Türkmen Şair Seydi'nin Goşgıları (Metin, Transkripsiyon, Morfoloji)
Türkmen Poet Seydi's Poems (Text, Transcription, Morphology)
- Tez No: 356361
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. AHMET ÖKSÜZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Türkmenler, Türkmen Türkçesi, Seydî, Morfoloji, Turkomans, Turkoman Language, Seydî, Morphology
- Yıl: 2013
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Karabük Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Yeni Türk Dili Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 176
Özet
Türkmen Türkçesi; Türkiye Türkçesi, Azerbaycan Türkçesi ve Gagavuz Türkçesi ile birlikte Güney-Batı Oğuz grubunda yer alır. Türkmenistan genel Türk tarihinde önemli bir yere sahiptir. Günümüz Türkmenlerinin kökeni Asya ve Ortadoğu?da güçlü bir devlet kurmuş Büyük Selçuklu Devleti'ne dayanır. Türkmenler Cengiz ve Timur İmparatorluğu?nun egemenliği altında yaşamıştır. Merkezi otoritenin kaybedilmesi üzerine ülkede çeşitli Hanlıklar ortaya çıkmıştır. Hanlıkların birlik olamaması başta İran ve Rusya olmak üzere Türkmenlerle savaşan diğer milletlere yaramıştır. Bir müddet Ruslara karşı direnen ve yer yer başarılar kazanan Türkmenler 93 Harbinden sonra Osmanlıları yenen, maneviyatlarını tazeleyen ve ateş üstünlüğü olan Rusların üstünlüğünü kabul etmek zorunda kalmışlardır. Türkmenistan'ın ulusal şairlerinden Mahdumkulu şiirlerinde Nadir Şah?ın zulmünü ülkenin talan edilişini, insanların öldürülüşünü dile getirmiştir. Mahdumkulu, Zelili, Kemine ve Seydî gibi halk şairleri Türkmenlerin bağımsızlıkları için çalışmış, şiirleriyle Türkmenleri yüreklendirmekle kalmamış bizzat savaşlara iştirak etmişlerdir. Hatta Seydî milis komutanlığı yaparak önemli muharebelere girişmiş, esir düşmüş, işkenceler görmüştür. Şiirlerinden iyi bir eğitim aldığı anlaşılan Seydî, Türkmencenin bir dil olarak ortaya çıkmasında büyük bir rol oynayan Mahdumkulu?nun izinden gitmiş, Türkmenceye önemli katkılar yapmıştır. XIX. asırda bir yazı dili olarak ortaya çıkan Türkmence XX. asırda önce Arap alfabesinden Latin alfabesine sonra Kiril alfabesine geçmiştir. En önemli eserlerini dil ve imla tartışmalarının sıklıkla yaşandığı bu yıllarda vermiştir. Bu çalışmada, Süleymaniye Kütüphanesi?nin Hüseyin Kazım Kataloğu?na ?Seydî?nin ?oş?ıları? adıyla konan; 1920?li yıllarda basılmış, bir nüshasının transkripsiyonlu metni yapılmış, ?oş?ılar morfolojik açıdan incelenmiştir.
Özet (Çeviri)
The Turkoman language is in the South-West Oghuz language group with Turkey Turkish, Azerbaijani Turkish and Gagauz Turkish. Turkmenistan is considered having a great importance in General Turkish History. Turkomans descend from the Seljuk Sultanate which was a powerful empire based in Asia and Middle East. Turkomans had lived under the rule of Genghis Khan and Tamerlane Empires. As a result of the authority lack, the country divided to various Khanates. These Khanates hadn?t been able to collaborate, thus it benefited the belligerent nations especially Iran and Russia. Turkomans resisted and partly overcame for a while. However, after the 93 War when the Russians defeated Ottomans, they had accepted Russian hegemony. Mahdumkulu, the national poet of Turkmenistan, uttered the tyranny of Nadir Şah, the pillage from the country, the death of people. National poets such as Mahdumkulu, Zelili, Kemine and Seydî, worked for the independence of Turkmenistan. They gave courage to Turkomans and they even fought at wars. Moreover, Seydî had been a militia commander and fought in crucial battles, was taken prisoner and had been under torment. As understood from his poems Seydî had had a decent education. He followed the path of Mahtumkulu who had a vital role on the issue of Turkoman language, and made great contributions to Turkoman language. In 19th century Turkoman language had its own script, in 20th century firstly Arabic and finally Cyrillic scripts were used. He wrote his most important literary works in those years, when arguments about language and orthography were excessively common. In this article, a text with transcription was made from ?Seydînin ?oş?ıları? which had been uttered by Seydî and had rewritten in 1920?s when Turkoman language had begun to make great developments, from the copy in Süleymaniye Library Hüseyin Kazım Catalogue with the name ?Seydînin ?oş?ıları?. And ?oş?ıları was analyzed morphologically.
Benzer Tezler
- Ahmed Fâik'in Türkçe Mem u Zîn mesnevîsinin incelenmesi ve Fuzûlî'nin Leylâ vü Mecnûn mesnevîsiyle mukayesesi (Metin-İnceleme-Mukayese)
The analyzing of Mem u Zîn mesnevî work of Ahmet Fâik and compression with Leylâ vü Mecnûn work of Fuzûlî.
EYYÜP AZLAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHAMMET NUR DOĞAN
- Türkmen şair Aman Kekilov'un manzum romanı söygi (2 cilt)
Başlık çevirisi yok
DİLEK KOÇAK
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EMİNE GÜRSOY NASKALİ
- Kerkük Türkmen şairi Hasan Kevser'in hayatı ve Güneş Kuşları şiir kitabının incelenmesi
Life of Kirkuk Turkmen poet Hasan Kevser and examination of his poetry book titled Gunes Kuşları
FATIMAH NAJAT ABDULMAGED
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Türk Dili ve EdebiyatıAtatürk ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEDAT ADIGÜZEL
- Türkmen Şair Kerim Gurbannepesov'un 'Acı Günler Süyci Günler' adlı eserinin bağlam sözlüğünün oluşturulması
Creatıng The Context Dıctıonary Of Turkmen Poet Kerım Gurbannepsov's Work Named 'Acı Günler Süyci Günler'
ARİF BAYRAM
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimAfyon Kocatepe ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NAZMİ ALAN