criteria, his primary goal is to reorganize gender relations. Features of traditional narration function as a vehicle for the author, onto which he transposes the images of men and women who will lead society. Thus, Ahmet Mithat Efendi, aware of the limitations of his contemporary readership and of traditional forms of narrative, inserted his view of ideal gender roles into fictional texts. The writer employs humor for the purpose of combining his view of a new social order with gender identity in his literary texts. Humorous elements contribute both to constructing the text and to determining an ideal gender perception; people and phenomena, though depicted in humorous ways, display a social acceptance of gender roles. In this context, during the Tanzimat period the behavior of the Ottoman citizen and readers' perceptions of gender identities are shaped according to Western norms Ahmet Mithat Efendi promotes such influences within his fictional works of and he uses humor as a tool to help convince his readership of his ideas.
Benzer Tezler
- Hüseyin Rahmi Gürpınar'ın öyküleri ve öykücülüğü
Hüseyin Rahmi Gürpinar?s short stories and storytelling
ABDULLAH HARMANCI
Doktora
Türkçe
2010
Türk Dili ve EdebiyatıSelçuk ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
PROF. DR. MEHMET TEKİN
- Hüseyin Rahmi Gürpınar'ın tiyatroları ve bir tiyatro insanı olarak Hüseyin Rahmi Gürpınar
Hüseyin Rahmi Gürpınar's theatres and Hüseyin Rahmi Gürpınar as a theatre person
HAYATİ GOSTALAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıKırşehir Ahi Evran ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MAKSUT YİĞİTBAŞ
- XIX. yüzyıl Türk romanında mizah
Humor in the XIXth century Turkish novel
AHMET CAN
Doktora
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıHacettepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜZİN GONCA GÖKALP ALPASLAN
- Ahmet Mithat Efendi'de muhafazakarlık düşüncesi
Conservative i̇dea in Ahmet Mithat Efendi
ALP CAMIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Kamu YönetimiUludağ ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DERDA KÜÇÜKALP